Drucke
Roderich Gooss, Österreichische Staatsverträge. Fürstentum Siebenbürgen. Wien 1911, S. 686-691.
Inhalt
Art. 1 Bekräfigung Art. 2 und 9 des Kaschauer Friedens (1631). Versicherung der Stände. Frühere Friedensverträge. Regelungen betr. Räuber, Vagabunden.
Art. 2 Festung Ónod: Stationierungen des siebenbürgischen Fürsten. Keine Übergabe an das Osmanische Reich. Mögliche Hinzuziehung kaiserlicher Truppen im Kriegsfall. Treueid auf den Kaiser.
Art. 3 Treuereverse der in kaiserlichen Diensten stehenden Siebenbürger.
Art. 4 Ausfolgung der durch Bethlen und Zólyomy weggeführten Untertanen. Szekelhida.
Art. 5 Rákóczi entschädigt die Zipser Kammer. Regelungen für Dörfer im Komitat Bihar und für den "Schwarzen Wald".
Art. 6 Der König übergibt dem Fürsten und seinen Söhnen für eine Inskription von 200.000 Gulden die Festung Munkács. Keine Rücklösung zu deren Lebzeiten. Keine Inkorporierung nach Siebenbürgen.
Art. 7 Regelungen für Mád.
Art. 8 Verpflichtungen gegenüber der Fürstin-Witwe.
Art. 9 Restitution der Güter Prépostvárys und Csákys.
Art. 10 Güter des Bistums Großwardein. Einzelne Dörfer. Angelegenheiten Horváths de Vegla und Drugeth von Hommonnays. Hétszölö.
Art. 11 Keine Sonderlasten für die ungarischen Besitzungen des Fürsten. Bekräftigung Art. 7 des Kaschauer Friedens.
Art. 12 Amnestie gemäß Art. 19 des Kaschauer Friedens. Alle Artikel des Kaschauer Vertrags, so sie nicht eingeschränkt wurden, bleiben in Kraft.
Transliteration
P<…>Comm…> et Tractatus Epperiensien[sis] Anni 1633 Nos Ferdinandus Secundus. Divina favente cle- mentia Electus Romano[rum] Imperator, semper Augustus etc. Memoriæ commendamus tenore p[ræ]sentium significan- tes quibus expedit universis. Quod ubi post nupe- ram pacificationem Cassovien[sem], cum Ill[lustrissi]mo Georgio Rakoczÿ, Tran[sylva]niæ Principe, et quarundam Partium Regni Hungariæ Domino, ac Siculor[um] Comite inita[m], contra contenta tunc, utrinque erecti Diplomatis, quæ- dam differentiæ et Contrarietates fuissent exortæ, Nos pro pio, et paterno, quo erga Regnicolas nostros, semper ducimur affecta, ad complanendas eiusmo- di differentias, certos Commissarios, fideles nempe Nostros, R[everen]dum Stephanum Senneÿ de Kÿs Sennÿe, Ep[isco]pum Jauriensem, locique <eiusdem> Comitem per- petuum, et per p[rae]fatu[m] Regnum N[ost]rumEinschub über der Zeile. Hungariæ Aulæ N[ost]ræ Cancellariu[m], ac Mag[nifi]cos Nicolaum Forgacs de Ghÿmes, Equitem Auratum, Comitem Co[mita]tus Barsien[sis], parti[um] antedicti Regni N[ost]ri Hungariæ Superior[um] Ge- neralem Capitaneum, ac Cubiculariu[m], Stephanum Ostrosith de <Giletincz>; Item Egr[egios] Thomam Mikulics de Brukonocz, Personalis p[rae]sentiæ N[ost]ræ Regiæ in judicÿs Locumtenentem, et Casparum Tassÿ de eadem, Consiliarios ut pote Nostros, Epperiensium expedivissemus. Qui quidem Commissarÿ N[ost]ri
post qua[m] ibidem cum ablegatis dicti Principis Tran[sylva]- niæ, similiter commissarÿ v[idelic]et Mag[nifi]cis Stephano Kovachoczÿ de Körtvélyfaya, Comite Comitatus Thorden[sis], Sedisque Siculicalis Maros Capitaneo et Cancellario, et Andrea Kapÿ de eadem Comite Co[mita]tus Colosien[sis], ac Supremo Arendatore Tran[sylva]niæ, Item Egr[egio] Ladislao Balashazÿ de Balshaza, Vice Comite Comitatus Szolnok mediocris, et Sedis Ju- diciariæ Assessore, ac antefati Principis Tran[sylva]niæ Consiliarÿs, convenissent, post plures et varios, diu- turnosque Tractatus, ultro citroque habitos, ad subse- quentes, initæ compositionis et Transactionis devenerunt Articulos, qui in hunc sequuntur modu[m]. Primo. Sancitur ut Articuli Pacificationis Cassovien[sis] Secun- dus et Nonus, in omnibus suis punctis et clau- sulis, in vigores suo permaneant, pro quorum et moder- or[um] quoque firmiori observatione, Status et Ordines Tran[sylv]aniæ, uti in prioribus Pacificationibus, Nÿkls- purgen[sis], Viennen[sis], et Posonien[sis], conclusum et effect- tuatum est, Suam Ma[jesta]tem assecurent. De Præ- donibus et vagabundis grassatoribus conclusu[m], ut tales statim, ad primam Capitaneor[um] in Con- finÿs utrinque, vel Generalis Capitanei requisition- nem (p[ra]evia inquisitione, iuxta continentias no- vellaru[m] constitutionu[m], si Nobiles fuerint) capti- venture, et in captivitate constituti purgent se- se de objectis: convicti verò sufficientibus documentis, pro demeriti eoru[m] ratione punian- tur. Secundo. Annuit clementer Sua Ma[jes]tas, ut Arx Onod præsidio solius Principis teneatur, de qua as- securat Suam Ma[jesta]tem D[omi]nus Princeps, quod eam Turcis nunqua[m] nec per se, nec per suos tradet, quinimo omni conatu defendet. Cum Capitan<eis> et Præsidio Suæ Ma[jesta]tis Onodien[sis] per Officiales suos bonam <semper> in omnibus correspondentiam habebit. Fideles Suæ Ma[jesta]tis exinde non lædet, neque ullo damno afficiet. Præ- sidiu[m] autem D[omi]ni Principis, iuramento sit ad- strictu[m] Suæ quoque Ma[jesta]tem. Tempore obsidionis vel alicuius insultus, Capitaneum et Præsi- diu[m] Suæ M[ajesta]tis in Arcem intromittet, Capi- taneus vero et præsidiarÿ Suæ Ma[jesta]tis in consuetos d[omi]ni Principis proventus se se non immisceant. Tertio. De liberis utrinque servitÿs confirmatur Arti- culus Quintus, Pacificationis prioris, hoc addito, Quod si d[omi]nus Princeps a Nobilibus et Magnatibus Transylvani<s>, servitio Suæ Ma[jes]t- [a]tis obstrictis, Reversales habere voluerit, id licitu[m] quidem sit, hac tamen clausula Rever- salibus inserta: Salva tamen fide et obliga- tione nostra, qua Suæ Ma[jesta]ti obstricti su- mus. Idem intelligatur ex parte quoque Suæ M[ajesa]tis, de Nobilibus et Magnatibus hungaris in Tran[sylva]nia servientibus. Servitores autem d[omini] Principis, propterea quod servitÿs ejus addicti sunt, o damno ab officialibus Suæ Ma[jesta]tis afficientur; ita tamen ut in omnibus accom- modent se legibus et consuetudinibus Regni. Quarto. Subditi haru[m] partiu[m] per Comitem quon[dam] Stephanu[m] Bethlen Juniorem, et Davidem Zolyomi abducti, D[omi]nis eoru[m] Terrestribus, ad eorun<dem> requisition- nem defacto restituantur, potissimum autem ex Szekelhida. Quinto. Prætensiones Cameræ Suæ Ma[jesta]tis Scepusien[sis] D[omi]nus Princeps complanabit, et præcipue quoad prætens[ionem] Debreczeniens[ium] attinet, eoru[m] æquas prætensiones si quas habebunt, diligenter intelliget; et quod æ- quitas et justicia suadebit, illud per homes, tam a parte sua, qua[m] Cameræ Scepusien[sis] deno- minandos, primo quoque tempore faciet. I<t>em Decimas Pagor[um] Nadudvar in Comitatu Bihorien[si] existentiu[m], in eo statu relinquet, prout in Trac- tatu Karolien[si] decisum fuit. Ubi autem Camera Decimas pagor[um] illor[um] in Arendam
elocaret, D[omi]nus Princeps habeat in illis præem- ptionem. Negocium Sylvæ Nigræ, cum antiqua controversia sit, Pace, Deo volente, conclusa re- videatur per Commissarios, utrinque quantocÿus fieri poterit, ordinandos, et quod æquum ibi vi- sum fuerit illud observetur. Sexto. Si quidem d[omi]nus Princeps, gratissima sua studia et obsequia, summo affectu, pollicetur Suæ Ma[jesta]ti omni occasione p[rae]stare, efficereque ut hanc beni- gnitatem, in se optime collatam Sua Ma[jest]as experiatur. Ideo Sacra quoque Sua M[ajes]tas beni- gnè confisaEine Wortstreichung>. hanc liberalitatem sua[m] memori grataque mente a D[omi]no Principe reponen- dam, Arcem Munkachiensem, cum omnibus suis bonis et pertinentÿs quibuslibet D[omi]no Prin- cipi ejusque filÿs Georgio et Sigismundio, intra eorum durante, in Centum Quinquagintamilli- bus, pro p[rae]senso jure suo, sup<er>addendisque quam primum post permutationem Diplomatu[m] a D[omi]no Princip<i> paratis in pecunÿs Quinquaginta Millibus, et sic in toto pro Ducentis millibus florenis Hungar[icalibus] clementer inscribit et impi- gnorat, ea conditione, ut ipsis viventibus, ne capitalis quidem summæ depositione redi- mi possit. Illis verò e vivis sublatis, ab hæ- redibus vel Successoribus, vel quibus legaverint
non aliter, qua[m] depositis duce<ntis> floreno[rum] millibus, auferri redimique possit. Hoc etiam per espressu[m] addito et declarato, quod Munkachiu[m] nunqua[m] ullo sub quæsito colore aut prætextu ad Tran[sylva]- niam applicabit, applicare<ve> et incorporare cla[m] vel palam intendet, subditis Suæ Ma[jesta]tis exin- de non <v>ocabit, neque profugos et malefactores illuc recipiet. Septimo. D[omi]nus Princeps Oppidum Máad Relictæ D[omi]ni Melchi- ioris Alaghÿ remittat possiden[dum], cum omnibus pertinentÿs et proventibus, Sacra quoque Sua Ma[jes]tam collationem per D[omi]num quondam[m] Imperatorem Rudolphum Secundu[m] Parenti d[omi]ni Principis facta[m], clementer confirmare, rati- ficareque dignabitur, in omnibus punctis et clausulis, Totumque et omne jus suum, in perpetuu[m] d[omi]no Princi- pi, et Fratri ejus d[omi]no ComitiEinfügung über der Zeile. Paulo Rakoczÿ, Judici Curiæ Suæ Regiæ, Successoribusque et Posteritatibus ipsoru[m] utriusque sexus universis conferet, cum Evictione sufficienti, non obstant<e> eo etia[m], si cuipiam Bona Regecziana Ma[jes]tas Sua iam inscripsisset. In casu autem mortis D[omi]næ Alaghianæ, statim et defacto præsente Vice-Comite, aut u<no> Judice No- biliu[m], et Jurato Assessor<e> Comitatus Zemplinien[sis], proprÿs authoritatibus D[omi]nus Princeps, prædictusque frater ejus, et hæredes vel successores eor[um], præ- dictum[m] Oppidum Mád, cu[m] omnibus pertinentÿs, sub suis veris metis et limitibus de jure et ab an- tiquo ad illud pertinenti[bus] apprehendere possint et valeant. Pro firmiori autem successione, prædicta d[omi]na Ala- ghiana, statim et defacto duos Colonos, unum pro D[omi]no Principe, alterum pro d[omi]no Comite Paulo Rako- czÿ, cum pertinentÿs ad easdem domos coloniales pertinentes, in dicto Oppido Mad tradat, sine tamen p[rae]iudicio Educilli et Macelli, et insuper eos assecuret, quod nihil ex bonis et pertinentÿs Oppidi ejus abalienabit, neque eadem Bona deso- lari aut deteriorari permittet. Ea vero, quæ d[omi]na Vidua, proprÿs pecunÿs, per se, vel cum d[omi]no marito suo coemisset, maneant eisdem, et Succes- soribus Legatarÿsque integra. Octavo. Ad benignam Ma[jesta]tis Suæ Cæsar[eæ] et requi- sitionem dæ[omi]nus Princeps Serenissimæ Princi- pissæ Brandeburgicæ, omnes res eius mobiles, et Clenodia in Arce Munkachie[nsi], et alibi exis- tentia, statim post Diplomatis permutation[em] restituet. De debitis vero, quæ Principissa, D[omi]no Principi in pecunia parata mutuo dedit, vel de quibus obligatorias habet, sicuti et de summa In- scriptionis pro Arce Fogarasien[si] (defalcatis t<…> ex ea, si qu<a> Principissa alÿs inscripsisset) et de Proventibus eius, Arcisque Munkachien[sis] hac- tenus perceptis, acceptatis necessarÿs sumptibus, qui interea ibi facti sunt, intra spatiu[m] decem mensiu[m] eam contentabit. Si quæ autem ex rebus Argenteis vel Aureis materÿsque per d[omin]us Principe[m] ablata fuissent, de ÿs etiam nominatim Prin- cipissæ sub eodem termino satisfaciet. Nono. Mag[nifi]coru[m] Sigismundi Præpostvarÿ, et Stephani Chakÿ Bona universa restituet, respectu Authoritatis et interpositionis Suæ Ma[jesta]tis. Decimo. De Bonis Ep[isco]patus Varadien[sis], cu[m] in Tractatu Karo- liensi ita conclusum sit, ut quandoquidem usus p[rae]fa- toru[m] bonor[um], ex utraque parte sufficienter sit com- probatus, ideo manere debere utramque partem in usu hactenus observato. Itaque Articulus ill<o> ma- neat inposteru[m] etia[m] in suo vigore, ita ta[men] ut utraque pars ab antiquo usu non recedat. De pago Beregh Joannes Bogdanÿ procedat secundum Jure et con- stitutiones Regni. De pago vero Kolÿ, procedat secundum Jura Tran[sylva]niæ, et Articulos breves de violentÿs editos, uti etiam hæredes Mag[nifi]ci quon[dam] Casparis <…> de Véghla, quibus Judicium et ius- ticia a parte d[omi]ni Principis impendentur. Privi- legia autem d[omi]ni Comitis Joannis Drugeth de Homonna per d[omi]num Principem, quæcunque præ manibus eiusdem sunt, integre restituantur. In negotio Vinæ Hétszőlő dictæ, in promonto- rio Tokaien[si] existentis, quod iuris et justitiæ ordo dictaverit, D[omi]na Principissa Brandeburgica hoc faciet. Undecimo. Bonor[um] d[omi]ni Principis in Hungaria existen[tium] condigna habebitur ratio, ne damnis, ab insolenti milite afficiatur, salve ta<[men]> septimo Articulo pacifica- tionis Cassovien[sis]. Duodecimo. His omnibus per d[omi]no Principem acceptatis et effect- tuatis confïrmatur per Suam Ma[jest]atem, de Am- nistia Articulus decimus nonus pacificationis Cassovien[sis], comprehensis in eo et Munkachien[sis] ad verbum in omnibus suis punctis et clausulis. Denique conclusum est, ut prioris Pacificationis Articuli, puncta, et clausulæ de quibus hic, vel men- tio facta non est, vel specialis aliqua in hoc Diplomate immutatio <e>orum non habetur, omnes et singuli, omniaque et singula in ÿs contenta, in suo vigore salva et integra, permansisse, et permaneant d<ebere> intelligantur, defactoque permaneant. Imo virtute huius Transacti- onis domo renovata sint, habeantque et in fu- tur[um] robur suæ firmitatis. Prout p[rae]fati Com- missarÿ nostri, cum supradictis Ill[ustrissi]mum D[omi]ni Pincipis Tran[sylva]niæ ablegatis, itidem Commissa- rÿs, concluserunt, concordarunt, in unionemque pacis stabiliendæ devenerunt. Nos itaque, quibus tranquillitas, et fideliu[m] Regnicolar[um] nostror[um] pacifica permansio, semper cordi esse solet, p[rae]insertos universos, et singulos Arti- culos, ac omnia et singula, in eis contenta, ex certa nostra scientia, animoque deliberato, acceptamus, approbamus, ratificamusque et con- firmamus. Assecurantes memoratum Principe[m] Tran[sylva]niæ in verbo nostro Cæsar[eo] et Regio, et bona fide, quod p[rae]inscriptos universos et sin- gulos Articulos, in omnibus suis punctis et clausulis, iuxta ta[men] declarationem p[rae]dictor[um] Commis- sarior[um] n[ost]ror[um] super quibusdam, ex p[rae]not[a]tis Articulis facta[m], et dicto Principi, iuxta Recognitionales <.>oru[m] literas, transmissam, tam nos ipsi observa- bimus, qua<m> per alios subditos N[ost]ros observari fa- ciemus. Har[um] n[ost]rar[um] Secreto Sigillo N[ost]ro, quo ut Rex Hungariæ utimur, impendenti comtnunitarum vigore et Testimonio literarum mediant<e>. Datum in Civitate N[ost]ra Viennæ Austriæ, die 5. Septembris Anno Do[mi]ni Millesimo, Sexcentesimo, Trigesimo Tertio, Regnorum N[ost]ror[um] Romani Decimo quinto Hungariæ et reliquor[um] decimo sexto. Bohemiæ <vero> Anno Decimo Septimo. Laurentius Ferenczffÿ Præsens Exemplar, cum <Paribusque> Tractatus Epperjen[sis] in <Archivo> Cameræ Cassovien[sis] habitis, in omnibus Punctis, Clausulis, et articulis, de verbo ad verbum Comfirmare ex Commissionis Inclytæ Cameræ Hungaricæ. Anno 1659 Die 7 Augusti extradatum. Georgius Kowach<….> Cameræ <Cassovien[sis]> Conservator m[anu] p[ropria]