Drucke
Gooss, Roderich, Österreichische Staatsverträge. Fürstentum Siebenbürgen. Wien 1911, S.69-81. Monumenta Hungaria historia dipl. II, S.3-17. Katona I/XX, S.1077-1096. Georg Utiešenovič, Lebensgeschichte des Kardinals Georg Utiešenovič, genannt Martinusius, Urkundenbuch, S.2-12. Wolfgang Bethlen, De rebus Transylvanicis I, S.237-263. [Bittner I, Nr.53: Regest].
Transliteration
1538. festo S. Mathiæ [24 Febr].In Nomine Sanctæ Et Individu<e>Die im Text verwendete Genetiv-Form <e> statt <ae> wird als <e> gekennzeichnet. Tri- nitatis, Patris Et Filii et Spiritus Sancti. Amen. Nos Joannes Dei gratia Rex Hungariæ Dalmaci<e> Croaci<e> etc. Memori<e>commen- damus Quibus expedit Universis. Quod cum hoc Regnum nostrum Hungari<e> ob ea Bella, Qu<e> post interitum Div<e> memori<e> serenissimi Regis Ludovici, domini pr<e>decessoris nostri inter Nos, et serenissimum Principem dominum Ferdinandum divina favente clemen- tia Romanorum semper augustum, ac Germani<e>, Hungariæ, Dalmaci<e> Croaci<e> etc. Regem, Infantem Hispa- niarum Archiducem Austri<e>, Ducem Burgundi<e> Slesi<e>, Brabanci<e>, Sti- ri<e>, Carynthi<e>, Carniol<e>, Wyrtem- berg<e> etc. Principem Suevi<e>, Marchio- nem Moravi<e>, comitem Habsburgi, Tyrolis etc. Lantgravium Alsaci<e> etc. fuerunt, varÿs calamitatibus et erumnis afflictum ita laboraret, ut parva admodum spes superesse vide- retur eius conservandi vel in aliquam pristinam formam redigendi Belgrado
primum pr<e>cipuo tunc Reipublic<e> Christian<e> propugnaculo adempto: paulo post ipso Ludovico Rege cum universo fere Iuventutis et milici<e> Hungaric<e> flore extincto, Buda Reg- ni metropoli bis in hostium potesta- tem redacta, Regno fere toto ferro et igni hostili pervastato, Intestinis etiam odÿs, rapinis, cedibus ita afflicto, ut hostibus etiam ipsis mi- serandum videri posset. Cum inquam Re<s> Hungaric<e> ita se haberent in- ter has tamen tantas calamitates nunquam cessavimus medio amico- rum nostrorum diversorum princi- pum Christianorum agere et ela- borare pro pace et bona amicicia, inter Nos et prefatum serenissimum Romanorum Regem componendam serenissimo Poloni<e> Rege, utriusque nostrum et amico et affine, in hoc potissimam operam adhibente, ve- rum cum omnes huiusmodi conatus aliorum principum frustra cecidis- sent serenior tandem nutu cle- mentia divina Rebus Hungaricis
illuxit dies Re, tota per Nos deducta
in presentiam et ad dispositionem sa-
cratissimi et Excellentissimi principis
Catholici domini Caroli divina faven- te Clementia Romanorum Imperatoris semper Augusti ac Germani<e> Hispa- niarum, utriusque sicili<e>, Hierusalem, Hungari<e>, Dalmaci<e>, Croaci<e> etc. Regis, Archiducis Austri<e> Ducis Burgundi<e> Brabanci<e> etc. Comitis habspurgi fland- ri<e> Tyrolis etc. tanquam Capitis uni- vers<e> Reipublic<e> Christian<e>, et eius Cæsaris, cuius solius ductu auspicÿs, virtute et potentia post deum opti- mum speramus Regno Hungari<e> ita afflicto subvenire posse, cuius Rei gra- tia cum ad suam C<e>saream et catholi- cam Maiestatem anno ab hinc tercio Neapolim misissemus speciales orato- res et Consiliarios nostros nobis syn- cere dilectos Reverendissimos in Christo Patres dominos Franciscum de frange- panibus Colocensis et Bachiensis Ecclesiarum Canonice unitarum Ar- chiepiscopum et Episcopum Agrien- sem, ac Stephanum Brodaricum
Episcopum tunc Quinque Ecclesien- sem nunc vero Waciensem, et eius c<e>sarea Maiestas ad nostram huius- modi requisitionem non fuisset de- dignata, similiter peculiarem ora- torem et consiliarium suum Reve- rendissimum videlicet in Christo patrem dominum Joannem E. Archiepiscopum Lundensem Episco- pum Roschildensem confirmatum, sacratissim<e> C<e>sare<e> et Catholic<e> Maiestatis consiliarium ac per Ger- maniam et Hungariam oratorem usque huc Waradinum ad nos mittere pacis huiusmodi componendae gracia, ac re usque ad hoc tempus ita penden- te non intermissis tractatibus in- ceptis rursus idem Maiestatem su<e> C<e>sare<e> orator et consiliarius hor- tatu nostro Waradinum ad nos re- dÿsset cuius medio Quemadmodum prius per prefatos oratores nostros sua C<e>sarea Maiestas, ita et nunc eam erga Rempublicam Christia- nam pietatem, erga huius Regni salutem et liberationem curam et sollicitudinem ostendit, ut primum in dei optimi Maximi clementia de- inde in eius C<e>sare<e> Maiestatis virtu- te simul etiam potentia et inter prin- cipes christianos summa authoritate confisi non dubitaverimus ad eius C<e>sa- re<e>et Catholic<e> Maiestatis amicas be- nevolas et vero christiano principe dig- nas exhortaciones et oblationes Regnum hoc in tantis calamitatibus et in extre- mis periculis constitutum eius post deum cure tutele ac defensioni sub- mittere: sperantes in domino deo eius Cesaream Maiestatem fore illam, cuius virtute et viribus hoc ipsum Regnum nostrum non solum e faucibus hostium eripiatur sed et in pristi- num statum et florem brevi resti- tuatur. His igitur rationibus moti hac spe inducti, Nos presentes et personaliter ex certa nostra scientia animo deliberato maturo consilio prin- cipalium consiliariorum nostrorum habito, de plenitudine nostr<e> Regi<e> potestatis, ad Laudem et gloriam dei omnipotentis, ad honorem eius genitricis glorios<e> virginis Mari<e> patron<e> Hungari<e>, pro consolatione et quiete tot afflictorum et oppresso- rum, pro salute et defensione ac li- beratione huius Incliti Regni ad li- bertatum eiusdem conservatione, pro exaltacione univers<e> Reipublic<e> chri- stian<e> cum prefato domino Archiepi- scopo oratore et commissario in hac parte utriusque tam cesare<e> et Ca- tholic<e> quam Regi<e> Romanorum Maiestatum vigore pleni mandati utriusque Principis in specie nobis exhibiti, et per nos perlecti, aliisque literis reversalibus eiusdem domini oratoris nobis per eum datis de verbo ad verbum inserti, pacem, ami- ciciam, fraternitatem et confoedera- tionem tamdiu exoptatas facimus, firmavimus conclusimus et stabili- vimus in hunc, qui sequitur modum. Imprimis Quoniam Cæsarea et catholica Maiestas prefata sua sponte, et ex singulari sua erga Nos benevolentia et charitate simul cum fratre suo predicto serenissimo domino Romanorum Rege. Nos in fratrem adoptivum acce- pit, Ideo nos quoque utramque Maiestatem in fratres adoptivos et in confoederatos nostros accipimus, ita ut inter Maiestas eorum et Nos, sit firma stabilisque et perpe- tua (domino Deo favente) Pax, confoedera- tio, amicicia, et vera ac syncera fra- ternitas, pro conservatione Regnorum, dominiorumque et provinciarum commu- nium, pro salute et liberacione huius afflicti Regni nostri Hungari<e>, ac totius Reipublic<e> christian<e>, contra quoslibet hostes et inimicos communes tam externos quam intestinos. Item Quod Cæsarea Maiestas simul cum fratre suo serenissimo Romanorum Rege literis eorum mediantibus et alÿs modis quibus poterunt firmioribus Nos et Regnum hoc nostrum Hungari<e> asse- curent curam et diligentiam quanto maiorem poterunt gerere et adhibere de Regni huius nostri Hungari<e>, par- tiumque ei subiectarum tutela et de- fensione, et inter alia ut sua Cæsarea Maiestas iuxta suam oblacionem oratoribus nostris proxime Neapoli factam de recuperacione Belgradi cum auxilio dei singularem curam gerat. Item Quod Nos ob eam causam renuncia- mus ex nunc omnibus confoederationibus et amicicÿs, quas cum quibusvis Regi- bus et principibus et alÿs quorum no- mina hic pro expressis haberi volumus contra Cæsaream et Romanorum Re- giam Maiestatem hucusque habuimus, nec inposterum habebimus aliquas confoederationes contra eorum Maiesta- tes, et hoc idem facient su<e> Maiesta- tes erga nos, sed quia Nos cupimus sa- tisfacere honori nostro cum nostris conf<e>deratis et amicis, Quos hucusque habuimus, Et ut Regnum hoc nostrum Hungari<e>, et Respublica christiana, communibus viribus et auxilÿs defen- datur, liceat nobis admonere ipsos con- f<e>deratos et amicos nostros de hac pace et conf<e>deracione cum C<e>sarea et Romanorum Regia Maiestatibus inita, et hortari eos, ut et ipsi hanc conf<e>deracionem christian<e> Reipublic<e> defendend<e> cum eisdem Maiestatibus amplectantur cum consensu praefatorum C<e>sare<e> et Ro- manorum Regi<e> Maiestatum. Item Quod a modo deinceps C<e>sarea Ro- manorumque Regia Maiestates in lite- ris eorum, et alias ubique Nos fratrem eorum, et Hungari<e> Dalmati<e> Croaci<e>que etc. Regem scribant et nominent, et hoc nos quoque faciemus erga utramque Maie- statem ac eorum filios et heredes. Item Quia oratores nostri dicunt c<e>saream Maiestatem medio domini Granvellis primi consiliarÿ sui, nobis se ad hoc obtulisse, ut si nos ex dei munere fi- lium habuerimus, una ex filiabus se- renissimi Regis Romanorum ei despon- deri debeat, ideo nos propter maiorem firmitatem et stabilitatem amoris ac benevolenti<e> mutu<e> inter C<e>saream et Romanorum Regiam Maiestates et Nos hanc oblacionem suae Cæsare<e> Maiestatis benevole acceptamus et hoc ita fieri exoptamus. Item Quod C<e>sarea Maiestas Illam Quam Nos in uxorem et consortem acceperimus in filiam adoptivam, et filios vel filias ex ea nascituras similiter in filios et filias adoptivas propter maiorem et solidiorem inter prefatas c<e>sarem et Romanorum Regiam Maiestates, et Nos, mutuam coniunctionem, acci- piat. Item Quantum ad Regni Hungari<e> sta- tum et eius administrationem atti- net, Ita inter Nos ordinatum et con- clusum est, ut quilibet nostrum eam partem Regni et provinciarum ei subiectarum, Quam nunc de facto te- net libere cum omni Regi<e> potesta- tis plenitudine teneat et possideat sub limitibus per octo homines hunga- rice nacionis, Qui situm ac termi- nos et condiciones comitatuum sciunt per utrumque nostrum eligendos, po- nendis, sclaonia cum croacia et Dal- macia in manibus Serenissimi Regis Romanorum, Transsylvania vero sub dicione potestateque nostra per- manente, et hoc vita nostra durante. Ex quo autem nunc et uxore et liberis caremus, posteaquam Dei vocacione ex hac luce decesserimus etiam si filium tunc haberemus ob respectum tamen salutis huius Regni et Reipubli- c<e> christian<e>, Quam ex hac pace et conf<e>deratione auxiliante domino deo certo speramus, Et ut per hoc tot ma- lis Qu<e> hoc Regnum per hos annos superiores iam Undecem et amplius perpessum est finis iam tandem im- ponatur, volentes in hac parte decus nostrum et famili<e> nostræ posterorumque nostrum saluti publice postponere ad hoc condescendimus ut post mortem nostram, etiam si ut supradictum est filium habuerimus, Vniversum Hungari<e> Regnum cum omnibus Reg- nis provincÿs ac partibus ei subiectis, et cum omni plenitudine Juris Regÿ administrationeque Rregni et provincia- rum ipsarum in prefatum dominum Romanorum Regem, vel eo interim premortuo in filium suum Quem Reg- num hoc communi consensu in Regem eligere tenebitur, et illo quoque defuncto in eius Legittimos heredes ac successores ex filÿs et heredibus eorum legittime descendentes, et illis quoque e medio sub- latis et deficientibus in C<e>saream Maiestatem et ipsius filius et legitti- mos heredes devolvatur et condescen- dat, devolutumque et condescensum habeatur eo facto. Item ad roborandam huiusmodi succes- sionem ut de ea dominus ipse Rex Romanorum filÿque sui simul cum C<e>sarea Maiestate, eorumque legitti- mi heredes cerciores et securi reddan- tur Universi domini Prelati et Ba- rones magistratusque et officiales quocumque nomine censeantur, Immo etiam pociores Nobiles, Insuper Ma- gistri civium ac Judices Juratique cives liberarum civitatum totius Regni, et provinciarium ei subiecta- rum teneantur tempore publicacionis huius conf<e>deracionis et pacis, homa- gium seu fidelitatis iuramentum in Casu premisso observandum prefato domino Regi Romanorum filÿsque et heredibus suis ac C<e>sare<e> Maiesta- tis sub condicione de Ducatu Scepu- siensi inferius declarata coram ipso vel suis oratoribus prestare, et lite- ras etiam super hoc dare, Domini quidem seculares pro se et suis here- dibus, civitates vero pro se et eorum successoribus. Item Quotiescumque Pr<e>latum aliquem de- cedere, aut Pr<e>latum vel Magistratum seu officialem quempiam mutari quo- vismodo contigerit, toties novus pr<e>latus sive Magistratus vel officialis ante digni- tatis vel Magistratus aut officÿ apre- hensionem simile iuramentum fideli- tatis pr<e>stare, et inde similes etiam li- teras dare tenebitur, Et liter<e> huius- modi per Nos dabuntur vel mittentur ad Manus pr<e>fati serenissimi Regis Ro- manorum, vel eius oratoris, sive orato- ris C<e>sarei si tunc in Regno fuerit, et hoc infra duos Menses a tempore pr<e>sti- ti Juramenti. Civitates autem libere teneantur dare si- miles litteras per Nos pr<e>fato domino Regi Romanorum mittendas, vel eius oratori dandas de Quinquennio in quin- quennium si ita C<e>sare<e> Maiestati et Regi Romanorum videbitur. Filii vero Baronum et principalium Nobilium Arces habentium, Quando mortuo patre in hereditatem pater- nam et dominium successerint in <e>tate legittima existentes pr<e>stabunt- simile iuramentum et dabunt similes litteras, Qu<e> etiam intra spacium sex Mensium per nos mittentur ad manus serenissimi Regis Romanorum, vel eius oratoris dabuntur. Item si Nos dei benignitate filium ha- buerimus extunc et eo Casu totum patrimonium nostrum, Videlicet ca- stra Castella Civitates, oppida, vill<e> possessiones predia et quelibet iura possessionaria ubilibet intra ambi- tum Regni huius nostri hungari<e> partiumque et provinciarum ei subiecta- rum habita et existentia quocumque nomine vocitata, tam paterna et hereditaria quam etiam per Nos ac- quisita, et legittime acquirenda, alia eciam omnia, Qu<e> loco pignoris a serenissimis dominis Hungari<e> Re- gibus usque ad tempora disturbiorum post mortem et interitum serenissimi domini Ludovici Regis sequuta, paci- fice possedimus, usque ad tempus
redempcionis in ipsum filium nostrum devolvi et condescendi debeant devolutaque et derivata habeantur ipso facto, Ex quo quidem patrimonio C<e>sarea Maiestas, novum ducatum sub titulo Scepusiensi, Quo nos anteaEinschub <a> über der Zeile. quam ad hoc Rregimen dei munere assumpti sumus usi fuimus cum iurisdictione Comitatus Scepusiensis pro ipso filio nostro erigere instituereque debeat. Patrimonium vero totum tam videlicet sub nostra quam ipsius Romanorum Regis potestate existens et habitum communi huius Regni et partium ei subiectarum contribucione, prout in generali dieta publicandæ pacis, Nobis et eidem Regi Romanorum ac Regno Hungari<e> visum fuerit de Manibus illorum apud quorum manus nunc existit redimi debeat; huiusmodi au- tem redempcio intra spacium duorum annorum fieri debeat effective a tem- pore publicacionis pacis. Item Quod pars illa patrimonÿ, Qu<e> nunc est sub potestate et dicione Regis Roma- norum sit in Manibus C<e>sare<e> Maiestatis
nomine sequestri tanquam apud ma- nus communes usque ad tempus suc- cessionis pr<e>notat<e>. Item Quod dominus ipse Rex Romanorum vel filius suus aut heredes pr<e>dicti Re- gimen et possessionem Regni nequeant pro se interim vendicare, nec domini Prelati et Barones Nobilesque et Civi- tates ac alÿ suprascripti ad obedien- tiam eis exhibendam teneantur, do- nec ducatus ipse Scepusiensis unacum Jurisdictione pr<e>dicti comitatus Scepu- siensis et alÿs Bonis pr<e>narratis in manus et potestatem ducis ipsius filÿ scilicet nostri fuerit assignatus Et pro maiori securitate consequendi huius- modi Ducatus tempore iuramenti Quod Serenissimo Romanorum in ea- dem dieta publicand<e> pacis pr<e>stabunt, teneantur nobis etiam super hoc iura- re, Quod non aliter observabunt iura- mentum ipsi domino Regi Romano- rum vel filio eius pr<e>stitum, nec ali- ter obedientiam eis exhibebunt, nisi prius ducatu ipso ad manus filÿ nostri assignato, cum primum tamen ducatus ipse cum ceteris bonis pr<e>narratis filio nostro restitutus fuerit eo ipso Pr<e>lati Barones Nobiles et alÿ suprascripti teneantur ad omnia pr<e>- missa fideliter observanda, Et hoc eo modo intelligendo et interpretando Quod uno et eodem tempore consignacio Duca- tus in Manibus filÿ nostri, Et consig- natio Regni cum omnibus arcibus et atti- nencÿs suis in Manus Romanorum Re- gis aut heredum pr<e>dictorum fieri de- beat. De posthumo quoque filio hoc idem Quod pr<e>missum est Intelligatur. Quo tandem ducatu consignato et restitu- to, C<e>sarea Maiestas, et ipse dominus Romanorum Rex ac eorum heredes pr<e>fatum Ducem filium videlicet no- strum eiusque heredes in dominio et posses- sione pr<e>scripti Ducatus ac patrimonÿ civitatumque oppidorum et possessionum pr<e>dictarum, contra quoslibet legitti- mos et illegitimos turbatores ac im- petitores successivis semper temporibus defendere atque conservare teneantur. Item Quod si Nos prole virili destituti fuerimus, ob hoc ut Cæsarea Maiestas maiorem habeat ad hoc Regnum tu- tandum et defendendum affectionem et propensitatem, integra medietas totius patrimonÿ su<e> C<e>sare<e> Maiestati, sub condicionibus tamen infrascriptis cedat, alia integra medietate ad disposicionem nostram, sive in vita, sive in mortis articulo libera nobis remanente. Item Quod remanente post mortem no- stram Regina consorte nostra super- stite absque liberis, eo tunc directa me- dietas patrimonÿ nostri ea videlicet Qu<e> in sortem C<e>sare<e>æ Maiestatis ce- dere debebit, censeatur eidem domin<e> Regin<e> ita obligata ac inscripta esse, ut quousque ipsa ad secunda vota se non transtulerit possideat eandem me- dietatem, cum omni fructuum et utili- tatum percepcione, teneaturque Maie- stas sua C<e>sarea in eo casu manibus suis illam medietatem assignare, Qu<e> quidem Regina ubi ad secundas nuptias se contulerit, deposito solutoque ei dotalicio suo centum scilicet Milli- bus florenis hungaricalibus in auro,
teneatur C<e>sare<e> Maiestati vel filÿs et heredibus eius Regina ipsa medieta- tem ipsam pacifice remittere atque resignare.
Item Ubi super huiusmodi dote seu dotali- cio suo ipsa vivente satisfactio impen- sa non fuerit ex tunc in testamento quoque suo liberam de eo habeat prout voluerit disponendi authoritatem. Item si nos filias habuerimus Regia Maie- stas Romanorum vel filius suus successor videlicet eius et heredes ipsorum tenean- tur post mortem nostram si interim eas matrimonio non locaverimus decen- ter et honeste tanquam filias Regis Hun- gari<e> nuptui dare. Item Ubi ad successionem pr<e>missam ven- tum fuerit, antequam serenissimus domi- nus Romanorum Rex vel filius aut he- redes pr<e>dicti Regimen et possessionem Regni, provinciarumque et partium ei subiectarum suscipiant, super observan- dis libertatibus, decretis legibusque et con- suetudinibus Regni more diuorum Hun- gari<e> Regum teneatur iuramentum Reale solemniter pr<e>stare.
Et Quia serenissimus Romanorum Rex, alias, tempore su<e> in Regem Hungari<e> electionis promisit iura et libertates Regni Hungari<e> obsérvare, et super hoc literas etiam Regno et illis Qui tunc ei adh<e>rebant dedit, Ideo similes literas etiam illis, Qui post obitum nostrum et sequuta successione in eius obedientiam sunt venturi, tem- pore publicacionis huius pacis et iuramenti ipsorum Regnicolarum dare teneatur, et si utrique nostrum visum fuerit aliqua alia in die pub- licand<e> pacis addere, hoc in arbitrio utriusque nostrum erit. Item in Eadem di<e>ta tractari debebit de Quinque Castris videlicet Worken- stayn hoc est Frakno, Ferrea civita- te Kÿs Marthon dicta, Gwnz Kewzeg appellata, Kobolsdorff Kabol no- minata et Reknycz hoc est Rohonez. Item.Quod sequuta successione serenis- simus Rex Romanorum aut filius vel heredes pr<e>dicti, metas Regni Hunga- ri<e> a parte Austri<e> et Moravi<e>, Reg- norum vero croaci<e> et sclaoni<e> a
parte Carniol<e>, Carÿnthi<e> et Stiri<e> rectificabit. Item Quod omnes Iniuri<e> et universa dam- Na, inter nos et Serenissimum dominum Romanorum Regem temporibus horum bellorum sequuta penitus aboleantur, et abeant in oblivionem, similiter illa, Qu<e> subditi alterius nostrum in alte- rum nostr[um] hisdem bellorum temporibus commisissent, Ea etiam Qu<e>subditi <nostri in subditos ipsius domini Regis Romanorum et econverso subditi> Einfügung rechter Textrand. sui in nostros in hisdem temporibus hostiliter intulerunt simi- liter aboleantur, et ulcio super eis a sequatur. Item Quod omnium subditorum utriusque nostrum nemine prorsus excepta etiam externo, cuiuscunque dignitatis fuerit omnia bona tam Ecclesiastica quam secularia post obitum serenissimi Principis quondam domini Ludovici Regis ad h<e>c usque tempora propter hostilitatem inter nos et ipsum domi- num Romanorum Regem habitam violenter occupata donacionibus seu vendicionibus utriusque nostrum super eisdem bonis hactenus quibuscumque
dates vel factis, non obstantibus, pub- licata pace de facto elles quorum fue- runt pacifice remittantur. De Castra autem Saaros cum spectabili et Magnifico Petro de peren per Reg- num concordari debebit absque preiudi- tio et aliquo onere prefati Serenissimi Regis Romanorum. Item omnia etiam bona et omnes proven- tus omnium Ecclesiarum per h<e>c ea- dem disturbiorum tempora qualiter- cumque et per quoscumque ab eisdem Ecclesÿs hactenus violenter occupata et adempti fuerunt eisdem Ecclesÿs Qua- rum ab antiquo sunt et fuerunt tem- pore publicacionis dict<e> pacis de facto pacifice possidenda percipiendique re- mittantur, Et Quod bona Ecclesiasti- ca de Manibus secularium excipian- tur. Item Quod us nostrum in sua dicio- ne permittat fieri dissidatores si Qui vero temerarie insurgerent teneamur ambo mutuis auxilÿs illos confestim exterminare. Item Quod subditi utriusque nostrum nequeant deficere, seque conferre cum bonis suis in unam vel alteram par- tem, et nec per alterum nostrum acceptentur, Quin potius mutuis auxilÿs, sive Pr<e>lati sive Barones cum Arcibus, sive Civitates, vel alÿ Quicumque existant, Qui id facere attentarent, illi cui antea nostrum parebant rursus subici cogantur. Item Quod omnes captivi propter hosti- litatem ultro citroque capti ex nunc libere dimittantur. Item Quod omnia Castella et fortalicia ali<e>que municiones inter h<e>c disturbia per subditos utriusque nostrum quo- modolibet et ubicumque erecta et con- struct<e> penitus distrahantur et pub- licata pace demoliantur. Item Quod Donaciones et privilegia utriusque nostrum sub iurisdictione cuiuslibet nostrum rite legittimeque confect<e> et emannata ac in futurum quoque conficiend<e> et emananda rat<e> semper maneant atque firma. Item Quod Univers<e> liter<e> et qu<e>libet literalia instrumenta seu privilegia patrimonium nostrum et alia qu<e>- cumque bona nostra pr<e>narrata, aliorum etiam quorumcumque subdi- torum utriusque nostrum intra am- bitum huius Regni existentia tan- gentes et concernentia, per h<e>c distur- bia impacataque tempora in castris vel ubicumque locorum violenter ab- lat<e> et retenta statim publicata pa- ce illis quorum fuerunt effective reddantur. Item Quod illi, Qui tenentur dare racio- nem uni vel alteri nostrum racione administrationis officiorum, aut proventuum, cuiuscumque status et condicionis existant, et apud Quem- cumque nostrum sint, ad reddendam racionem debeant esse obligati, et ad hoc compelli possint iuxta Regni consuetudinem. Item Quod ad eos, Qui huic paci et mutu<e> confederacioni nostr<e>, ordina- cionique consentire et obedire nollent domandos atque castigandos deputen- tur ab utroque nostrum statim facta pace mille equites, et totidem pedites
p<i>xidarÿ vel quot videbuntur necessa- rÿ, et Capitanei utriusque nostrum cum huiusmodi gentibus cogant illos, et per omnia remedia compellant, ea Que per nos mutuo ordinata statutaque sunt rebelles ipsos inviolabiliter observare. Item Quod quandocumque exercitus aliquis, generalis vel particularis navigio aut super terram in Hungariam de par- tibus Germani<e> descenderit atque vene- rit, Nobis et huic Regno nostro Hun- gari<e> damnum violentiamque non in- ferant, sed absque omni dolo fraudeque et damno procedant. Item ordinatum et conclusum est Quod Civitates montanarum cum ipsis Mon- tanis et Mineris, Item castra anti- quum Zolium, Owaar, Munkaach et Huszth cum cameris salium et alia bo- na universa, Qu<e>cumque serenissim<e> principi domin<e> Mari<e> Hungari<e> etc. Regin<e> temporibus serenissimorum quondam dominorum Wladislai et Lu- dovici Regum inscripta sunt, iuxta formamEine Wortstreichung, wohl „infrascripta“. inscriptionum vita eius durante illi maneant ill<e>sa, Et si qu<e>
essent ablata tempore publicacionis pacis restituantur, Ita tamen ut de castro Dioosgyewr modernus posses- sor vel via iuris vel concordi<e> per ipsam dominam Reginam conten- tetur, et tunc castrum illudEine Streichung. restituere teneatur, Et ea mortua bona pr<e>scripta ad serenissimum do- minum Romanorum Regem et eius heredes in Regno successores pr<e>dictos devolvantur. Item Quod sal Transsylvanum non nisi in dominio et sub dicione nostra ven- datur et dispensetur, econverso au- tem sal Maromorusiense subdicio- ne solummodo pr<e>dicti domini Ro- manorum Regis vendicioni expona- tur, et in usus necessarios converta- tur, sub p<e>na perdicionis salis. Item Quod facto pace nemo nostrum nova vectigalia hoc est tricesimas aut Thelonia in dicione sua in pre- iudicium dicionis alterius nostrum imponat. Item si hostis communis contra nos ambos vel alterum nostrum interim
quo pax ipso publicabitur expedicionem generalem vel particularem faceret, ex tunc iuxta temporis exigentiam tan- quam fratres et amici mutuo nos iu- vabimus. Item Quod nemini subditorum utriusque nostrum, castra castella, civitates mu- nitas vel alias munitiones sub p<e>na perpetu<e> infidelitatis per nos ambos irremissibiliter exequenda, furto, pro- dicione aut alia quavis arte liceat sub- intrare et occupare. Et si Qu<e> erunt ablata his quorum erant restituantur, dampnaque illata refundantur. Item Quod nemini subditorum utriusque nostrum, cuiuscumque status et condicio- nis existat sub p<e>na in generali decre- to huius Regni Hungari<e> expressa ul- lam monetam cudere vel cudifacere permittemus; de moneta autem sub nomine utriusque nostrum cudenda mu- tuo nos concordabimus. Item Quod medietas castri Thokaÿ ex quo alia medietas nunc est in manibus no- stris, et Castrum Regeecz nobis re- stituantur tempore publicacionis pacis iustis tamen debitis et inscriptioni- bus, Qu<e> ad dicta Castra facto esse dinoscuntur primitus persolutis, ita Quod nos non teneamur persolvere, nisi pro media parte inscripcionis castri Thokaÿ. Ipsum autem castrum Thokaÿ quousque fuerit nobis integre eliberatum, maneat interim in eo- dem statu in quo nunc existit. Item Quia tota intencio nostra tendit ad hoc quomodo hoc Regnum conser- vetur et liberetur, et simul cum Republica christiana salvum per- maneat, Et Quia habemus eam fi- dem et spem in C<e>sarea Maiestate Quod ipsius Maiestas nihil tale in hoc negocio decernet, nisi quod ma- nifeste cognoverit esse ad salutem huius Regni et Reipublic<e> christia- n<e>, nec tale aliquid nos facere volet per Quod sequeretur ruina et exci- dium huius Regni. Ideo nos tam publicacionem ipsam pacis quam publicam hostis declarationem et nominationem hostis communis rei- cimus et remittimus ad declacionem su<e> C<e>sare<e> Maiestatis, cuius etiam declaracioni propter pr<e>missa stare pol- licemur, simul et nostras ac subditorum nostrorum vires pro posse ad defensio- nem et liberationem huius Regni ex- tendere, ita ut serenissimus etiam Romanorum Rex idem faciat, quo communibus viribus Regnum istud ab hostium infestacione salvetur et liberetur, Et si opus esse videbitur rursus tunc presentes liter<e> renova- buntur cum expressione nominis ipsius hostis communis. Item Quod in Casu quo C<e>saream Maiesta- tem ac ipsum dominum Romanorum Re- gem in semine masculino deficere con- tingeret, eo tunc successio Regni pr<e>- narrata revolvatur in filios et heredes nostros, si Qui deo favente tunc super- stites erunt illis vero non existentibus libera Regum electio, rursus apud gentem hungaricam iuxta eius pristinam legem atque libertatem maneat. Item Quod si nos propter amiciciam C<e>sare<e> Maiestatis et serenissimi Romanorum Regis de hoc Regno nostro per hostes exturbabimur (quod Deus procul avertat) tunc in eo casu C<e>sarea et Romanorum Regis Maiestates teneantur nobis de statu honesto et condecenti, et tali quidem ut tam nos honestam vi- tam agere, quam etiam dominis et servi- toribus nostris Qui nos sequuti fuerint, commode providere queamus. Item Quod unus per totum Regnum, com- muni voto Palatinus iuxta ve- tustam legem ac libertatem Regni in dieta seu conventu generali publican- d<e> pacis eligatur, alios autem honores seu Magistratus puta Cancellarium Iudicem curi<e> Magistrum Thavernico- rum ceterosque Iudices ordinarios ac prothonotarios Quilibet nostrum per se habeat Quemadmodum inter nos conveniemus. De alÿs ad bonum et Quietum Regni sta- tum pertinentibus in ipsa dieta ge- nerali tractari debebit. Nos Igitur Joannes Rex pr<e>fatus, omnes Articulos pr<e>scriptos, et omnia eorem contenta acceptamus approbamus ratifi- camusque et confirmamus, ac rata grata et firma, pro nobis et heredibus nostris ha- bemus, promittentes in verbo nostro Re- gio et in fide nostra Christiana Quem- admodum super hoc Reale etiam et Cor- porale Iuramentum coram pr<e>fato domi- no oratore C<e>sareo et commissario in hac parte ipsius C<e>sare<e>, et Romanorum Regis Maiestatum, et coram consiliarÿs nostris pr<e>stitimus, omnia et singula pr<e>missa firmiter et inviolabiliter obser- vare, omni dolo et fraude sinistraque ma- chinacione remotis. In cuius Rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes literas nostras sigillo nostro, Quo ut Rex Hun- gari<e> utimur impendenti, et subscriptio- ne manus nostr<e> communitas duximus concedendas. Datum Waradini in festo Bea- ti Matthi<e> Apostoli Anno Millesi- mo Quingentesimo Tricesimo octavo Regno- rum vero nostrorum Duodecimo. Joannes Rex. Manu p[ro]p[ria] Coll. Cum Or[i]g[ina]li