Drucke
Roderich Gooss, Österreichische Staatsverträge. Fürstentum Siebenbürgen. Wien 1911, S. 676-682. Monumenta comitiali regni Transsilvaniae IX, S.333-336.
Inhalt
Art. 1 Fortgeltung Art. 2 und 9 des Kaschauer Friedens. Bestätigung früherer Friedensabkommen. Assekurationen. Räuber und Vagabunden. Art. 2 Fürstliche Garnison in Ónod. Keine Übergabe an das Osmanische Reich. Mögliche Hinzuziehung kaiserlicher Truppen im Kriegsfall. Einschränkung der königlichen Macht in Ónod. Art. 3 Modifikation der Treuereverse der in kaiserlichen Diensten stehenden Siebenbürger. Der Kaiser muß auf die Formel „Salva tamen…“ verzichten. Art. 4 Ausfolgung der Untertanen; dabei Ausschlußdes Ortes Székelyhidas. Art. 5 Regelung von Ansprüchen. Ausgleich durch Rákóczi. Schwarzer Wald.
Art. 6 Munkács geht für eine Inskription an den siebenbürgischen Fürsten und seine Söhne. Es darf nicht zu Siebenbürgen geschlagen werden. Art. 7 Máad. Art. 8 Auslieferung des Besitzes der Fürstinwitwe nur aus Munkács. Die Entschädigungssumme von 100.000 Gulden wird innerhalb eines Jahre ausgezahlt. Art. 9. Resitutierung der Güter Prépostvárys und Csákys. Davon ausgenommen bleibt Pécs. Art. 10 Abänderung der Modalitäten für Großwardein u.a. Art. 11 Keine ungewohnten Lasten auf die ungarischen Besitzungen des siebenbürgischen Fürsten. Art. 7 des Kaschauer Vertrages bleibt inkraft.
Bestätigung des Kauschauer Vertrages (Ausnahme: Art. 14. Erweiterung der kaiserlichen Ratifikation (bona fide)
Transliteration
Hoc modo immutavit Diploma Princeps Transylvaniæ et ita habere solicitavit.
Nr. 23 Nos Stephanus Kovachoczÿ de Keörtvelyfaia Comes Comit[a]tus Thorden[sis], Sedisque Siculicalis <M>arus Supremus Capitaneus, Ill[ustrissi]mi Principis Transylva- niæ Cancellarius, Andreas de Kapi Comes Comit[a]tus Colosien[sis], Regnique Transylvaniæ Arendator, et Consiliarÿ; Ladislaus de Balasha- za, ViceComes Comit[a]tus Szolnok mediocre[is]; Tabulæque Judiciariæ eiusdem Ill[ustrissi]mi Principis Transylvaniæ Assessor. Memoriæ com- mendamus tenore præsentium Significantes quibus expedit Univers[is]. Quod cum post Pacificationem Cassovien[sem] inter Sacratissimam Cæsaream Regiamque Ma[jesta]tem, et Ill[ustrissi]mum Principem, ac Dominum dominum Georgium Rakoczÿ DEI gratia Principem Transylvaniæ, Partium Regni Hungariæ Dominum et Siculorum Comitem, Dominum Nostrum Clementissimum initam, quædam differentiæ et Contrarie- tates contra Contenta dicti Diplomatis Cassovien[sis] in his partibus Regni Hungariæ Superoribus, exortæ fuissent; Ad complanandas eiusmodi differentias, pacemque rursus et tranquillit[a]tem stabi- liendam, dignata est Sua Celsitudo, mutuo cum Sua Ma[jesta]te Cæsar[ea] consensus, conventui seu tractatui in Regiam liberam hanc Civ<itat>em Epperiesien[sem] indicto consentire. Ubi cum Nos prædicti Suæ Celsitudinis Commissarÿ ab una, parte verò ab altera Ill[ustrissim]us et Reverendissimus Sp[ectabi]les Mag[nifi]ci ac G[ene]rosi Domini Stephanus Se<nynyei> de Kis Sennie, Ep[isco]pus Jauriensis, Locique eiusdem Comes perpetuus et per Hungariam Aulæ Cancellarius Nicolaus Forgacz de Ghymes Eques Auratus, Comit[a]tus Barsien[sis] Supremus Comes Partium Regni Hungariæ Superiorum Generalis Capitaneus, Cubicularius, Stephanus Ostrosith de <Gyletyncz>, Thomas Mikulich de Brokunoucz Personalis Præsen[tiæ] in Judicÿs Locumtenens, et Caspar Tassÿ, <…>dem dictæ Sacratissim<æ> Cæsar[eæ] Regi<æ>que Ma[jesta]tis Consiliarÿ et Commissarÿ convenissemus, post varios ultro citroque Tractatus habit<o>s, in nunc tandem, qui sequitur modum, pacis et Concordiae unionem devenimus inviolabiliter utrinque observandum: Primo. Sancitur ut Articuli Pacificationis Cassoviensis, Secundus et Nonus in omnibus suis punctis et clausulis in Vigore suo permaneant pro quorum et modernorum quoque firmiori observatione, Status et ordines Transylvaniæ, ut in prioribus Pacificationibus Niclspur-
gen[si], Viennen[si] et Posonien[si] conclusum et effectuatum est, <…> Ma[jesta]tem assecurent. De Prædonibus et Vagabundis Grassatoribus conclusum est, ut tales statim ad primam Capitaneorum, in Confinÿs utrinque vel G[ene]ralis Capitanei requisitionem (prævia Inquisitione iu<x>ta Continentias novella- rum Constitutionum si Nobilis fuer<in>t) captiventur, et in Capti- vit[a]te constituti purgent sese de obiectis, Convicti verò sufficien- tibus documentis, pro demeriti eorum ratione puniantur. Secundo. Annuit clementer Sua Ma[jes]tas, ut Arx Ónod Præsidio solius Principis teneatur, de qua assecurat Suam Ma[jesta]tem Dominus Prin- ceps, quod iam Turcis unquam nec per se, nec per suos tradet, quin imò omni conatu defendet. Cum Capitaneo et Præsidio Suæ Ma[jesta]tis Onodien[si] per suos Officiales bonam semper in omnibus ad Patriæ per- mansionem, et Conservationem defensionemque Arcis spectantibus cor- respondentiam habebit. Fideles Suæ Maj[esta]tis exinde non lædet, neque ullo damno afficiet. Præsidium autem domini Principis Juramento sit adstrictum Suæ quoque Ma[jesta]ti Tempore Obsidionis vel alicuius Insultes Capitaneum et Præsidium Suæ Ma[jesta]tis in Arcem intromittet. Solu- ta autem Obsidione, et Insult<u> amplius non existente, Capitaneus et Præsidium Suæ Ma[jesta]tis, illico ex Arce excedat, et Arx solius Domini Principis Præsidio inque Statu priori relinquantur. Ac ÿdem Capitaneus et Præsidiarÿ Suæ Ma[jesta]ti, in consuetos Domini Principis <pro>ventus sese non immisceant. Si quando autem ex filÿs Domini Principis aliqui, in Hungaria[m] sese ad residendum conferrent, tanquam unus ex Magnatibus Regni Hungariæ Arcemque ipsam in suam directionem reciperent in Suæ Ma[jesta]tis fidelitate existendo eo Casu directio et possessio Arcis in priorem Statum et Consuetudinem, in quo hactenus extitit, reducatur. Tertio. De liberis utrinque servitÿs confirmatur Ar[ticu]lus Quintus Pacifica- tionis prioris hoc addito, quod si Dominus Princeps a Nobilibus et Magnatibus Transylvanis, Servitio Suæ Ma[jesta]tis hic obstrictis rever- sales habere voluerit in licitum quidem sit. hac <…> clausula <…>salibus inserta. Idem intelligatur ex parte quoque Suæ Ma[jesta)tis de Nobilibus et Magnatibus Hungaris in Transylvania servientibus Servitores autem Domini Prrincipis p[ro]pter quod servitÿs eius addicti sunt, o damno ab Officialibus Suæ Ma[jesta]tis afficiantur. Ita tamen ut in omnibus accomodent sese legibus et Consuetudinibus Regni. Quarto. Subditi harum partium, per Comitem <q>uondam Stephanum Bethlen Junior[em] et Dawidem Zolyomi abducti, si qui in Bonis dictorum condam Stephani
Bethlen Junioris, et Davidis Zolyomi in Ditione domini Principis exis- tentibus reperti per dominos suos terrestres fuerint, eorundem resti- tutionem, ad requisitionem Dominornm terrestrium, Dominus Princeps serio mandabit. Quinto. Prætensiones Cameræ Suæ M[ajesta]tis Scepusien[sis] Domino Princeps complanabit et præcipuè quoad p[<rae>]tensionem Debrecziniens<ium> attinet, eorum æquas prætensiones, si quas habebunt, diligenter intelliget, et quod æqui- tas <….> Justitiae suadebit, illud per hominess, tam à parte sua, quam Cameræ Scepusien[sis] denominandos, primo quoque tempore faciet. Item Decimas Pagorum pro<…>us Nadudvar in Comit[a]tu Biharien[si] existentium, in eo Statu reliquet, p[ro]ut in Tractatu Caro- lien[si] decisum fuit. Ubi autem Camera Decimas Pagorurm illorum in Arendam elocaret, Dominus Princeps habeat in ÿs præemption[em]. Negocium Sylvae Nigrae cum antiqua controversia sit, pace DEO volente conclusa revideatur per Commissarios utrinque quantocyus fieri poterit, ordinandos, et quod aequum ibi visum fuerit, illud observetur. Sexto. Si quidem Dominus Princeps gratissima Sua Studia et obsequia summo affecta pollicetur Suæ Ma[jesta]ti omni occasione <….> efficereque ut hanc benignit[a]tem in se optimè collatam Sua Ma[jes]tas experiatur. Ideo Sacra quoque Sua M[ajes]tas benignè confisa hanc liberalit[a]tem suam memori grataque mente à Domino Principe reponendam Arcem Munkachiensem cum omnibus suis bonis et pertinentÿs quibuslibet, Domino Principi eiusque filÿs Georgio et Sigismundo vita eorum durante in Centum Quinqua- ginta pro p[rae]tenso Jure suo, super addendisque quamprimum post permutationem Diplomatum à Domino Principe paratis in pecu- nÿs Quinquaginta Millibus, et sic in toto pro Ducentis Millibus florenis Hungaricalibus clementer inscribit et impignorat, ea
sub Conditione, ut ipsis viventibus, ne Capitalis quidem Summæ depositione redimi possi. Illis vero <é> vivis sublatis, ab hæredibus et Successoribus, vel quibus legaverint, non aliter, qua[m] depositis ducentis florenorum millibus, auferri redimique possit. Hoc etiam per express<u>m addito et declarato, quod Munka- chium nunqua[m] ullo sub quæsito colore aut p[rae]textu ad Tran- sylvaniam applicabit, applicareque et incorporare clam vel palam intendet. Subditis Suæ Ma[jesta]tis exinde non nocebit neque profugos et malefactores illuc recipiet.
Septimo. Dominus Princeps Oppidum Máád Relictae condam Melchioris Alaghy remittat possidendum cum omnibus pertinentÿs et proventibus præsentibus et futuris, Sacra quoque Sua Ma[jes]tas Collationem per D[ominum] condam imperatorem Rudolphum Secundum Parenti Domini Principis factam, clementer confirmare, ratificareque dignabitur in omnibus punctis et clausulis. Totumque et omne Jus suam Regiam in perpetuum Domino Principi et fratri Beius domino Comiti Paulo Rákóczÿ Judici Curiæ Suæ Regiæ Successoribusque et poste- ritatibus ipsorum utriusque Sexus Univer[sis] conferet cum Evictione sufficienti, non obstante eo etiam, si cuipiam Bona Regecziana Ma[jes]tas Sua inscripsisset. In Casu autem mortis Dominæ Alaghi- anæ, statim et defacto p[rae]sente ViceComite aut uno Judice Nobilium Comit[a]tus Zemplinien[sis] proprÿs authoritatibus Dominus Princeps p[rae]dictusque frater eius et hæredes vel Successores eorum, p[rae]dictum Oppidum Máád cum omnibus pertinentÿs sub suis veris metis et antiquis Limitibus de Jure et ab antiquo ad illud pertinentibus apprehendere possint et valeant. Pro firmiori autem Successions p[rae]dicta domina Alaghiana statim et defacto duos Colonos, unum pro Domino Principe, alterum pro Comite Paulo Rakoczy, cum pertinentÿs ad easdem Domos Coloniales spectantibus in dicto Oppido Máád tra- dat sine tamen p[rae]iudicio Educilli et Macelli. Et insuper eos assecu- ret, quod nihil ex Bonis et Pertinentÿs Oppido eius abalienabit neque eadem Bona desolari aut deteriorari permittet. Ea verò quæ domina vidua p[ro]prÿs pecunÿs per se vel cum Domino Marito suo coëmisset, maneant eidem et Successoribus Legatarÿsque integra. Octavo. Ad benignam Ma[jesta]tis Suæ Cæsar[eæ] et Regiæque requisitionem Dominus Princeps Sernissimæ Principissæ Brandeburgicæ, omnes eius res mobiles et Clenodia in Arce Munkachiensi existentia (exceptis rebus et Clenodÿs per dictam Principissam Domino Principi promissis) statim post Diplomatum permutationem restituet. De debitis verò quæ Principissa domina Principi in pecunia parata mutuo debit et de quibus Obligato- rias habet (dempta pecuniæ Summa ratione Oppidi et Bonorum Vinez) pro Arce vero Fogarasien[si] et Bonis ad eandem spectan[tibus], atque pro p[ro]ventibus eiusdem Arcis et Bonorum hucusque p[er]ceptis, sexaginta Millia florenorum hungaricalium (defalcatis tamen ex ea Summa si quæ Bona Principissa alÿs inscripsisset). Pro p[ro]ventibus autem Arcis et Bonorum Munkachiens[is] à die prima Mensis Augusti Anni Domini Millesimi Sex[centesi]mi Trigesimi Primi hucusque perceptis Qadraginta Millia florenorum hungaricalium, et hæc omnia intra Spatium duodecim Mensium, sive decursum unius integri Anni, à die permutationis Diplo- matum computanda, Dominæ Principissæ deponet et persolvet, Ita tamen ut domina Principissa Monetas eadem Valore acceptet, quo in partibus Regni Hungar[iae] superioribus currunt. Si quæ autem ex rebus Argenteis vel Aureis, materÿsque per Dominum Principem ablata fuissent, de ÿs etiam nominatim Principissæ sub eodem termino satisfaciet. Nono. Mag[nifi]corum Sigismundi Præpostvarÿ et Stephani Chiakÿ Bona Univer- sa restituet, respectu Authorit[a]tis et interpositionis Suæ Ma[jesta]tis, Excep- ta portione in Péc, quæ Illustrissimam Dominam Principissam optimo Jure concernit. Decimo. De Bonis Ep[isco]patus Varadien[sis] cum in Tractatu Caroliensi ita conclusum sit, ut quando Usus p[rae]fatorum Bonorum ex utraque parte suffi- cienter sit comp[ro]batus, ideo manere debere utramque partem in usu hactenus ob<serv>ato. Itaque Art[icu]lus ille maneat imposterum etiam in suo Vigore, ita tamen ut utraque pars ab antiquo usu non recedat. De Pago Beregh Joannes Bogdanÿ procedat secundum Jura et Constitutiones Regni, de Pago verò Kolÿ p[ro]cedat secun- dum Jura Transylvaniæ et Articulus <…> de Violentÿs <adictos>. Uti etiam hæredes Magnifici quondam Casparis Horvat de Vegla, quibus Judicium, et Justicia à parte Domini Prin- cipis impendetur in consensus Judicium <…>. Privilegia autem Domini Comitis Joannis Drugeth de Homonna per Dominum Principem quæcunque p[er] manibus eius sunt, integrè restituantur, sufficienti per eundem Dominum Comitem Joannem Drugeth p[rae]stita Quietantia, de non impetendo amplius Domino Principe eiusque hæredibus ratione quorumcunque Privilegiorum suorum. Vin<i>am Hétszölö vocatam, eodem Jure quo defunctus quondam Princeps Gabriel possedit, defacto Domina Principissa, tanquam legatum Mariti sui, Collegio Alben[si] restituat. Undecimo. Bonorum Domini Principis in Hungaria existentium condigna ratio habebitur, ne damnis ab insolenti Milite afficiantur. Salvo tamen Septimo Articulo Pacificationis et Clausulis. Denique Conclusum est, ut Universis offensis et Iniurÿs, si quæ post initam Transactionem Cassoviensem, usque ad Tractatus huiusque conclusione quovis modo utrinque forte contigissent, perpetua oblivione utrinque consopitis et annihilatis, obliteratisque prioris Pacificationis Articuli, Puncta, Clausulæ (excepto A[rticu]lo decimo quarto) de quibus hic vel mentio facta non est, vel specialis aliqua in hoc Diplomate immutatio eorum non habetur, omnes et singuli omniaque et singula in eis contenta, in suo Vigore Salva et integra permansisse et permanere debere intelligantur, defactoque permaneant. Imò Virtute huius Transactionis denuò renovata sint, habeantque et in futurum robur suæ firmit[a]tis. Prout conclusimus, concorda- mus, in unionemque pacis stabiliendæ devenimus cum Ablegatis Sacræ Cæsar[eæ] Regiæque Ma[jesta]tis, ad ratificationem Ill[ustrissi]mi Domini Transylvaniæ Principis Domini Nostri Clementissimi, Harum Nostrarum Vigore et Testimonio l[ite]rarum mediante. Datum in Libera Regiaque Civitate Epperiensi die 6. Mensis Maÿ Anno D[omi]ni 1633. Nos itaque quibus a Natura institutoque Nostro nihil charius po- tiusque unquam fuit, quam Saluti et tranquillitati populorum Randbemerkung: hoc modo postulavit Principis ratification[em] à Sua Majestate, et Sua Majestas noluit acceptare (verba) ac bona fide, qui<.> nec constitutiones Regni secus confirmat quam sub verbo Regio. Nobis Divinitus commissorum consulere. P[rae]scriptos universos et singulos Ar[ticu]los ac omnia et Singula in ÿs contenta, ex certa Nostra Scientia et animo bene deliberato acceptamus, approbamus, ratificamus et confirmamus. Assecurantes sæpedictum Dominum Principem, eiusque Successores legitimos Transylvaniæ Principes in Verbo Nostro Cæ- sareo et Regia ac bona fide, quod p[rae]scriptos Universos Ar[ticu]los in omnibus suis punctis et clausulis, tam Nos ipsi observabimus, quam etiam per alios subditos Nostros cuiuscunque Status et Conditionis sint, observari faciemus. Ad quod observandum etiam Successores Nostros legitimos Hungariæ Re<…>, quos v[<ideli>]cet Transactio ista concernere dignoscitur, obligatos esse volumus. Harum N[ost]rarum Manus Nostræ subscriptione roboratarum Vigore et Testimonio L[ite]rarum mediante. Datum ….