European peace treaties of the pre-modern era in data / Europäische Friedensverträge der Vormoderne in Daten (FriVer+)


Friedensvertrag von Nikolsburg Theatrum Europaeum (1621-12-31)

teiHeader
fileDesc
European peace treaties of the pre-modern era in data / Europäische Friedensverträge der Vormoderne in Daten (FriVer+) Friedensvertrag von Nikolsburg Digital edition according to TEI P5 TEXT+ Jaap Geraerts The transformation and enrichment of the data is done by Jaap Geraerts (IEG Mainz). The other members of the FriVer+ team are Fabian Cremer, Ines Grund, and Thorsten Wübbena (all IEG Mainz). The original data has been created by the team of scholars who were part of the Europäische Friedensverträge der Vormoderne project. This project was lead by Prof. Dr. Heinz Duchhardt and was based at the Leibniz Institute of European History in Mainz. Leibniz-Institut für Europäische Geschichte Mainz Universitäts- und Landesbibliothek Darmstadt http://lobid.org/organisation/DE-17 This file is licensed under the terms of the Creative Commons License CC-BY 4.0 (Attribution 4.0 International) Budapest MOL Budapest MOL, Findbuch: https://www.eleveltar.hu/digitalis-tartalom?source=mnlscope&ref=mnlscope::2015962 [Transkriptionsgrundlage:] MOLBudapest Tractatus publici E 143 Fasz. 3 Nr. 14: Ratifikation des siebenbürgischen Fürsten Gabriel Bethlen, Szakolcza 1622 I 6. MolBudapest Tractatus publici E 143 Fasz. 3 Nr. 15: Assekurationsinstrument Kaiser Ferdinands II. für die siebenbürgischen Stände, Wien 1622 I 7 (Abschrift). weitere Stücke: HHStAWien Aur 1622 I 6: Ratifikation des siebenbürgischen Fürsten Gabriel Bethlen, Szakolcza 1622 I 6. MolBudapest E 143 Nr. 16: Ratifikation durch Kaiser Ferdinand II., Wien 1622 I 7 (Abschrift). Amnestiepatent Ferdinands II., Wien 1622 I 12. Protestationsurkunde Bethlens und der ungarischen Stände, Tyrnau 1622 I 12. Mehrere Abschriften in: MolBudapest E 142 Fasz. 42 No 11: C. MolBudapest E 143 Fasz. 3 No.14-16, 28: C. [Anm.: Der Originalvertrag ist in MolBudapest unter N 39 Tractatus pacis, Lad. C Nr. 20 - 1622.I.6. verzeichnet, fehlt jedoch].
encodingDesc
The data in this XML file, originally created by the project Europäische Friedensverträge der Vormoderne online has been transformed in accordance with TEI P5 as part of the project Europäische Friedensverträge der Vormoderne in Daten (FriVer+)
profileDesc
Latein

standOff
listPerson
listPlace

Drucke

Gooss, S. 545-554. Dumont V/2, S. 407-408 (Auszüge, frz.). Pray, Gabrielis Bethlenii Principatus Transsilvaniae coevis documentis illustratus I, S. 241-256. Archiv für österreichische Geschichte VIII, S. 29-36. Bittner I, Nr. 212 [Regest].

Theatrum Europaeum I, S. 544 (dt.; 7 Art.)LINK: http://digbib.bibliothek.uni-augsburg.de/1/pages/02_IV_13_2_0026_01_0593.html

Inhalt

Bethlen verzichtet auf den Königstitel und auf den Anspruch auf Ungarn. Bethlen restituiert alle Gebiete und Kriegseroberungen. Restitutionen. Übergaben durch Kommissäre (in Kaschau) 15 Tage nach erfolgter Ratifikation. Vollzug in Kaschau. Alle Würdenträger des Königreichs werden von Treueeid auf Bethlen entbunden. Bethlen muß ungarische Königskrone und Insignien nach Preßburg überführen. Archiv der Zipser Kammer. Sonderbestimmungen. Restitution weltlicher und geistlicher Güter. Güterverschreibungen. Inskriptionen. Nobilitationen. Güter Georg Hommonays. Freilassung aller Gefangenen. Bethlen sieht von Feindseligkeiten gegen den Kaiser ab. Als Entschädigung verleiht der Kaiser die schlesischen Fürstentümer Oppeln und Ratibor an Bethlen und dessen Nachfolger. Titulatur Reichsfürst. Religionsfreiheit für Katholiken. Bethlen erhält 7 Komitate in Oberungarn auf Lebenszeit (Sathmar, Szabolcs, Ugocsa, Bereg, Zemplén, Borsod, Abaujvár). Freiheit der Katholischen Religion. Zehnter. Diese Komitate bleiben dem Königreich Ungarn jedoch inkorporiert. Verleihungen von Gütern in diesen Komitaten müssen vom König genehmigt werden. Eid der Komitate. Nach Tod dem Bethlens besteht für die siebenbürgischen Stände kein Anspruch auf die Komitate. Munkács. Tokay. Ecsed. Kaiser Ferdinand II. unterstützt die Befestigung der Komitate. Freiheit des Handels. Gegenseitige Auslieferung von Verbrechern. Freiheit des Aufenthaltes. Waffeneinfuhr ohne Zoll. Abwerbungen von Handwerkern etc.. Kaiserlicher (und weiterer christlicher) Beistand bei Angriff durch Osmanisches Reich aufgrund dieses Friedens. Gute Nachbarschaft. Kaiser will zwischen Polen und Siebenbürgen vermitteln. Unterstützung der Grenzfestungen.

Transliteration

Nos Gabriel Dei gratia Sacri Romani Imperij et Transylva- niae Princeps, partium Regni Hungariæ Dominus Syculorum Comes ac Opoliæ Ratiboriæque Dux.

Memoriæ Commen[damus] tenore præse[ntium] siginificantes quibus Expedit Univer- sis. Quod cum Nos ad motus intestinos qui nuper in Regno Hungariæ Exorti fuerant, pacifice Componendos Certis No[str]is Commissarijs, ut pote Illustri et Magnifico Comiti Stanislao Thurzo de Betthlen- ffalva perpetuoTerræ Scepusien[sis] Eiusdemque Comitatus Supremo Comiti, Partium Regni Hungariæ Cis Danubiana[rum] Generali Arcisque et Præsidij <Ersek> <Vina>rien[sis]. Supremo Capitaneo; It[em] Generosis Johanni Sandor de Zlawnic<z>a, Stephano Kassai et Stephano Frater <per>Transyilvanim Consiliari[is] n[ostr]is Plenipotentiam dedimus. Qui quidem Commissarij nostri, posteaquam cum Commissarijs Sacr[atissim]æ Romanorum Imperatoriæ ac Germaniæ, Hungariæ Bohemiæque Regiæ Ma[jes]t[a].tis, similiter literis plenipotentialibus Munitis ut pote Ill[ustrissim]is ac Reverendissimis Francisco miseratione Divina S<acræ> Romanæ Eccl[esi]æ Tituli Sancti Silvestri in Præsbitero <..> Cardinale à Dietrichstain Episcopo Olomucen[si]., Regni Bohemiæ Ca- pellæ Comite, ac Ditionum Sacr[atissimae]. Cæs[areæ] Ma[jes]t[a]tis hæreditariarum Protectore <etc> Petro Pasmani Archiep[isco]po Eccl[esi]æ Metropo- litanæ Strigoniensis locique, eiusdem Comite p[er]petuo, Primato Hungariæ Legato nato summo et Secret[ario]. et Cancella[rio] ac Consisliari[io]. Spectabilibus item et Mag[nificis] Sigefrido Christophoro Prainero Mare- chalcho Austria Inferioris Libero Barone in Stubingh, <V>ladnicz et Rabenstain, Domino in Stacz et Aspern; Intimo Consiliar[ius] Ragimbaldo, Ragimbaldo Comite à Collalto D[omino] in S[ancto] Salvatore Rey

Credare, et Musetre Consiliario Bellico, Aulico Camerar[io] ac deputato Capitaneo. Nicol[ao] Esztherha<z> de Galantha Comite Comi[tatuum] Zolien[sis] et de Beregh M[agist]ro Cur[iae] Regiæ Equite Aurato et Consiliar[io], Ejusdem Cæsar[eae] Regiæque M[ajes]t[s]tis in Civitate Niclspurgo in Marchionatu Moraviæ sita Convenissent. Post plures et varios Tractatus utro Citroque habitos, ad tol[lendos] sopiendosque, huius modi motus et novitates cum præfata Sacr[atissima] Cæs[area] Regiaque M[ajes]t[a]te ad Infrascripta[m] pacis ac mutuæ Reconciliationis Concordiam oblationes, et conditiones deveminus. Quæ in hunc sequuntur modum.

Quod Idem Dominus Princeps Titulum Regium omnemque administrationem ac Regimem Insignia item Eiusdem Regni Hungariæ, totaliter et simpliciter in perpetuum abdicat et deponit neque ullo unquam prætextu in Administrationem et gubernationem Regni sese in- geret et immiscebit: Exceptis tamen hijs, q[uæ] vigore p[ræsen]tis tracta- tionis, Eidem Domino Principi Conceduntur.

Idem Dominus Princeps, Civitates Arces et Confinia Regni Suæ Ma[jesta]ti relinquenda una cum omnibus Tormentis Pulveribus, Munitio- nibus, et Instrumentis Bellicis, prout nunc sunt, ad manus Commi- ssariorum Suæ M[ajesta]tis Resignabit, nec quicquam ex ijsdem avehi et asportari faciet.

Bona etiam et reditus Fiscales universos, Mineras item et omnis generis Metalli Fodinas similiter ad Rationem Suæ M[ajes]t[a]tis retinandas si- mul cum omnibus Instrumentis ad easdem spectantibus, sine ulla destructione et Corruptione, ad manus Eorun[dem] Suæ M[ajes]t[a]tis Commissarioru[m]. cedet et assignabit. Nec à modo in posterum Eius- modi Proventus pro se usurpabit aut occupari faciet.

Ad horum autem omniu[m] Resignationem et effectuationem certi untrinque æquali Numero sub hac ipsa Tractatione denominetur Commissarij; Quorum alij post Decimum quintum Diem à die Commutandorum Dipplomatum computando ad partes

Regni ultra Danubianas. Alij vero ad Cis Danubianas iter suscipiant utrobique Omnes Civitates, Arces et Confinia Ditionesque ad Ra- tionem Suæ M[ajes]t[a]tis retinendas, Commissarij Domini Principis ad Manus Suæ M[ajes]t[a]tis Commissarioru[m], assignent, Ubi etiam Capita- nei et alij Officiales, Militesque, Confinarij, ac alij omnes; qui D[omi]no Principi Juramentu[m] præstiterant, ab Eiusmodi Juramento, liberi et immunes pronunciabuntur, per dictos Domini Principis Commissarios.

Commissarij porro Suæ Maiest[a]tis pro partibus Regni Cis Danubianis Or- dinati recta Cassoviam etiam sese Conferant; Ibidemque Civitatem Eandem Comitatus Arces Confinia ac omnem Ditionem D[omi].no Principi per suam M[ajes]t[a]tem Concessam; Eidem D[omi].no Principi Juxta dictamen huius Transactionis, Dipplomatisque Suæ M[ajes]t[a]tis superinde Confecti, assignent; Convocatis Eodem per Dominum Principem ac præsentibus antelatorum Comitatuum Confiniorum Civitatuum Comitibus Capitanieis atque Nuncijs.

Sacram Regni Coronam dictus D[ominus] Princeps cum omnibus Clenodijs, et Ornamentis prius quam præscripti Commissarij Suæ M[ajesta]tis Cassoviam venerint, Eodem deduci faciet, Ibidemque facta Eiusdem diligenti Revisione ac Recognitione< per> Commissarios Suæ Ma[jes]t[a]tis in p[ræs]entia Dominorum Conservatorum, Eeandem Coronam et Clenodia per dictos Dominos Conservatores ac Suæ M[ajes]t[a]tis Commissarios, e ditione sua ill<..> se efferri ac in Civitatem Trynchiniensem transferri curabit; decentem etiam Comitivam Eisdem D[omin]is Conservatoribus et Commissarijs usque ad Ditiones Suæ Ma[jes]t[a]tis adiunget. Quæ quidem Sacra Corona usque ad Proximae futuram Generalem Regni Diætam, in dicta Civitate Thr<o>nchiniensi per Eosdem Dominos Conservatores Conservabitur donec v[idelic]et, in futura primitus Diæta Posoniu[m] ad locu[m] Eius Conservationis antehac destinatum debito modo reducatur.

Archivum porro Cameræ Scepusien[sis] Iidem Suæ M[ajes]t[a]tis ac etiam Domini Principis Commissarij revideant, ac inventent, Committantque, curæ certæ et Juramenti religione tam Suæ Maj[estati]., quam ipsi Domino Principi obstrictæ personæ Conservandam, et si quid Suæ M[ajes]t[a]ti vel ante fato Domino Principi pro usu Ratione Comi- tatuum Eidem Concessorum, necessarium fuerit, Idem Conservator in paribus Extradet fideliter.

Arces omnes et bona immobilia, quocunque nomine nuncupata tam Ecclesiasti- corum quam Sæcularium, per hosce motus ablata et occupata Prioribus eorum Dominis et possessoribus pro Eodem termino Resignationis Regni sine dilatione et Renitentia omnia etiam in Ditionibus sibi per Suam M[ajes]t[a]tem Concessis dimittet et restituet; Uti et L[iter]as literaliaque Instrumenta, similiter et Sigilla Capitulorum si quæ reperientur, demptis tamen illis omnibus, quæ hactenus cuipiam Inscripta, vel donata essent et quæ Domino Principi per Suam M[ajes]t[a]tem concessa sunt.

Quod vero Donationes bonorum tam sæculariu[m] quam Ecclesiasticorum simplices et pro servitiis factas concernit; illæ post duos demum Menses à die Commutationis Diplomatum computando, per Commissarios certos ex omnibus Regni Statibus per Suam M[ajes]t[a]tem ex Ditionibus vero Domino Principi Concessis per eundem denominandos et transmittendos; inter quos et Judices Regni Ordinariij, qui adhuc super sunt intersint; ac si interim Judex Curiæ à Sua M[ajes]t[a]te creabitur, ipso præsidente revideantur, statimque Executioni demandentur.

Inscriptiones autem et bona Impignorata per Dominum Principem maneant in suo vigore, donec Regnicolæ in proxime futura Publica Diæta illa eliberabunt illosque <qui> pecuniam de- derunt Contentabunt, a modo autem æ amplius Inscriptio- nes fiant sub quovis Titulo aut prætextu.

Nobilitationes per Dominum Principem factæ maneant in suo vigore, Ita tamen ut in dicta proxime Regni Diæta literæ superinde produ- cantur. Ut sciatur eorum Nobilitas ne quid contra leges in eo peccetur.

Arces et bona hæredum quon[dam] Comitis Georgij Homonnai, Idem Dominus Princeps post Resignationem Regni statim ad manus Re[lic]tæ Eius- dem, Tutricis v[ideli]cet legitimæ ac Naturalis et Orphanorum resigna- bit, si quid autem ulterius in præscriptis bonis disponendum erit, fiat Jxta Jura Regni l[iter]æ etiam et l[iter]alia Instrumenta fact[um] Eorundem bonorum Concernentia diligenter inquirentur, Inventaque ma- nibus Eorun[dem] Tutricis et Orphanorum sub Inventario, coram certis Authenticis personis assignabuntur.

Captivos qui quidem nondum de sua liberatione Contraxerunt absque ulla litri solu- tione Idem Dominus Princeps dimittet, libertatisque pristinæ Restituet.

Pollicetur præterea idem Dominus Princeps quod à modo in posterum contra Suam M[ajes]t[a]tem Cæsaream et Regiam, Serenissimam Domum Austriacam Eiusque fideles subditos nunquam hostilitatem Exercebit, arma sumet neque eos infestabit Consiliaque noxia agitabit, nec hostes Eiusdem ullo unquam modo adiuvabit; Parem Suæ Ma[jes]t[a]tis Cæsareæ Inclit<i>que Domus Austriacæ erga se se suosque successores legitimos benevolentiam et benignitatem Dominu etiam Princeps Expecta- turus.

Vicissim præfata Sacra Imperatoria Regiaque M[ajes]tas Eundem D[ominum] Principem auctoritate sua et potestate Imperiali in Principem Sacri Romani Imperij creat et declarat, Præterea duos in Silesia Du- catus Op<u>liæ et Ratiboriæ cum usu Titulorum et Insignium libero omnique eo Jure et Jurisdictione obventionibusque, quibus quon[dam] Princeps Sigismund Batori de Somlio tenuit, possidit et gavisus est ipsi Domino Principi, et uni ex Filijs ex proprijs lumbis et thoro legitimo procreando ijs vero non existentibus filio adoptivo et Nepoti Stephano Bettlen Juniori, ad dies

Vitæ Eiusdem benigne Confert; Bonis Ecclesiasticis et proventibus Cleri Immunitatibus et Jurisdictionibus Religionisque Catolicæ Exercitijs in hijs etiam Ducatibus salvis et illæsis permanentibus nec ullo pacto alterius Religionis introductione, vel aliter qualitercunque per ipsum Do[minum] Principem, vel quosvis alios Variandis et turbandis.

Quo ad Titulum benigne Sua M[ajes]tas consentit ut præter Titulum Usitatu[m] Principis Transylvaniæ Titulo etiam Ill[ustrissi]mi Sacri Romani Imperij Principis Ducisque Op<u>liæ et Ratiboriæ utatur.

Adhæc sua M[ajes]tas memorato Domino Principi Septem integros Comitatus Regni ultra et Cis Tibiscum habitos ut pote Zatthmar cum Eiusdem nominis Castro, Zabolcz, Ugoczia, Beregh, Zemlin, Borsod (excepto Zendreö Tricesimæ autem ibidem Erectæ proventibus pro D[omi].no Principe permanentibus) et Abba vinarien[sem], una cum Civitate Cassoviensi simul cum cunctis Eorum antiquis Metis et limitibus tam intra quam extra Tibiscum Proventibusque et Redditibus Fisca- libus plenaria cum Jurisdictione et Gubernatione iuxta tamen Conditiones paulo infra declarandas, ad vitæ suæ dies tenenda et possidenda concedit.

Quod in præfatis Septem Comitatibus ipsi Domino Principi Concessis liberum ubique etiam Catolicæ Religionis Exercitium et Juris- dictio Ecclesiastica pacifice admittatur et perseveret.

Quod Decimas omnes Cis Tibiscanas ad Ratione Ecclesiasticoru[m] ac legitimorum possessorum ide[m] Dominus Princeps relinquat.

Decimæ vero ultra Tibiscanæ, omnes ad rationem Eiusdem Do[mini] Principis maneant ad Confiniorum intertentionem Convertendæ, pro quarum pretio M[ajesta]s Sua Earun[dem] legitimos possessores aliunde inter[im] Contentatura est.

Prædicti Comitatibus legibus Regni et in Juridicis Jurisdictioni Palatini et Judicum Regni Ordinario[rum] subsint cum solitis Executionibus. Atque etiam Nuntios suos more consveto

ad Generales Regni Diætas, mittant et Expediant, uti et Magnates alijque ad Diætas vocari soliti, cum præscitu tamen Domini Principis, qui etiam de Celebranda Generali Diæta per Sua[m] M[ajes]t[a]tem certificabitur. Cæterum ijdem Comitatus in suis libertatibus et Privilegijs Conservabuntur. Collatio autem bonorum Ecclesiasicorum]et Jus Patronatus in ijsdem Comitatibus Suæ Maj[estati]. salva permaneat.

Bona per defectum senimis ad Sacram Regni Hungariæ Coronam similiter etiam bona e[oru]m qui per Judices Regni Ordinarios iuxta publicas Regni Constitutiones in nota perpetuæ Infidelit[a]tis Convicti fuerint, sive alio quovis modo de Jure devolvenda ad Ratificatio- nem Suæ M[ajes]t[a]tis, benemeritis personis Conferre Idem Dominis Princeps possit; Quorum confirmatio per suam M[ajesta]tem Concedetur atque etiam in Cancellaria Suæ M[ajs]t[a]tis gratis Expediatur.

Supremi Comites Comitatuum prædictoru[m] Capitanei quoque et Castellani Confinio[rum] et Haidonum Judices et Senatores Civitatum et Oppidorum Pri- vilegiatorum præsentes et futuri, quicunque Domino Principi jurant pro termino Resignationis Regni annotato suæ quoque Ma[jes]t[a]ti Coram Commissarijs Eiusdem specialiter ad hæc puncta Jurabunt; Quod etiam vivente Domino Principe contra suam M[ajes]t[a]tem Cæsare[am] ac Regia[m], Eiusque Successores legitimos Reges et Regnum Hungariæ Eiusque fideles subditos, am hostilitatem ad ullius mandata et instantias Exercebunt.

Et licet pacem cum Turca initam ad p[ræ]stitutum usque terminum Sua M[ajes]tas Servare velit, Quod si tamen ingrueret bellum Turcicum, non secus ac reliqui Regni Hungariæ Comitatus Regnicolæ dictoru[m] Comi- tatuum D[omin]o Principi Concessorum, nec non M<i>lites et Confini- arij fidelem et strenuam in Eiusmodi bello operam Eidem suæ M[ajest]t[a]ti, ac Successoribus eius, legitimis Hungariæ Regibus p[ræ]stare teneantur.

Denique quod in casu obitus dicti D[omin]i Principis statim et defacto ad Totalem Suæ M[ajes]t[a]tis et Successorum Eiusdem legitimorum Hungariæ Regnu[m]

obedientiam Unionemque Regni redibunt; Nihilque poenitus Turcis quovis sub p[ræ]textu aut Colore ex præscriptis partibus Regni Concessuri aut tradituri sunt. Quibus etiam Confinijs idem Do[minus] Princeps pro viribus ita providebit; ut illa ab omni hostilitatis periculo secura existant. Assecurabit insuper et Transilvania Suam M[ajes]t[a]tem Cæsaream et Successores eius legitimos Reges Hungariæ. Quod ad p[ræ]dictos Septem Comitatus ac Civitat[em] Cassovien[sem] nihil Juris aut successionis sibi vindicabit neque in ijs citra beni- gnum Suæ M[ajes]t[a]tis assensum delectum Militum faciet.

Castrum Munkach cum omnibus suis bonis et pertinentijs q[ui]buslibet dicto Domino Principi hæredibusque et Successoribus eius nec non lega- tarijs etiam in et pro summa Trecentorum Millium Florenorum Hungar[icalium] Sua Majestas Inscribit et Impignorat; ea sub conditione, ut vivo ipso Do[mino] Principe ne Capitalis quidem Summæ depositione redimi possit. Illo vero e vivis sublato ab hæredibus et Successo- ribus vel quibus legaverit non aliter quam depositis dictis Trecen- tis Millibus Flor[enis] Hungar[icalibus] auferri redimque possit.

Consentit porro sua M[ajes]tas ut Idem Dominus Princeps Arcem Tokay Una cum omnibus bonis nunc ad E<am> pertinentibus nec no<n> Oppidis Tarczal et Keresztthur à modernis Eoru[m] possessoribus sub ijsdem, quibus apud illos Existunt. Conditionibus, pro se et suis hæ- redibus successoribus Legatarijsque deposita ipsis pecunia re- dimere valeat; Ad cuius Redemptionem sua M[ajes]tas dicto Do[mino] Princi[pi] ex Sua Munificentia Centum Millia florenoru[m] Hungar[icalium], intra Tres Menses à die Commutand[orum] Diplomatum Computan[do], numeranda offert.

Arcem Eched Ipsi Do[mino] Principi Sua M[ajes]tas Similiter in Centum Millibus Flor[enis] Hungar[icalibus] concedit ea Conditione, Quod si Familia Batoriana et cæteri p[ræ]tendentes illam Jure obti- nuerint Priusquam Arcem et bona sic obtenta Familiæ Ba- torianæ Do[minus] Princeps resignaret dicta Centum Millia

Floreno[rum] Hungar[icalium] Sua M[ajes]tas paratis pecunijs Do[mino] Principi nu- merari curabit; Si autem in rationem Suæ M[ajes]t[a]tis Arx illa et bona Adiudicata Extiterint; eo in casu illa Do[minus] Princeps Vita sua durante hæredes vero et posteritates successoresque eius et legatarij tam diu donec Summa p[ræ]scripta illis plene et integre per Suam M[ajes]t[a]tem vel Successores eius legitimos Reges Hungariæ deposita persolutaque fuerit, tenere possidereque possint et va- leant. Addito hoc etiam, Ut bona ad Arces Zatmar et Eched pertinen[tia] oppignorata, suo ære eo Jure quo moderni possessores possident ab ijsdem, pro se se hæredibus posteritatibus successo- ribus, legetarijsque suis redimendi facultatem habea ipsique Summa Redemptionis Salva et integra permaneat.

Pro Conservatione Confinio[rum] in Comitatibus Do[mino] Principi Concessis Existen[tium] Militumque Præsidiarioru[m] Eorundem locoru[m] Sua M[ajes]tas Annuatim Ex Contributionibus Imperialibus, Quinquaginta Millia Floreno[rum] Rhenensium per Sexaginta Cruciferos singulam Computan[do] subministrare curabit. Ita tamen ut dicta su[m]ma per Commissarios Do[mino] Princi- pis ijsdem Confiniarijs persolvatur.

Omnis generis Commercia et q[uæ]stus, solutis de Jure solvendis uti et ser- vitia omnibus Statibus et Ordinibus libera licitaque sint utrinque hoc addito, Quod si qui ex alter utra parte se se ad serviendum Conferre voluerint, id ipsum prius Gene- rali Capitaneo vel vero Supremis Comitibus quorum v[idelic]et Officiolatui subsint, Intimabunt, Fiatque Eorun[dem] cum Consensu.

Quod si autem Malefactores Officiales et Factores Suæ Ma[jes]t[a]tis vel aliquorum Regnicolarum damna aut Maleficia per- petrantes in Transilvaniam et partes illi adiunctas aut Comitatus nunc Do[mino] Principi Concessos transfugerint Ex tunc tales tam ad Requisitionem suæ [Majes]t[a]tis quam

quorumvis Regnicolarum quærelas ibidem quam primum Juri sistantur atque hi de damnis illatis Juxta Decreta Regni pu- niantur. Idem etiam ex parte Sacr[æ]. Cæsar[eæ]. Regiæque M[ajes]t[a]tis fiat.

Conclusum etiam <est> ut si qui Regnicolarum et Nobilium bona in Di- tione Do[mino] Principi Concessa habentium in Ditionibus Suæ M[ajes]t[a]tis residere voulerint. Id ills liberum sit bonis omnibus Eorum in ditione Do[mini] Principis Existentibus salvis perma[nentibus]. Quod etiam ex parte Suæ M[ajes]t[a]tis Concedetur.

Quandocunque Dominus Princeps Arma omnis generis pro suis necessitatibus in Regnis et Ditionibus Suæ M[ajes]t[a]tis, Emere, Comparare et inde in ditionem suam advei curare necesse habuerit; Id illi requisita prius Sua M[ajes]t[a]te liberum erit sine ulla vectigalis Suæ M[ajes]t[a]ti duntaxat debiti solutione.

Ut idem Do[minus] Princeps pro suis Usibus et necessitatibus Mæcha- nicos Artifices Cuiuscunque artis et Conditionis fuerint ex Regnis et ditionibus Suæ M[ajes]t[a]tis conducere et Evocare possit et valeat.

Et licet Pax cum Turca utrinque observanda sit, Quod si tamen ipse ob pacem hanc initam aut vero Confinia et Fines aliquos e ditionibus Do[mini] Principis sibi dare postularet, quod illi omnino denegabitur; Ob hoc aut aliter Contra Eun[dem] Do[minum] Prin- cipem bellum moveret, Ex tunc Sua M[ajes]tas tam suis qua[m] etiam Sacri Romani Imperij Catolici Hispaniar[um] Regis alioru[m]que Christianorum Regum et Principium viribus et Auxilijs Impetratis Do[minno] Principi tempestive auxiliabitur dum modo Do[minus] Princeps etiam suam M[ajes]t[a]tem ea de re mature edoceat, sicut etiam hoc ipsum apud Principes et Ordines Imperij Regemque Catolicum promovere et de voluntate auxilijsque Eorundem D[omin]um Principem, quantocius Certificare non intermittet.

De pace transacta et stabilita Serenissi[mum] PoloniæRegem sua M[ajes]tas certificabit et requiret, ut inter Eun[dem] et Do[minum] Principem Regna item et Provincias bona et fida Vicinitas Conservetur Dum modo et Do[minus] Princeps sese debitè accomodare studeat. Quod si Confinia et Arces Do[mino] Principi per suam M[ajes]t[a]tem Concessæ aliqua restauratione et reædificatione opus habuerint, sua M[ajes]tas per dictum Do[minum] Principem requisita Commissarios ad illa perlustranda mittet; ac si qua ædificatio in ijsdem necessaria Comperta fuerit ad relationem et Informationem Eorun[dem] Co- mmissariorum sumptus necessarios Eidem Do[mino] Principi subministrare curabit. Nos itaque quibus a natura instituto N[ost]ro nihil charius potiusque un- quam fuit quam saluti et tranquilitati populor[um] Nobis divi- nitus Commissorum consulere præscriptos universos et singulos Articulos, ac omnia et singula in eis contenta ex certa n[ost]ra scien- tia et animo bene deliberato acceptamus approbamus rati- ficamus et confirmamus. Assecurantes sæpedictam Sac[rissimam]. Cæs[aream] Regiamq[ue] M[ajes]t[a]tem eiusque successores legitimos Hungariæ <et> Bohemiæ Reges in verbo N[ost]ro Principali et bona fide Christiana quod præscriptos Universos Art[icu]los in omnibus suis punctis et clausu- lis, tam Nos ipsi observabimus, quam etiam per alios subdi- tos N[ost]ros, cuiuscunque Status et Conditionis sint observari fa- ciemus. Ad quod observan[dum] etiam Successores N[ost]ros le- gitimos, quos v[ideli]cet Transactio i<st>a concernere dignoscitur, obligatos esse volumus, Harum Nostrarum manus n[ost]ræ Roboratarum vigore et testimonio litera[rum] Mediante. Datu[m] in Libera Civitate Zakolcza die sexta Mensis Januarij Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Vigesimo Secundo. Gabriel m.p.

Stephanus Kowachoczy m.p.

mp

Theatrum Europaeum (1621-12-31) Theatrum Europaeum, Band 1 (1618 - 1628) Aus: Dokumentenarchiv der Universitätsbibliothek Augsburg (Drucke vor 1900 / Historische Geschichtswerke). Firnhaber, Friedensverhandlungen zwischen den Abgeordneten des Kaisers Ferdinand II. und Gabriel Bethlen zu Nikolsburg 1621, 1622. in: Archiv für österreichische Geschichte VIII, S. 29-36. Depner, Das Fürstentum Siebenbürgen im Kampf gegen Habsburg, S. 89-94. Volkmer, Das Fürstentum Siebenbürgen 1541-1691, S. 139-142. Andrea Schmidt-Rösler, Princeps Transilvaniae - Rex Hungariae Gabriel Bethlens Außenpolitik zwischen Krieg und Frieden, in: Heinz Duchhardt / Martin Peters (Hg.), Kalkül — Transfer — Symbol. Europäische Friedensverträge der Vormoderne, Mainz 2006-11-02 (Veröffentlichungen des Instituts für Europäische Geschichte Mainz, Beihefte Online 1), Abschnitt 80—98. URL: <http://www.ieg-mainz.de/vieg-online-beihefte/01-2006.html>.