Drucke
Gooss Roderich, Österreichische Staatsverträge. Fürstentum Siebenbürgen. Wien 1911, S.119-124; Georg Utiešenovič, Lebensgeschichte des Kardinals Georg Utiešenovič, genannt Martinusius, Urkundenbuch, S.32-36. [Bittner I, Nr. 82: Regest]
Inhalt
Vertragsmotivation. Bedrohung durch Osmanisches Reich.
Szapolyai erhält Oppeln als Entschädigung in der Form eines böhmischen Lehens.
Zusicherung der jährlichen Einkünfte daraus.
Übergabe Ungarns und Siebenbürgens an Habsburg. Übergabe der Rechte.
Schutz des Besitzes Oppelns.
Verleihung Oppelns.
Bis zur Übergabe Oppelns erhält Szapolyai Kaschau mit den Einnahmen.
Übergabe Ungarns und Siebenbürgens.
Finanzielle Entschädigungen.
Entschädigungen für Kriegsmaterial.
Im Falle des Aussterbens der männlichen Habsburger Linie: Ungarn fällt an Szapolyai und seine Erben. Stirbt Szapolyai ohne männliche Erben: Rückfall Oppelns, Königswahl.
Kaschau. Oppeln.
Transliteration
Nos ysabella dei gracia Regina hung- ari<e>Wiedergabe Genitiv -ae durch <e>. , dalmaci<e>, Croaci<e> etc. Recognoscimus per presentes litteras nostras. Quod cum post mortem Serenissimi quondam principis domini Joannis Regis hun- gari<e>, dalmaci<e>, Croaci<e> etc. domini et Mariti nostri charissimi pi<e> memori<e> Regnum hungari<e> sub Thurcico adhuc Imperio constitutum Ex defectione eo- rum, in quos princeps ille magna bene- ficia contulerat, maximi motos subse- quuti Extitissent, sol<e>que unacum vagien- te adhuc filiolo, et paucis quibusdam, in quibus aliqua acceptorum beneficio- rum memoria resederat, Bude, in se- de illa Regia, omnibus periculis, per- fidia principis Thurcarum, dum ma- gnam parti Regni Nobis adimeretur Ex- positæ essemus: Seren[issi]mi ipsius principis domini et Mariti nostri charissimi stu- diorum, quibus tum se (si deus illum diucius superstitem esse voluisset) tum Reg- num hungari<e>, partesque ei subiectas pau- latim a Thurcarum Tyrannide eripere in pristinamque libertatem presidio prin- cipum christianorum asserere <...>Streichung.
contendebat, memores, nihil prius in omni actione nostra habuimus, quam ut vestigÿs illius Ser[enissi]mi princi- pis ingress<e>, salutem Regni istius, no- stramque et filÿ nostri charissimi inco- lumitatem, cum multorum aliorum quiete, nostra sedulitate quereremus. Cumque mult<e> res gest<e> Thurcarum aper- te declararet, illos nunquam alÿs, sed sibi semper Imperium quesivisse, nihil prorsus magis indecorum esse videbatur, tanta ab illis calamitate accepta, quam si simulata Thurcorum amicicia, qu<e> quidem non tam Expetenda a Nobis fuit, quam necessario suscepta, in Regni, nostramque et fily nostri Il- lustrissimi perniciem diucius utere- mur. Quapropter cum Buda egress<e> et solucione Tributi, et magnis Mune- rum largicionibus, Inmanem principis Thurcarum animum, placare non de- sisteremus, omniaque, quantum in Nobis esset ad illius N<u>tum et voluntatem fieri curaremus, nec tamen ille un- quam a suo instituto discederet, <..> pium illud, deoque gratissimum esse Judicans si quid in Nos, a sua religio- ne alienas totamque Rempublicam chri- stianam, durius statueret: Quamvis post cladem illam Budensem, condi- cionem benignitate dei <e> am in Trans- silvania eramus consequut<e>, qu<e> pro nostra et filÿ nostri dignitate, sufficere videbatur, tamen cum ardentissimis semper votis Imperium christianorum principum optassemus, ac de pio, clemen- ti et paterno, tum Sacratissim<e> et Catho- lic<e> Cesare<e>, tum Sacr<e> Regi<e> Maiesta- tis Romanorum ac hungari<e>, ac Boemi<e>, dalmaci<e>, Croaci<e> etc. consanguinei nostri Colendissimi cerciores factæ fuissemus, oblit<e> dignitatis nostr<e>, oblit<e> eciam Com- modorum omnium, quibus publice res semper anteponendæ sunt, in fidem et tutelam christianorum principum Nos unacum filio nostro charissimo com- mittere maluimus, quam eorum voces audire, qui dicerent Regnum istud antemurale tocius Reipublice christian<e> nostra opera in potestatem Thurcicam incidisse. Sane igitur cum iamdiu in ea cogitacione fuissemus, quibus modis et racionibus, tam Sanctum Animi nostri propositum, erga Rem- publicam christianam declarare, ac de Synceritate animi nostri Sa- cratissimos ipsos principes, securos reddere possemus, honesta, ac saluta- ri occasione oblata cum Illustrissimo, ac Spectabilibus et Magnificis dominis Joanne Baptista Gastaldo, Marchione de Cassanno, Serenissimi principis domi- ni Maximiliani Regis Boemi<e> in rebus bellicis locumtenente, Capitaneo gene- rale, Thoma de Nadasd libero domi- no terre<e> fagaras Comite comitatus Castri ferrei Judice Curiæ, et An- drea de Bathor Comite Comitatuum Zathmaar et Zabolch, Tavernicorum Regalium Magistro Capitaneis Sup- pemis, et Commissarÿs ipsius Sacra- tissim<e> Regi<e> Maiestatis Romanorum in Causa Illustrissimi Joannis ducis filÿ nostri charissimi condicionibus infrascriptis, virtute et auctoritate pleni mandati in Transigendis nostris et filÿ nostri rebus et Negocÿs per ipsam Sacratissimam Regiam Maiestatem eisdem dati et concessi convenimus: Primo. Quod Maiestats Regia, ducatum oppoliensem in Silesia habitum, simul cum universis Arcibus Castellis, Civitati- bus oppidis villis, possessionibus, pre- dÿs, piscinis, alÿsque bonis et Juribus possessionarÿs omnibus, quocumque No- mine et Titulo censeantur, ac pariter cum cunctis suis utilitatibus et pertinen- cÿs quibuslibet de Jure et ab antiquo ad dictum ducatum pertinentibus, cum redditibus viginti quinque Millium florenorum hungaricalium Illustris- simo Joanni duci filio nostro charissimo, suisque heredibus et posteritatibus suc- cessoribusque universis dedit contulit, et assignavit, iure perpetuo et inre- vocabiliter tenendum utendum et possidendum ea condicione, ut si pre- scripta suma viginti quinque Millium florenorum Ex proventibus dicti duca- tus compleri non posset, Maiestas Regia alia bona et Jura possessionaria, ipsi ducatui addat, Ex quibus dicta Summa in integrum compleri possit. Item Quemadmodum Serenissimus quondam
princeps dominus Joannes Rex hungari<e> etc. dominus et Maritus noster, pi<e> me- mori<e>, adhuc vivens, totum et omne Jus suum, quod in Regno hungari<e> partibusque ei subiectis habuit, per transactionem Juramento confirma- tam, <...>Streichung. in Sacratissimam Catholi- cam Cesaream ac Maiestatem Regiam, ipsorumque heredes et successores con- tulerat, ita Illustrissimus quoque Joan- nes dux filius noster Jura paterna sequutus cessit Ex nunc omnibus Juri- bus, qu<e> in Regno hungari<e> et Trans- silvani<e>, bonisque paternis et heredi- tarÿs habet, totumque illud in Sacra- tissimam et Catholicam C<e>saream ac Maiestatem Regiam, suosque heredes pleno Jure transtulit. Item, ut Maiestas Regia, suique heredes et successores Reges hungari<e> et Boemi<e>, ipsum Joannem ducem filium nostrum in dominio et pacifica possessione ipsius ducatus oppoliensis contra quoslibet legittimos et illegittimos Impetitores, turbatores et actores proprÿs suis la- boribus et Expensis, tueri et defendere
debeant. Item ut deinceps Illustrissimus ipse filius noster, racione ipsius ducatus oppolien- sis, pro vero et legittimo duce dicti du- catus ab omnibus habeatur, ac in eo ipso ducatu per Sacratissimam et Ca- tholicam Cesaream Maiestatem con- firmetur, in verumque ducem erigatur et consecretur, hac tamen facta reserva- cione, quod ipse Illustrissimus Joannes dux filius noster, Maiestati Regi<e>, suis quoque heredibus et successoribus Regibus Boemi<e>, omnia illa facere, et prestare debeat et teneatur, quae hactenus alÿ principes et duces antecessoribus Maiesta- tis Regi<e>, et ipsi quoque Regiæ Maiestati, de Jure vel consuetudine prestiterunt, vel hodie eciam facere et prestare tenentur, hoc tamen per Expressum declarato, ut si Sacra- tissimam et Catholicam Cesaream ac Maie- statem Regiam (quod deus avertat) interim mori contigeret heredes quoque et successores ipsarum Maiestatum, tam Nobis quam Il- lustrissimo filio nostro de ducatibus ipsis effecti- ve respondere, Nosque et filium nostrum in eisdem manutenere, debeant et teneantur, Quod ipsum eciam de dote Maiestatis No- str<e> intelligendum erit. Item Cum ducatus ipse oppoliensis propter illam pignoris obligacionem, in qua nunc est, Illustrissimo Joanni duci filio no- stro, statim et Ex promptu, usque ad fe- stum Nativitatis domini proxime fu- turum reddi et restitui non possit, Maiestas Regia annuit ut Nos, una- cum Illustrissimo filio nostro, infra prescriptum tempus redempcionis ma- neamus Cassovi<e> illamque teneamus et possideamus, cum omni Jurisdicione, alÿsque omnibus proventibus, quibus hactenus possessa est ad illud videlicet tempus Nativitatis domini, quo ducatus ipse redimi, ac ipsi Joanni duci filio nostro, pure et simpliciter reddi et re- stitui, ac in potestatem eiusdem peni- tus tradi et assignari debet. Cui nihilo- minus Ex viginti quinque Millibus flo- renorum, ad eam sumam quae ad id tempus cederet, solvatur, cuius quidem temporis, seu anni Inicium computetur ab hodierno die. Item Quod Nos et filius ipse noster Ill[ustrissi]mus
universas Arces Municiones, Castella, Civi- tates, oppida, Villas, predia, possessiones, generaliter vero omnia ea quae hactenus in Regno hungari<e> et Transsilvani<e> quocunque titulo, seu Nomine tenuimus, habuimus, et possedimus, unacum Sacra Regni hun- gari<e> Corona, constituto die, in Manus hominum Maiestatis Regi<e> dare, conce- dere et assignare teneamur, ac per offi- ciales nostros et prefectos dari et assigna- ri Jubeamus. Item Cum Nobis sit Ex Transsilvania abeun- dum, decimasque istius anni presentis in Transsilvania habeamus, Maiestas Regia ad usum nostrum et filÿ nostri tamdiu quousque Cassovi<e> erimus vel Ex Decimis Archiepiscopatus Strigoniensis, vel Episco- patus Agriensis, eciam si alÿs in arendam ille locatae essent quibus aliunde pro illis satis- fieri debet, teneatur dare decimas Trium Millium florenorum, quarum loco cedant Maiestati Regiæ decimæ nostr<e> quas in Transsilvania habemus. Item ut pro Bombardis et Ingenÿs illis quas Nos et Ill[ustrissi]mus filius noster in <...>Streichung. arcibus tam hungaricis quam <... >Streichung.Ab hier: eine Textseite fehlt.
Maiestats Regia, suique heredes et successo- res teneantur Juxta promissionem et obligacionem Maiestatis Regi<e>, de ducat- ibus ipsis tam oppoliensi<.> quam Munster- bergensi<.> vel frankenstainensi<.>Jeweils Streichung "s"., aut simul de duobus postremis Nobis et Ill[ustrissi]mo filio nostro prospicere, Nobisque illos reddere et restituere. Item ut litteras omnes, super huiusmodi transactionibus confectas et emanatas, interim dum Nos, et Ill[ustrissi]mus filius noster, Cassovi<e> erimus, quo citius fieri potest Sacratissima et Catholica C<esarea ac Maiestas Regia, ipsorumque heredes et successores, renovari, Ex integroque eas conscribi et confirmari curent, et debeant. Item Quod quamvis Nos condicionem Ill[ustrissi]mi filÿ nostri, a Maiestate Regia oblatam, boni consuluimus, et acceptavimus, ea tamen spe quod Sacratissima et Catholica C<e>sarea Maiestas statum filÿ nostri auge- bit melioremque reddet, in cuius arbi- trium omnem nostram et filÿ nostri causam remisimus. Cum igitur Nos tum ad clementissima Mo- nita Sacratissim<e> et Catholic<e> C<e>sare<e>
Maiestatis, tum ad oblaciones pias et paternas, Sacratissim<e> Regi<e> Maiestatis annuissemus, presentes litteras nostras super ipsis articulis et rebus in Trans- actione cum dominis <...>Streichung. Commissa- rys ipsius Maiestsatis Regi<e> Nobiscum Inita, conclusis, Statutis et decretis, eisdem dominis Commissarÿs, in testi- monium omnium premissorum, Sigillo nostro, manusque nostr<e> subscripcione, Munitas dandas duximus et conce- dendas, datum in Civitate Alb<e> Juli<e>, decima nona Mensis Julÿ, An- no domini 1551. Ysabella regina. Coll. cum Orig[inali]