European peace treaties of the pre-modern era in data / Europäische Friedensverträge der Vormoderne in Daten (FriVer+)

Grenzrezess von Stettin Reichsarchiv (1653-05-04)

teiHeader
fileDesc
European peace treaties of the pre-modern era in data / Europäische Friedensverträge der Vormoderne in Daten (FriVer+) Grenzrezess von Stettin Digital edition according to TEI P5 TEXT+ Jaap Geraerts The transformation and enrichment of the data is done by Jaap Geraerts (IEG Mainz). The other members of the FriVer+ team are Fabian Cremer, Ines Grund, and Thorsten Wübbena (all IEG Mainz). The original data has been created by the team of scholars who were part of the Europäische Friedensverträge der Vormoderne project. This project was lead by Prof. Dr. Heinz Duchhardt and was based at the Leibniz Institute of European History in Mainz. Leibniz-Institut für Europäische Geschichte Mainz Universitäts- und Landesbibliothek Darmstadt http://lobid.org/organisation/DE-17 This file is licensed under the terms of the Creative Commons License CC-BY 4.0 (Attribution 4.0 International) Berlin GStAPK Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz Berlin, Registratur-/Altsignatur: VI. HA, Nr. 771 (M) = Bestellsignatur: I. HA GR, Rep. 11 Staatsvertraege, Nr. 817. Findbuch: http://archivdatenbank.gsta.spk-berlin.de ... [Transkriptionsgrundlage:] GSABerlin VI HA Nr.771: Ratifikation Schwedens, Stockholm 1653 V 14* (Vertrag mit 41 Art; 1 US 1 Siegel Christine von Schweden, Prunkausfertigung, blauer Samt, Siegel fehlt, Pergament; 23 fol., lat.)** Ratifikation Brandenburgs, Cölln a.d. Spree 1653 V 20 [z. Zt. noch nicht nachgewiesen]. [Abb. können aus rechtlichen Gründen nicht gezeigt werden.]
encodingDesc
The data in this XML file, originally created by the project Europäische Friedensverträge der Vormoderne online has been transformed in accordance with TEI P5 as part of the project Europäische Friedensverträge der Vormoderne in Daten (FriVer+)
profileDesc
Latein

standOff
listPerson
listPlace

Drucke

[Kollationierungsvorlagen:] CTS 3, S. (1)3-50. Dumont 6/2, S. 247-259.[Weitere Drucke:] Diar. Europ. continuat 7, S. 513. Londorp 8, S. 851. Lünig, Reichsarchiv pars spec. III, S. 142. Dähnert, Pommersche und rügische Landesurkunden 1, S. 95.[Regest:] Moerner, S.166-174.

Inhalt

Ratifikationsformel SchwedensGrenzfestsetzung in Pommern in Folge Art.10 des Westphälischen Friedens. Kommissarien seit 1650 IV 2 in Stettin.

[Art. 1-23 Gebiet und Grenzfestlegung]

Art.1 Besitzverhältnisse in Vorpommern (Schweden).Art.2 Besitzverhältnisse in Hinterpommern (Brandenburg).Art.3-21 Grenzziehungsdetails mit Zugehörigkeit der Orte und Ausübung der Rechte. Festlegung der Abtretungen. Namentliche Auflistung der Orte.Art. 22 Brandenburg gibt Kamin an Schweden ab.Art. 23 Detailbeschreibung der Grenze.Art. 24 Domkapitel von Kamin. Gemeinsame Rechte Brandenburgs und Schwedens.Art. 25 Fortbestand des Domkapitels. Deputierte für Streitigkeiten. Festlegungen für die Ausübung der Jurisdiktionsrechte.Art. 26 Aufhebung der Rechte aus den pommerschen Erbteilungsverträgen.Art. 27 Schwedisches Reservat der Eventualsukzession in Hinterpommern. Art. 28 Administration Hinterpommern und Kamin.Art. 29 Schwedische Expektanz auf die Neumark, Sternberg, Vierraden, Löckenitz.Art. 30 Schweden gibt die halben Seezölle in Hinterpommern ab.Art. 31 Freiheit Handel und Verkehr zwischen Vor- und Hinterpommern.Art. 32 Bestand der Rechtsnormen.Art. 33 Teilung der Landesschulden.Art. 34 Festlegung des Teilungsverhältnisses.Art. 35 KammerschuldenArt. 36 Beiträge zu Reichs- und Kreissteuern.Art. 37 Bestattung des letzten Herzogs von Pommern Bogislaw XIV.Art. 38 Aktenübergabe.Art. 39 Schlichtung Geldansprüche aus Stockholmer Waffenstillstand 1640(1641).Art. 40 Beilegung offener Grenzfragen binnen 2 Jahren.Art. 41 Übergabe.

Vollmachten Schwedens.Vollmachten Brandenburgs.Ratifikationsformel Schwedens.

Kommentar

Artikel 10 des Friedens von Osnabrück hatte eine Teilung Pommerns zwischen Schweden (Vorpommern) und Brandenburg (Hinterpommern) festgelegt. Der Grenzverlauf wurde nicht exakt definiert, sondern sollte – vor allem zwischen dem östlichen Ufer der Oder und der Ostsee - in Verhandlungen zwischen Schweden und Brandenburg festgelegt werden. Nach dem Westphälischen Frieden mußte Hinterpommern von den Schweden geräumt werden. Brandenburg bestand auf einer sofortigen Räumung und Grenzfestlegung. Schweden hingegen wollte das Gebiet erst übergeben, wenn das Assoziationsdiplom des Brandenburger Kurfürsten ausgeliefert und die Grenze durch eine Kommission vor Ort festgelegt worden war. Brandenburg bestand zudem auf einigen Rechten , die die Stettiner Herzöge im Herzogtum Wolgast ausgeübt hatten. Anfang 1649 hielt sich der Geheime Rat Ewald von Kleist im Auftrag Kurfürst Friedrich Wilhelms in Stockholm auf, um über die strittigen Fragen zu beraten. Am 26. Juni 1650 legte der Friedens-Executions-Hauptrezeß (Nürnberg) die Einzelheiten der Friedensvertragsausführung fest und beschied, daß die Abtretung Hinterpommerns erst nach Klärung der Grenzfrage vollzogen werden sollte. Im März 1650 nahm eine Kommission zur Grenzregulierung ihre Arbeit auf. Schweden legte am 17. Mai 1650 ein Konzept vor. Eine Einigung war jedoch vorerst nicht zu erzielen, da Schweden Brandenburg den Zugang zur Ostsee verweigern wollte, Brandenburg hingegen auf einem Schiffsweg (Gollnow/Ihna) in das Haff bestand, da dies auch für den Handel Stargards von besonderer Bedeutung war. Am 23. März 1651 lenkte Schweden in einem neuen Grenzplan teilweise ein, auf Golnow und Cammin jedoch mußte Brandenburg schließlich verzichten. Am 24. November 1651 wurde die Grenze vor Ort gezogen. Dissenz in Finanz- und Zollfragen zögerte jedoch einen Vertragsabschluß weiter hinaus. Am 4. Mai 1653 wurde schließlich in Stettin der Vertrag unterzeichnet , und am 1. Juni 1653 begann die Einräumung Hinterpommerns. Der Vertrag definierte die Grenze zwischen Schwedisch-Pommern und Hinterpommern sowie die Restitution des letzteren. Den Details der Grenzziehung folgen Bestimmungen hinsichtlich der staats- und privatrechtlichen Verhältnisse des geteilten Landstrichs. Anknüpfend an die Regelungen von 1648 wurde eine territoriale Zweiteilung festgelegt. Schweden erhielt Vorpommern mit Stettin, Stralsund und Rügen; Hinterpommern mit Cammin ging an Brandenburg. Das Camminer Domkapitel verblieb gemeinsam bei Schweden und Brandenburg, das Bistum Cammin hingegen unterstand allein dem Kurfürsten. Die Vertragspartner entsagten allen Rechten aus den Pommerschen Erbteilungsverträgen (1569), Schweden erhielt jedoch das Recht der Eventualsukzession und -huldigung sowie der Simultaninvestitur beim Aussterben der männlichen brandenburgischen Linie. Entgegen den Regelungen von 1648 gestand Schweden die halben Seezölle Hinterpommerns Brandenburg zu.

Kontext

1478 Vereinigung der pommerschen Landesteile. Pommern wird reichsunmittelbar. 16. August 1529 Der Grimnitzer Vertrag regelt den Erbfall an Brandenburg bei Aussterben des Pommerschen Geschlechtes der Greifen. Reichsunmittelbarkeit Pommerns. 1532 Pommern zerfällt in die Teilherzogtümer Pommern-Stettin und Pommern-Wolgast (bis 1625). 1569 Pommersche Erbteilung. Im Erbvertrag von Jasenitz teilten die vier Söhne Philipps I. die Herrschaft unter sich auf (Stettin, Wolgast, Barth und Rügenwalde). 1606 Tod Bogislaw XIII. von Pommern; die Herrschaft wird zunächst unter seine vier Söhne aufgeteilt. Als einziger Überlebender regiert Bogislaw XIV. ab 1625 als letzter seines Geschlechtes (Greifen) Pommern alleine und ungeteilt. 1618-1648 Dreißigjähriger Krieg. Pommern vertritt zunächst eine Neutralitätspolitik, muß aber 1627 kaiserliche und ab 1630 schwedische Truppen ins Land lassen. Schweden erobert Teile Pommerns (darunter auch Stettin). 25. August 1630 Stettiner Allianz zwischen Bogislaw und Schweden. Pommern wird de facto außenpolitisch und militärisch abhängig von Schweden. Die Verpflichtungen gegenüber Kaiser und Reich bleiben jedoch bestehen. 10. März 1637 Tod des letzten Pommernherzogs Bogislaw XIV. Erbanspruch Brandenburgs. Schweden akzeptiert den Erbfall an Brandenburg nicht und richtet eine Besatzungsregiment ein. 24. Oktober 1648 Westphälischer Frieden. Über Pommern wird in Osnabrück verhandelt. Von Oktober 1645 bis Mai 1647 ist Pommern mit 2 Gesandten auf dem Friedenskongress vertreten, die jedoch bei Schweden und Brandenburg akkreditiert sind. Hinterpommern und das Bistum Cammin fallen an Brandenburg, Vorpommern (mit den Häfen Stettin, Stralsund und der Insel Rügen) an Schweden, bleibt jedoch Teil des Römischen Reiches. Schweden erhält diese als Reichslehen. Schweden ist damit Reichsstand mit Sitz und Stimme auf den Reichstagen. Die pommerschen Landesordnungen werden garantiert. Dies bleibt bis zum Ende des Heiligen Römischen Reichs die Rechtsgrundlage der schwedischen Herrschaft in Vorpommern. 5. Mai 1653 Stettiner Grenzrezeß. 29. Juni 1679 Friede von St. Germaine en Laye (Nimwegen). Vorpommern bleibt bei Schweden. Schweden tritt die Gebiete jenseits der Oder an Brandenburg ab. 21. Januar 1720 Friede von Stockholm: Schweden tritt große Teile Vorpommerns an Preußen ab. Schwedisch bleibt der nördliche Teil mit Stralsund, Greifswald und Rügen.

Edition

Nos Christina, Dei gratia, Suecorum, Gothorum, Vandalorumque regina, magna princeps Finlandiae, dux Esthoniae, Careliae, Bremae, Verdae, Stetini, Pomeraniae, Cassubiae et Vandaliae, princeps Rugiae, domina Ingriae et Wismariae etc. Notm testatumque facimus universis ac singulis, quorum interest, aut quomodo libet interesse potest. Postquam compositis Osnabrugis ac monasterii Westphalorum die 14/24 octobris anno MDCXLVII belli motibus, reductaque per Dei omnipotentis clementiam universali pace, minutiora non nulla ducatum Pomeraniae concernentia, in instrumentoDumont, CTS: Inst. (auch im Folgenden). pacis ad specialem tractatum inter nos, regnumque nostrum ex una et celsissimum principem, cognatum et amicum nostrum charissimum, dominum , marchionem BrandenburgensemIm gesamten Text: uneinheiltiche Schreibweise Brandeburg / Brandenburg., sacri Romani Imperii archi-camerarium et principem electorem, Magdeburgi, Prussiae, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomeraniae, CasubioruDumont, CTS: Cassubiorum., Vandalorumque, nec non in Silesia, Crosnae et Carnoviae ducem, burggravium Noribergae, principem Halberstadii et Mindae, comitem Marchiae et Ravensburgi, dominum in Ravenstein etc., ex altera parte, pro exactiori eorum compositione in loco facienda remissa sint. Nosque à parte nostra id negotii certis ministris ac commissariis nostris vigore plenipotentiae nostrae dederimus; ii cum suae dilectionis commissariis plenipotentibus Stetini congressi, post exantlatos varios labores, dicta minutiora in hanc, quae sequitur, conventionem redegerunt: Notum testatumque sit universis ac singulis, quorum interest, aut quomodo libet interesse potest; cum post sancitam Anno MDCXLVIII Osnabrugis ac monasterii Westphalorum universalemDumont, CTS: Auslassung: Universalem. pacem, ejusque conditas et ab omnibus interessatis adprobatas tabulas, minutiora non nulla, exactiorem limitum definitionem, ac in adjacente terra ab initio territrorii regii usque in mare Balthicum orientalis latitudinis determinationem ac descriptionem inter serenissimam ac potentissimam principem ac dominam, dominam Christinam, Suecorum, Gothorum, Vandalorumque reginam, magnam principem Finlandiae, ducem Esthoniae, Careliae, Brehmae, Verdae, Stetini, Pomeraniae,Cassubiae et Vandaliae, principem Rugiae, dominam Ingriae et WismariaeDumont, CTS: statt der Titulatur: etc. (ut supra)., regnumque Sueciae ab una; et serenissimum principem ac dominum, d[ominum]Dumont, CTS: Auslassung. , marchionem Brandenburgensem, sacri Romani Imperii archi-camerarium et principem electoremDumont, CTS: Einschub: Brandenburgicum etc. (ut supra). Auslassung der Titulatur., Magdeburgi, Prussiae, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomerainae, Cassubiorum, Vandalorumque, nec non in Silesia, Crosnae et Carnoviae ducem, burgravium Noribergae, principem Halberstadii et Mindae, comitem Marchae ac Ravensburgi, dominum in Ravenstein, ab altera parte; aliasque res huic connexas, vel alioquin controversas concernentia, indecisa remanserint, quorum amicabilis compositio ad specialem tractatum inter utriusque partis commissarios deputandos in ipsa Pomerania instituendum, vigore articuli XI instrumenti pacis remissa est. Sacraquae Dumont, CTS: Sacra. sua regia majestas nobis, respective excubiarum pedestris militiae praefecto supremo, ac vice-gubernatori Pomeraniae; vice praesidi collegii regiminis ibidem, ac regni secretario status, nec non consiliariis suis secretioribus Dumont, CTS: Arfuido Forbesio. Arvid Forbus (1598-1665), General, Geheimer Staatsrat., baroni in KumogardtDumont, CTS: Cumogard., nec non in Artsuöö et Jackarbii;Dumont, CTS: Archivo et Jacarbii. Johanni Nicodemi LilienströhmDumont, CTS: Lillienstrom. Johan Nicodemi Lilljeström (1597-1657), Diplomat, Staatsminister. in Eka, Boo et Sandershagen; ac Dumont, CTS: Sualenberg. Heinich von S(ch)wallenberg (nicht ermittelt). in Hoykendorff, haereditariis; sua veriDumont, CTS: vero. serenitas electoralis nobis respective cancellariis Neo-Marchiae, ac ulterioris Pomeraniae, nec non consiliariis suis secretioribus ac provincialibus Dumont, CTS: Born. Johannes Georg von Borne (nicht ermittelt). in Dolgen, Borne et BernöwichenDumont, CTS: Bernourichen., Johannes Friedrich von Buch (nicht ermittelt)., in Stolpe, GreiffenbergDumont, CTS: Geffenberg. et KrievenDumont, CTS: Grievem., Dumont, CTS: Dalen. Franz von Pahlen (nicht ermittelt). in Clebow, BrunnichenDumont, CTS: Bruniken.et FalckenbergDumont, CTS: Falkenberg., haereditariis, nec non J.U.D. vel uti suis commissariisDumont, CTS: commissaries suis. plenipotentibus in mandatis dederint, ut facta primum super loco ac tempore caeterisque praeparatoriis inceptandi tractatus, conventione articulos isthuc remissos prae manibus sumeremus, eorumqueDumont, CTS: eorum.complanationem ac plenamDumont, CTS: debitam. declarationem, debito adhibito studio, ad effectum perduceremus. Nos proinde die 2 april anni MDCL Stetini congressi, plenipotentias mutuo exhibitas in eam imprimis formam redigendas necessarium duximus, ne tractatui subsecuturo hinc remora aliqua objici posset, quo facto, dictis que plenipotentiis (quarum apographa ad calcem hujus instrumenti de verbo ad verbum adjecta sunt) rite inter nos commutatis, rem ipsam, invocato nominis Divini auxilio, adgressi, ac continuato tractatu prosecuti, super exactiore limitum, caeterorumque minutiorum definitione, praesertim constituenda latitudine orientali ex ulteriori Pomerania sacrae regiae majestati regnoque Sueciae ex instrumento pacisDumont, CTS: et Inst. Pac. (abgekürzt auch im Folgendem).competente, caeterisque infra nominandis, ad ratificationen utrinque principalium nostrorum, in hunc qui sequitur modum, hosque articulos inter nos convenimus, consensimusque. I Ac primum quidem et si praedicto pacis instrumento clare ac <perspiecue>Unleserlich, blass. provisum sit, totam Pomeraniam citeriorim, vulgo Vorpommern dictam, una cum insula RugiaRügen., iis finibus contentas, quibus sub ultimis Pomeraniae ducibus descriptae et ab iis possessae fuerantDumont, CTS: fuerunt., cum omnibus ac singulis ecclesiasticis ac secularibus bonis, iuribus ac privilegiis, caeterisque in art. 10 § hunc ducatumDumont, CTS: Einschub: etc., dicti instrumenti pacis specificatis, ab Imperatori ac Imperio Romano sacrae regiaeDumont, CTS: Regae. maj[esta].ti ejusque successoribus ac regno Sueciae cessas esse; ne qua tamen earum particula sub dubitationis nebula imposterumDumont, CTS: in posterum. delitescere queat, dicimus ac declaramus, omnia ea ac singula, quae vigore transactionis seu divisionis haereditariae inter , , Ernst Ludwig (1545 -1592), 1567-1569 Mitregent und 1569-1592 alleiniger Herzog von Pommern-Wolgast., et , duces quondam Pomeraniae laudatae memoriae, anno MDLXIX inita, ad citeriorem Pomeraniam ac Rugiae pincipatum, tam quoad capitulum CamminenseDumont, CTS: Caminense (auch unten)., quam caeteras ditiones, terras, bona, ac jura pertinuisse dignoscuntur, quaeque in secutis temporibus à ac episcopis Schwerinensibus, nec non comitibus Hohensteinensibus ac dominis Vierradae, vel quibuscunque aliis, emptionis, permutationis aliove legitimo titulo acquisita, citeriori Pomeraniae vel etiam ulteriori, in partibus regiis adjecta etDumont, CTS: Auslassung: et. ab ultimo duce Bogislaw XIV. (1606/1625-1637), Herzog von Pommern. possessa sunt, in specie vero feudum hohen SelchowHohenselchow. Dumont, CTS: Hohenschlow. cum pertinentiis, ea etiam omnia ac singula, non secus ac si de verbo ad verbum hic inserta forent, ad sacram regiam majestatem ejusque successores reges, regnumque Sueciae pleno jure ac in solidum (salvo jure privatorum) pertinere debere; nisi in quantum unius alteriusve rei vel restrictis, vel extensio vel denique permutatio, specialibus hisce pactis invenitur. II Quae vero ex ulteriori Pomerania regina ac regno Sueciae per instrumentum pacis cessa sunt, ea omnia ac singula, sicuti instrumento dicto specifice inserto ac genuino intellectui satis obvia reperiuntur, nec dubitationem ullam admittunt; ita praeter caetera tam de toto lacu recenti, seu mari interno (vulgo dem Frischen HaffeDumont, CTS: Haff.) ejusque sinubus omnibus, in specie Camminensi lacu, seu dem Camminischen BoddemDumont, CTS: Boden., omnibusque in dicto mari sitis insulis, inter quas etiam insula GristowDumont, CTS: Gristaw.ac paludibus et sylvis caeduis (vulgo BrücheDumont, CTS: Bruche.) portubus, stationibus, littoribus, ripis, jure piscandi, caeterisque nullo prorsus exclusoDumont, CTS: exsoluto., nec non flumine Odera ejusque ramis, quocunque vocentur nomine insulisque ac paludibus, nec non sylvis pascuis ac pratis inibi sitis cum omni eorum jure, a finibus Neo Marchiae supra pagum FiddechowDumont, CTS: Fiddechaw., continuo et non interruptoDumont, CTS: Auslassung: non. Intercepto. ab utraque Oderae parte ductu, usque in Mare Balthicum, quae tribus Ostiis, PeneDumont, CTS: Peine., SchwineDumont, CTS: Suine. ac DiwenowDumont, CTS: Diwenaw. panditur, quam de praefecturum Stetinensis ac Wollinensis, nec non ecclesia marianae ac pedagogii Stetinensis juribus ac reditibus, non attento an veteres vel novae, acDumont, CTS: an. citra vel ultra Oderam et lacum recentem sitae sint, in specie vero praedio BrusenfeldeDumont, CTS: Praedia Brusenveldae. cum suis pagis, ac caeteris pertinentiis, intelligenda veniunt, adeo ut haec omnia ad sacram regiam maj[esta].tem regnumque Sueciae (singulorum proprietate salva) indubitato pertineant, eorum vero nihil serenissimo electori reservatum ac respective cessum sit, praeter sequentia; nempe primum, reditus non nullos ad partem capituli Camminensis electoralem, ubicunque ii vigore matriculae capituli siti fuerint (salvo reginae, regibusDumont, CTS: Auslassung: regibus. ac regno Sueciae iure territoriali ) spectantes; deinde ius territoriale in bona non nulla supra dictae ecclesiae marianae in territorio electorali sita, de quibus infra specialius; tertio praedia Suckow ac SultzhorstDumont, CTS: Sukan ac Sulzhorst.cum pertinentiis, antehac in augmentum dotalitiiDumont, CTS: Abweichung ab hier bis Ende Art.II: viduarum Treptoviensum iterum reducta; denique reditus nonnullos praefecturae Wollinensis ex praefectura Treptoviensi, Capituli Caminensi ac districtu Gryphenbergensi juxta matriculam Wollinensem, isthuc spectantes, quos ex speciali favore S.R.M. Ser. Electori remittit. viduarum ducalium praefectura Wollinensi adjecta, nunc vero sub praefecturam Treptoviensem iterum reducta. Denique reditus non nullos praefecturae Wollinensis, ex praefectura Treptowiensi, capitulo Camminensi, ac districtu Gryphenbergensi juxta matriculam Wollinensem istud spectantes, quos ex speciali favore sacra regia maj[es].tas seren[issi].mo electori remittit. III Ea autem, quae hisce modo dictis accessere ac serenissimae reginae, ejusque successoribus ac regno Sueciae per praesentem tractatum ac declarationem intuitu desideratae ac legitimae latitudinis orientalis attributa sunt, cum varia sint, ac ex pluribus membris (facto inito a suprema parte, qua territorium regium in terra continente, ab aquis justo remotum spatio, electorali jungitur usque ad extremum ejusdem haud procul maris Balthici Ostio DiwenowDumont, CTS: Diwerau.) constent, multisque difficultatibus ac controversiis involuta fuerint, singulatim ac eo ferme quo complanata sunt ordine, in sequentibus articulis describenda veniunt, ut ex eorum complexu ductus limitum inter utrumque tam regium quam electorale territorium definitusDumont, CTS: definitur., explicatius oculis subjici, acDumont, CTS: a. reliqua porroDumont, CTS: Auslassung: porro. commodius subnecti possintDumont, CTS: posit.. IV Initium ergo territorio regii in terra continente (praesupposito eo initio, quod secundum Oderae vel eius ramorum, quocunque indigitentur vocabulo, fluenta, nec non quovis alio, quod ex partibus citerioris Pomeraniae ultra Oderam sitis, ad Neo Marchiae fines usque, quoquoDumont, CTS: quaque. versum se porrigit) post multam disceptationem tandem ad pagiDumont, CTS: pagum.Wendisch Mellen dicti, limites, quo usque ii in suis genuinis metis ac terminis se extendunt, ac limites agrorum Rosenfeldensium propre fluviolum Thue BorinenseDumont, CTS: Einschub: supra. molendinum, contingunt, definitum ac constitutum est, idque ita, ut idDumont, CTS: Auslassung: id. ipsum initium cum dictis limitibus juribusque omnibus penes sacram regiam maj[esta].tem, ejusque successores ac regnum sueciae permaneat, indeque reliquus ductus arcessaturDumont, CTS: accersatur.. V Hinc progredientibus deorsum, difficultas non nulla exinde objecta est, quod ratione pagorum BartikowDumont, CTS: Bartikau (auch unten). ac WirowDumont, CTS: Auslassung: ac Wirow., ad praefecturam Colbacensem, quo ad iurisdictionem ac reditus, non minus ac Wendisch Mellen spectantium ( etsi servitia rustica, vulgo Frohndienste, ex dispositione ducum Pomeraniae ad praedium Brusenfeldense, census annuus vero una cum jurisdictione ad praefecturam Colbacensem pertineat) nec non aliorum mox nominandorum intra ductum suae mj[esta].tis redigendorum, dissensus extiterit; Ea tamen ita sublata ac composita est, ut praedicti pagi Bartikowac WirowDumont, CTS: Wizaw. non minus quam Wendisch Mellen, nec non pagi Brünneken, Clützac HöykendorffDumont, CTS: Brunneken, Clulz ac Hoykendorff. in dicta praefectura Colbacensi sitiDumont, CTS: sibi., cum suis terminis, juribus, reditibusDumont, CTS: Auslassung: reditibus., aliisque pertinentiis omnibus, in quocunqueDumont, CTS: quocunque. incidant territorium, seren[issi].ma regina Dumont, CTS: Serenissimae Reginae. regnoque Sueciae (proprietate tamen privatis, si qua alicujus est, salva relicta) tegendis ab hac parte cesserintDumont, CTS: Einschub: ripis. ac transcripti sint, uti a deo hujus articuli vigore cedunt ac transcribuntur. VI Super pago autem Woltin acrior disquisito fuit, quem intuitu lacuum ac paludum, quibus veluti naturalibus terminis cingitur, a vicino Gryphenhagen, si territorio absque imminutione securitatis non nulla ejusce fortalitii, haud facile avelli posse regiis commissariis videbatur; Id tamen ita sopitum est, ut praedictus pagus Woltin cum suis limitibus ac terminis electoralem partem sequatur; hac tamen expressa lege, cum sacra regia maj[es].tas Sueciae eundem pagum, una cum praedio Witstock, consiliario ac commissario suo Dumont, CTS: Sualenberg (auch unten)., loco hypothecae pro undecim milibus ducentis dalerorumDumont, CTS: Thalerorum (auch unten). imperalium possidendum tradiderit, quod serenissimus elector ipsiDumont, CTS: ipso. , ejusque haeredibus summam octo milliumDumont, CTS: 8000. dalerorum imperialium, data obligatione sua exsolvere in se receperit, nec ante factam eorum solutionem, vel praedio, vel pago, ullisve eorum pertinentiis, dictus a Schwallenberg, cedere teneatur, ac loco usurarum annuos reditus exinde percipiendi jus interim habeat, ac retineat. Quatuor tamen annorum spatium a festo PaschatosDumont, CTS: Paschatis. elapsi anni 1652, incipiendo constitutum est, intra quoas reluitioDumont, CTS: solutio. fieri debeat, ac tum facta exsolutione pagus Woltin non minus quam ipsum praedium Witstock ser[enissi].mo electori absque diminutione ac deterio ratione vigore electoralis obligationis, tradetur ac relaxabitur. VII Quicquid vero pagorum, praediorum, aliorumve bonorum Colbacensis et Piricensis praefecturarum ultra supra dicta invenitur, id totum cum suis juribus ac pertinentiis electorali partiDumont, CTS: parte. cedat; cum temperamento tamen ac limitationibus sequentibus. VIII Nempe primum, ut ecclesiae vel capitulo mariano, ac paedagogio Stetinensi, serenissimae reginae ac regno Sueciae per instrumentum pacis in solidum cessis, jura ac bona sua omnia, tam intra quam extra limites dictarum praefecturarum sita cum reditibus, servitiis, aliisque suis pertinentii, quocunque veniant nomine, salva et integra permaneant ac relinquantur, absque ulla diminutione. Uti adeo sua ser[eni] .tas electoralis in dictum capitulum marianum et paedagogicum ejusque jura ac bona, vel ratione jure patronatus, ac collationis praebendarum, uti et constitutionis capitularium seu provisorum, ministrorum praedicantium, professorum, vel quorum cunque aliorum ecclesiae ac paedagogii officialium, vel ratione jurisdictionis in prima instantia, vel alia ulla ratione (praeterea quae hisce pactis articulo sequenti specialiter conventa sunt) nihil praetendit, vel sibi ac successoribus suis vendicat, sed omnia ista seren[issi].mae reginae regibus ac regno Sueciae salva, integra et illibata relinquit. IX Convenit autem, ut jus territoriale cum suis effectibus, nempe sequela (der folge) collectis (LandsteuernDumont, CTS: Lands-Steuren.) et observantia constitutionum provinvialium (LandordnungenDumont, CTS: Lands-Ordnungen.) in ecclesiasticis et politicis, sua seren[i]tas electoralis obtineat in iis pagis, qui in suum territorium ulterioris Pomeraniae cadunt; ut sunt in Colbacensi praefectura Isinger, RepnovDumont, CTS: Repenau., Alten- etDumont, CTS: und. Neuen-GrapowDumont, CTS: Grapau., in Piricensi BrietzigDumont, CTS: Briezig.(ibidem tamenDumont, CTS: tantum. libero Sculteto oder Frey SchultzenDumont, CTS: Schultze. ad ser[enissi].mum dominum electorem et duobus mansis ad vice dominatum Camminensem, nec non quatuor mansis ad praefecturam Piricensem spectantibus, exceptis) et Rakitten; in Stargardensi vero Districtu Barnims, ColnowDumont, CTS: Conau. et Saro; huicque juri territoriali, quoad specificatos effectus, et non ultra dicti pagi subsint. Idque ita, ut sereni[ssi].mo electori soli tam executio, quam cognitio circa dictos effectus competat; subditis tamen, si ultra modum in iis gravati fuerint, ut ea quae ecclesiae praestare tenentur, eam ob causam exsolvere nequeant, querelas suas ad capitulares, vel d[omi]n[u]m. gubernatorem ac consiliarios regentes s[acr].ae. reg[i].ae majestatis deferre, ac per eos remedium a sua seren[ita].te electorali decenti modo exposcere, vel etiam in eventum, si causae gravitas id requirat, deputandos ab utraque parte commissarios ad causae cognitionem exigere ac impetrare ipsis integrum sit. In causis vero appellationum ab instantia capitularium, si quae extiterint, iudicium commissoriale seu mixtum adhibitis utrinque certis deputatis formari placuit. X Etsi vero plures pagi in territori electorali sitiDumont, CTS: Auslassung: siti. reperiantur, ut sunt SchwockowDumont, CTS: Swokow. ac Prilup, in Colbacensi praefectura, nec non Schellin, in Stargardensi districtu, in quibus dicta ecclesia mariana reditus ac jura non nulla habet; Cum tamenDumont, CTS: enim. ex duobus ante nominatis Repenow et Alten-GrapowDumont, CTS: Repenau et Alten-Garpau. suae seren[ita].ti electorali, ratione praedii Hoffdammensis ad praefecturam Colbacensem spectantis, certa servitia rustica, ecclesiae vero jus patronatus cum reditibus pecunariis ac frumentariis in solidum, nec non jus praedii in Alten-Grapow constituendi, ex concessione ill[ustrissi].morum Pomeraniae ducum, utiDumont, CTS: Auslassung: uti. et jurisdictio pro parte in Isinger competantDumont, CTS: competat., vitandae quantum fieri potuit, communionis (quae mater discordiarum esse solet) causa, utrique parti visum fuit, in hisce permutationem sequenti ratione instituere. XI Nempe cedit sua ser[eni].tas electoralis ecclesiae marianae Stetinensi una cum integris pagis Alten Grapow et Repenow, eorumque omnibus adDumont, CTS: Auslassung: ad. pertinentiis (solo jure territoriali excepto) praedicta servitia omnia, a decem rusticis in Alten Grapow, nec non a totidem in Repenow, duobusqueDumont, CTS: duobus. Cossatis (ut vocantur) sibi adDumont, CTS: in. praedium Hoffdammense, ex praescripto matriculae ecclesiasticae et veteri observantia debita, una cum libero Sculteto (dem Freyschultzen) ibidem quorum omnium pretium facta pro praesenti statu computatione, ad summam sexcentorum triginta octo florenorum annuorum, valoris ulterioris Pommeraniae, exurgitDumont, CTS: exsurgit.. Praeterea relinquit eidem jus ac potestam liberam in utroque pago praedia (vulgo Vorwercke) nec non ovilia (SchäffereyenDumont, CTS: Schaffereyen.) pro numero pecorum, quae proprio pabulo per hyemem, nec non pabulatione agraria in utroque campo per aestatem, sustentari possunt, constituendi. XII In horum compensationem sacra sua reg[ia]. maj[es].tas vicissim ser[enita].ti suaeDumont, CTS: Suae Serenitate. electorali nomine ecclesiae primo cedit integrum pagum IsingerDumont, CTS: Issinger., cum omni jure quod in eum ecclesiae hactenus competierat, in specie jus patronatus, cum jure molendiniDumont, CTS: molendi. construendiDumont, CTS: constituendi., ac jurisdictionisDumont, CTS: juris. dimidiam, nec non jurisdictionis superioris (vulgo Straßen gerichteDumont, CTS: Gericht.) partes duas, porro redituum agrariorum quinquaginta quaturo florenos, 21 solidos, nec non caeterosDumont, CTS: Auslassung: caeteros. reditus omnes, quocunque veniant, nomine, prouti in designatione ex matricula ecclesiastice excerpta, ac commissariis electoralibus in authentica forma extradita, particuliarius expressi inveniuntur, una cum reliqua pagi parte, quam ab haeredibus Dumont, CTS: Cassowen. Erasmus Kossowen (nicht ermittelt). emtionisDumont, CTS: emptionis. titulo ad se transtulit ecclesia mariana. Ita ut pagus iste sicuti caeteri subditi Electorales, posthac ser[issi].mo electori pleno iure, tam quoad jus territoriale, quam jurisdictionem subsintDumont, CTS: subsit.. Deinde in pago Schellin duos rusticos cum suis servitiis, agrorum mansis, ac reditibus quocunque indigitentur nomine, una cum jerisdictione ecclesiae hactenus competente. Tertio, reditus agrariosDumont, CTS: agrarii. ex tredecim mansis in pago Schwockow. Quarto, a Sculteto in Prilup, quinque florinos, quibus ratione precarii (vulgo Beede) ecclesiae annuatim obstrictus fuit. Ita tamen ut ecclesia liberum maneat, hactenus debitam ac residuam summam ab ejus haeredibus reposcere. Denique tres latas sigilinis annuas ecclesiae ex molendinis Stargardensibus debitus. Quorum omnium pretium, facta itidemDumont, CTS: iterum. pro praesenti rerum statu computatione, priorem summam adaequat. XIII Haec praedicta omnia ac singula proutiDumont, CTS: prout. in duobus hisce articulis specificata sunt, utraque pars alteri reciproce in solidum, et absque ullo ullius juris vel praetensionis in ea reservato, excepto jure territoriali supra art.Dumont, CTS: in articulo. 9 descripto, cedit, inque se hisce recipit eorum nomine adversus quemcunque judicialiter vel extrajudicialiter evictionem mutuam praestituram. InprimisDumont, CTS: imprimis. vero ecclesia praefecturae Colbacensi extradere obligata sit, omnia literaria documenta in originali, vel in quantum haberi possunt, ratione servitiorum et redituum in Isinger, Schwockow et Schellin, nec non Prilup, ratione quinque florenorum, intuitu precarii (vulgo Beede) ecclesiae debitorum, uti et redituum e Stargardensibus molendinis, ac emptionis partis Isingeranae a Kussoviis. XIV Id tamen expresse cautum est, ut sicuti incolae pagi Repenow molendi causa ad molendinum in Isinger situm se conferre soliti sunt, ita is mos in posterum quoque observetur ac retineatur. Convenit itidem, ut sicuti ecclesia RepenoviensisDumont, CTS: Ripenoviesis (auch im Folgenden)., veluti filia ad matrem ecclesiam Dumont, CTS: Isingerianam.Isingeranam huc usque habita fuit, ita usque ad futuram ecclesiarum visitationem, in eodem statu permaneat; tum vero si animadversum fuerit Repenoviensem ecclesiam absque insigniDumont, CTS: insigui. decremento salarii pastoris in Isinger, quod aliunde suppleriDumont, CTS: supleri. queat, ab ecclesia insingerana separari et avelli posse, dicta Repenoviensis ecclesia, uti filia matri Alten Grapow accedet. Sua quoque ser[eni].tas electoralis ecclesiae marianae tres vel quatuor colonos, qui propriis fundis carent (Ledige Bauer Knechte), e praefectura Colbacensi, vel alia sibi subjecta, pagis Repenow et Alten Grapow haereditario inferedos, in favorem ejusdem gratis dimittere promissitDumont, CTS: promisit.. Denique sua ser[eni].tas electoralis in favorem ecclesiae seDumont, CTS: Auslassung. declarat, in praedictis pagis, caeterisque ecclesiae bonis, in suo territorio sitis, quocunque vocentur nomine (exceptis supra in solidum cessis) sese vel ipsam, vel per officiales suos citra venationes et aucupia ea moderatione usuram, ne subditi vel bona ecclesiae ullum damnum, vel aliud gravamen exinde sentiant. XV Agitatum deinde fuit de reditibus quibusdam immediate ad cameram ducalem Stetinensem exDumont, CTS: et. pagis non nullis praefecturarumDumont, CTS: praefecturam. ColbatzDumont, CTS: Colbaz ac Piriz. ac Piritz, nec non districtus StargardensisDumont, CTS: Stargardenses spectantibus, nempe ex pagis Großen Dumont, CTS: Riszau.Rischow, Horst, QuadenschonenfeldeDumont, CTS: Quaden Schonenfeld., Dobber Pfuhl, Cortenhagen, SintzelowDumont, CTS: Sintzelar., StroosdorffDumont, CTS: Stroszdorf., Damnitz, Wartenberg, Falckenbeg, Großen SchönenfeldtDumont, CTS: Schonenfeld., Werben, Prilup, Sabes, Babbin, Neumarck, Belitz, Beyersdorff, Vorin, LettenimDumont, CTS: Letenin., WoberminDumont, CTS: Woberin., Garden, WoltersdorfDumont, CTS: Woltersdorff., MülenbeckDumont, CTS: Muhlenbeck.et Woltin, praeterea ex tribus pagis Johannitarum OrdinisDumont, CTS: Ordinis Johannitici. in ulteriori Pomerania, StiewelowDumont, CTS: Strebelau., Wittichow et Collin, quos reditus ut pote ad aulam Stetinensem, usum reparationis arcis, aliosve ibidem deputatos, camerae Stetinensi reservatos voluit sacra regia maj[es].tas postquam vero haecDumont, CTS: hae.et aliae controversiae cessione urbis Camminensis tandem diremptae sunt (ut ex sequentibus patet) hi reditus a sacra regia maj[esta].te serenissimo electori cessi sunt, eorumque specificatio extradita est. Reditus vero camerales ex pagis Wendisch Mellen, Bartikow ac WirowDumont, CTS: Bartikau und Wirau., una cum pagis ipsis regno Sueciae supraDumont, CTS: Auslassung: supra. art. 5 cessis, sacrae regiae maj[esta].ti relicti sunt. XVI Quicquid etiam redituum immediate ad cameram ducalem Stetinensem, intuitu reparationis arcis spectantium, ex pago ecclesiae marianae in PiricensinDumont, CTS: Pricensi. praefectura sito, Brietzig dicto exsolviturDumont, CTS: solvitur. (quod summam trecentorum quadraginta octoDumont, CTS: 348. florenorum ac 22 solidorum Lubecensium aequat ) id seren[issi]mo electori cessum est; Qui in favorem ac emolumentum ecclesiae, nec non ispsius seren[ita].tis suae electoralis assecurationem, rite percipiendorum redituum annuorum sibi competentium, sese hoc modo declarat, ut quamvis vigore matriculae incolae dicti pagi ducibus Pomeraniae ulteriorisDumont, CTS: ulterioribus. ad servitia realia et operas ab antiquo obstricti fuerint, tamen sicuti multis retro annis ex dispositione eorundem ducum nullae angariae vel servitia realia, sed pro iisdem certa pecuniae summa praestita sit, ita etiam imposterumDumont, CTS: in posterum. ab iisdem nulla servitia realia, sed eorum nomine supra expressam summan, et non ultra exigere velit, hac tamen conditione, ut vicissim capitulares ecclesiae marianae ejus modi reditus quotannis, dimidiam partem in festo Paschatos, et alteram in festo Bartholomaei sine mora et tergiversatione camerae electorali ulterioris Pomeraniae inferant. Reditus vero dicti generis ex pagis Alten Grapow ac Repnow, cum exiguiDumont, CTS: annexi. sint, ecclesiae marianae in totum remissi sunt. XVII Praedicti vero reditus ex pago Brietzig non alio intuitu quam reciprocae cessionis portionis Marchiacae in feudo Fiddichow, a sacra regia maj[esta].te cessi sunt. In eorum enim compensationem ser[enissi].mus elector totum ac integrum jus ac dominium directum quod sibi in praedictum feudum Fiddichow ejusque pertinentias Marchiacae ditionis hactenus competierat, sacrae regiae maj[esta].ti regnibusqueDumont, CTS: Regibus. ac regno Sueciae cedit. Salva tamen vasallorum proprietate, qui sacram regiam maj[esta].tem ratione partis illius bonorum feudalium dehinc pro domino directo agnoscere et quae a vasallis praestari solent, praestare obligati sint. XVIII Porro non levis fuit dissensio super sylvis, quarum adjectione Dammensi fortalitio suum circumjectum territorium, ad justam latitudinem protensum, rite constare posset. Ea vero ita composita est, ut quicquid sylvarum locorumque ultra Dammense territorium ab AustraliDumont, CTS: rusticali. parte, facto à ZegenohrtDumont, CTS: Zegenroth. initio, per confinia Cleboviensia ac ClützensiaDumont, CTS: Cluzensia., ac inde per saltum Fagineum, vulgo die Buchheide nominatim vero ejus metas (den Langen SiepDumont, CTS: sieb., den BütterbergkDumont, CTS: Butterberg., die GoltbekeDumont, CTS: Goldbecke., den Langenberg, den Wildehardenkamp, den Cölpinischen Wegk, die GelleDumont, CTS: Gelse., die Kleebecke ) ac pontemDumont, CTS: pontu. BucholtzensemDumont, CTS: Bucholzensem. protenditur, ac porro continuato tractu Golnoviensi primum viae inhaerendo, ac paludem Liebesheer à sinistris relinquendo, inter Lieten ac Sylvam SelchowDumont, CTS: Felchaw. particulasDumont, CTS: Einschub: per. saltus FriedrichswaldensisDumont, CTS: Fridrichswaldensis (auch im Folgenden)., recta pergendo ad colles den Neuen Baltz et Heringsberg, nec non die Wolfskuhle, usqueDumont, CTS: neque. ad viam superiorem Golnoviensem (vulgo den Golnowischen Oberwegk) porrigitur, id totum quatenus intra ductum istum concluditur, ac Dammensem urbem et aquas prospectat, ad sacram regiam maj[esta].tem regnumque Sueciae pertinere debeat; quicquid vero sylvarum locorumque extra eum ductum Colbacensem ac Friedrichswaldensem praefecturam respicitDumont, CTS: recipit., seren[issi]mo electori relictum sit, uti haec omnia in separato articulo finium infra pluribus ac particularius describuntur. Pontis vero Buchholtzensis medietas septentrionalis ad sacram regiam maj[esta].tem, Australis vero ad ser[enissi].mum electorem pertinebit, utriusque impensisDumont, CTS: expensis. pro rata extrueda ac conservanda. XIX Praedictae vero superiori Golnoviensi viaeDumont, CTS: Auslassung: viae. porro insistendo, et ad extremum Friedrichswaldensis saltus angulum, qua antiquos Golnovia terminos circa metam (Golnower MahlbaumDumont, CTS: Golguer Mahlbaum. dictam) ultra Damense territorium, ac propre sylvam paedagogianam contingit, pergendo, veteribus ac genuinis terminis Golnoviensibus et dispositione instrumenti pacis, et quicquid iis per hanc conventionem adjectum est (includendo etiam pagum Marsdorff, in quem sua ser[eni].tas eectoralis vel servitiorum vel ulla aliaDumont, CTS: Auslassung: alia. quacunque ratione inposterum nihil omnino praetendet) plane inhaerendum fuit, uti adeo ii termini, prout infra art. 23 descripti inveniuntur, cum toto Golnoviensi territorio ac urbe, sacrae regiae maj[esta].ti regnoque Sueciae reservantur. XX Inde super saltu StepenitzensiDumont, CTS: Stepenizensi (auch im Folgenden). (vulgo der Stepenitzer Heyde) ita conventum est, ut sicuti sylvae istae Stepenitzenses sive majores sive minores vocentur, una cum utroque pago Stepenitz ad praefeturam Stetinensem ac Wollinensem, regno Sueciae cum omnibus pertinentiis cessasDumont, CTS: cessam. ab antiquo spectarunt, ita in posterum quoque eodemDumont, CTS: Auslassung: spectarunt, ita in posterum quoque eodem. spectare, ac penes sacram regiam maj[esta].tem regnumque Sueciae permanere debeant, sine ulla ulteriori contradictione. XXI Placuit vero latitudinis debitae secundum reliquam orientalis littoris partem, ad lacumDumont, CTS: latem. recentem sitam, investigandae ac definiendae causa (postquam res in acrem disceptationem hic quoque erupisset) permutationis remedio uti. Etsi enim absque eoDumont, CTS: Auslassung: absque eo. sacra regia maj[es].tas ex instrumento pacis latitudinem justam sibi deberi existimabat, maturandi tamen negotii causa utrique parti huc amicabiliter condescendere visum fuit, ut sequentes pagi, ac bona feudalia ad citeriorem Pomeraniam juxta divisonem haereditariam de anno MDLXIXDumont, CTS: a.o. 1596 (vgl. oben). pertinentia et ad PlönumDumont, CTS: Plonum. fluvium territorio ulterioris Pomeraniae circumcinta a sacra regia maj[esta].te Seren[issi].mo Electori cessa sint, nempe DobberpfuhlDumont, CTS: Dobber Pful., Lükken LatzckeDumont, CTS: Lutcken Catzke., Loßin, Woitsick, in KlückenDumont: Klucken., quinque et Klocksin unus mansus agri, cum collectis (den Steuern) ex pago PlöntzigDumont, CTS: Ploitzig., uti adeo hisce ceduntur, ac ulterioris Pomeraniae parti electorali transcribuntur. Vicissim ac in horum compensationem seren[issi].mus elector sacrae regiae maj[esta].ti ac regno Sueciae cedit pagos ac bona feudalia, ZebbinDumont, CTS: Jebbin., Paulsdorff, JakowDumont, CTS: Jassou., SagarDumont, CTS: Sagaw., SchönnichowDumont: Schonichau. CTS: Sconichau., Lützken und Großen WeichowDumont, CTS: Weickau., Drammin, RibbertowDumont, CTS: Robertau., DußinDumont, CTS: Duszin., PatzkeDumont, CTS: Platzke., et si qui plures pagi ac bona intra ductum regium conclusi inveniuntur, eaque parti regiae transcribit. Salvo tamen utrinque iure privatorum. XXII Reliquam denique latitudinis partem usque ad ostium DievenowDumont, CTS: Diepenau. quod concernit, ejus determinationem cum exorta de urbe Cammino controversia diu multumque exercuissset atque distulisset, quod nempe sac[ra]. r[egi].a. maj[esta].s urbem eam, ut pote in ipsa ripa sitamDumont, CTS: utpote in ipsa Pomerania sua sitam, sibi. ex vero pactorum Osnabrugensium intellectu, absque alia speciali conventione deberi, existimaret, ser[enissi].mus vero elector in pactis expressam non inveniri asseveraret, tandem negotio allevando et ad exitum perducendo, huc condescendere visum fuit suae serenitati electorali, ut sacrae regiae maj[esta].ti regnoque Sueciae dictam urbem Camminum cum suo territorio, proprietatibus ac bonis juribusque omnibus cesserit, prout hisce quoque in solidum cedit, cum hac tamen expressa determinatione, ut ratione pagorum Mokratz et GeurekeDumont, CTS: Mokraz et Geurecke., quos ad se emptionis titulo nuper transtulit Camminensis urbs, quique territorium electorale, ejusque jura imposterumDumont, CTS: inposterum. sequi tenentur, suae ser[enita].ti electorali liberum relinquatur, post factam traditionem reliquae ulterioris Pomeraniae et episcopatus Camminensis, dictae urbi ad petitionem suam hanc gratiam facere, ut dictos pagos proutiDumont, CTS: prout. eos acquisivit, ita quoque una cum caeteris suis bonis, certis conditionibus, in nullum tamen praejudicium sacrae regiae maj[esta].tis ac regni Sueciae vergentibus, perpetuo retineat ac possideat. Reliqua vero bona ac jura omnia, quocunque veniant nomine, sive intra sive extra ductum finium in sequenti art[iculo]. specifice descriptum, sita inveniantur, territorium regium ac superioritatem sacrae regiae maj[esta].tis non minus, ac ipsaDumont, CTS: Einschub: si. urbs Camminum agnoscere debeant. Cujus cessionis intuitu sacra regia maj[es]tas serenissimo electori vicissim circa reliquum ductum in omnibus iis, de quibus praecedentes articuli disponunt, gratificata est. In specie vero sacra regia maj[es].tas hisce cedit suae ser[enita].ti electorali ius conferendae praepositurae Colbergensis, quae vigore pactorum haereditariorum hactenus ducibus citerioris Pomeraniae competierat. XXIII EtDumont, CTS: ex. hisce ergoDumont, CTS: vero. junctis, is exsurgit limitum ductus, qui sequitur, quique à Regiis nec non electoralibus commissariis decimo tertio et seqq. diebus, mensis novembris anno 1651 peragrando consignatus ac definitus est. Nempe initium territorii regii (ut supradictum ) praebet pagus Wendisch Mellen, cujus antiquum territorium regio ductui inclusum, quo usque illud antiquis suis et genuinis limitibus se extendit, publicos fines determinat. Ubi autem modo dicti Wendisch-Mellensis territorii extremum, agris Rosenfeldensibus conterminum supra molendinum Borinense, contingit fluviolumDumont, CTS: fluvium., die Thue dictum, inde descendeno, nominatum fluviolumDumont, CTS: fluvium. inter Borinense et Wendisch-Mellense territorium limites facit usque ad Borinense molendinum. Porro hoc, nec non alterum, die BergmühleDumont, CTS: Bergmuhle., praetereundo, ac utroque electorali territorioDumont, CTS: territorio electorali. cesso (salvis tamen pertinentiis et juribus, quae utrumque hoc molendinum transfluentium die Thue, in agris Wendisch-Mellensibus antiquitus habuit et etiamnum possidet ) dictum fluentum limites inter Wendisch-Mellenses et Quadenschönenfeldenses campos designat, usque ad confinium, ubi trans fluvium die Thue, in ipsa fere ripa Wirowienses et Quadenschönfeldenses campi coeunt, quod confinium lapidibus alias, nec non novella pinu, mediocriter procera (quae et incisuraDumont, CTS: in mensura. notata est) insignitum, defixo insuper palo, qui primus est, notatum invenitur; Hinc producentur termini per antiquum sulcum limitaneum, inter Wirovienses et Quadenschönfeldenses campos decurrentes, qui lapidibus limitaneis, antiquitus ibi positis, notati conspiciuntur, quibus et palus additus, adusque illud spatium, quod contingit viam, quae Greiffenhaga Borinum ducit, ubi etiam postis erectus. Porro limes, viam modo nominatam transverso ductu secando, ascendit in collem seu montem, in quo etiam lapides, ut et crispa pinus inveniuntur, quibus superadditus est palus. Ex hoc colle limes in proxime subjectam vallem descendit, antiquis saxis et novo insito palo notabilem. Inde ductus lacum Woltinensem versus, ad paludem dirigitur, ubi palus positus, a quo porro deducuntur fines recta ad lacum Woltinensem, der große Woltin dictum, cujus oraeDumont, CTS: ore. Wirowiense solum continuo inhaeret, ita quidem, ut territorium Wirowiense et agri huc pertinentes ad ripam aquae protendantur, sequendo parvum aggerem, qui ex campo Wirowiensi in paludem decurrit, ubi Woltinense et Wirowiense territoria conjunguntur; ita ut Wirowiense ductui regio, lacus vero electorali includatur; Estque in hoc confinio et postis erectus, ubi inter duas betulas novella pinus extat. Ab hoc palo termini porriguntur per paludem seu alnetum (Ellern Bruch) in betulam satis magnam, palustrisque hic locus a jam dicto palo ad betulam usque ita excissusDumont, CTS: excisus. arbustisque purgatus est, ut libero prospectui ab uno poste ad alterum locus sit, erectusque adhuc palus est in illa linea, quae ultimo dictum postem et betulam interjacet. Una itaque hujus paludis pars ad Woltinenses pertinet, altera vero ad Wirowienses. Locus autem, ubi hic palus ad dictam betulam desinit, poste insuper, juxta betulam posito, signatus est. Hinc antiquis Wirowiensium et Woltinensium agrorum terminis, Greifenhagium versus, insistendo per excrescentes in sulco limitaneo pinus, novemDumont, CTS: novi.erecti sunt pali; Sublatis interim e medio quae ductuiDumont, CTS: ductus. obstabant, pinis, usque ad veterem limitem magnis aliquot lapidibus notatum. Parvus indeDumont, CTS: deinde. succeditDumont, CTS: successit. collis, in cujus pede horsum illudDumont, CTS: Auslassung: horsum illud. extat confinium, ubi Greifhenhagense, Woltinense, nec non Wirowiense territoria se invicem contingunt, qui locus, etsi veteri lapidum cumulo insignis, querneo tamen poste insuper notatus est. Ab hoc confinio antiqui limites inter Greiffenhagenses et Woltinenses agros decurrentes, publicos fines constituunt, hoc modo descriptos. A querneo jam nominato poste, ad quercum securiDumont, CTS: secure. incisam. Inde in palum terra de fixum, cui tres lapides adjacent. Sequitur truncus depressus, à quercu residuus, quo silex continetur. Duae quercus, quarum una lapides aliquot involvit. Palus querneus in colle leviter assurgente. Postis querneus cui etiam pinus adstat, recta perDumont, CTS: ad. cavitatem viae, utrinque parvos colles habentemDumont, CTS: habente.: in quorum uno, Woltinum spectante, proxime ad convallem novella quercus incisura notata, in altero vero Greiffenhagium versus, crispa pinus, inveniuntur. Hinc in colle duae quercus novellae, nec non magna betula caesura notatae. Iterum palus in terram defixus, ad betulam magnitudine insignem. Inde per Vallem, in montem assurgendo, in quo duae quercus satis procerae, ex una radice prodeuntes conspiciuntur, quae itidem ascia notatae. Quercus in quam lapides conjecti. Lapis in valle. Quercus ascia notata in monte. Adhuc quercus caesuram passa prope viam, quae a Greiffenhagio Woltinum fert. Tres annosae quercus in parvo colle. Tres novellae quercus, inter vias GreiffenhagensesDumont, CTS: Greiffenhag., quae WoltinumDumont, CTS: Woltin. ducuntDumont, CTS: dicunt.. Quercus incisa ad semitam Greiffenhagensem. Hinc sequuntur quatuor novellae quercus, ascia signatae. Extenditur deinde ductus per monticulos et valles non nullas ad acumen monticuli der SteckebergDumont, CTS: Seckel-Berg. dicti, ubi scoriae lapideae, ac fragmenta laterum conspiciuntur, additus insuper palus ex quercu. Post per vallem, novellisDumont, CTS: nonnullis. betulis consitam, transeundo parvum collem, ad quercum frondibus et ramis densam monticulo insistentem. Sequitur depressa et crispa quercus in ima valle. Dein trans montem oblongum, aggesto tumulo, et querneo pale signatum. Quatour parvae quercus, ascia notatae. Parva quercus, cui effossa terra circumjecta, et palus additus. Tres quercus novellae ascia incisae. Postis querneusDumont, CTS: querceus., cui tumulus ex fragmentis lateritiisDumont, CTS: lateris. aggestus adjacet. Tres populi nigrae. In parvo colle palus querneus, cum depresso trunco, qui antiquitus limitem hic designat. Duae incisura notatae quercus. Hinc paludem (den PaddenpfuhlDumont, CTS: Paddrapful. dictam) in agro Woltinensi a dextris sitam, transeundo, ad betulam magnam, monti insistentem, ubi et postis erectus, Lapides limitanei antiqui in monte, quibus palus additus. Quercus in valle incisa, cujus etiam cortex lapidem involvitDumont, CTS: involvitur.. VotusDumont, CTS: vetus. lapidum cumulus, ubi et postis immissus. Limitanei lapides antiquitus congesti in colleDumont, CTS: Auslassung: Limitanei lapides antiquitus congesti in colle.. In planicie quatuor novellae quercus securi incissae. Vetus et depressa pinus ad quam palus erectus. Huc agri Damerovienses, in territorio GreiphenhagensiDumont, CTS: in Greifenhagensi. siti pertingunt. Parvus collis, cui quercus insistitDumont, CTS: incisa. et palus additus. Querneus palus et lapides. Sequitur proxime Greiffenhagense, Woltinense et BrunekenseDumont, CTS: Brünnekense (auch unten). confinium, quod ad lapidibus et palo notatum invenitur. Quercus, ad quam a jam dicto confinio, Woltinenses et Brunnekenses agri decurrunt, ubi mediocris planitiesDumont, CTS: planicies.. Veteribus hisce limitibus, a dextris quidem Woltinensibus, a sinistris vero Brunnekensibus relictis insistendo, porro hi limites observentur. Lapis altitudine notabilis, aliis aliquot lapidibus circumdatus. Hinc per planiciem, ubi palus erectus et lapides jacent. Inde fluviolum, vel rivum versus, ductus dirigitur ad betulas nonnullas, ubi fossa incipit, quae hicceDumont, CTS: hisce. locorum terminum facit, usque ad dictum rivum ex lacu, <Undeutliche Schreibweise: S, auch möglich G; Dumont, CTS: Geland..>elandt, descendentem juxta cujus ripam postis immissus: Hic Woltinense definit territorium, incipitque trans rivum Cleboviense. Ab hoc loco dictus rivus inter Clebovienses et Brünnekenses agros (quorum illud electoralibus, hoc vero regiis cedit partibus) decurrens, terminos constituit (ita tamen ut proprietas agrorum et camporum, quos incolae et rustici Brünnekenses in fundo Cleboviensi, trans rivum possident, ut ante, ita et inposterum salva ipsis permaneat, nec ab usu fructu eorum unquam impediantur, utiDumont, CTS: ut. et vicissim electorali pago et praedio Cleboviensi sua pascua et prata, ultra WendtfeldtDumont, CTS: Weinfeld. sita, tam quo ad proprietatem, quam usumfructum, salva et integra maneant, iisque incolae quiete et sine impedimento fruanturDumont, CTS: fruentur. (ad molendium Cleboviense, quo ductuiDumont, CTS: ductu. electorali incluso, limes porro protenditur ad fluvioli anfractum versus confinium den <.>egenortUndeutliche Schreibweise: S oder G. Dumont, CTS: Gegenort. sese inclinantem, ubi palus defixus. Inde per lineam rectam ad confinium den <.>egenortUndeutliche Schreibweise: S oder G. Dumont, CTS: Gegenort., ubi KlutzenseDumont, CTS: Cluzense (auch unten). et Cleboviense solum se invicem contingunt, ubi itidem palus erectus. Ab hoc confinio sequitur ductus veteres limites, qui fuere antiquitus inter Sylvam Klutzensem (dem Klutzischen HaberholtzDumont, CTS: Raberholtz.) a sinistris, et Cleboviensem a dextris, in quo ductu duo adhuc pali usque ad viam Cleboviensem erecti sunt. Transgreditur porro limes viam modo dictam, qua a pago KlützDumont, CTS: Klutz., iter Clebovium patet, observando veteres limites, inter Klütz et ClebowDumont, CTS: Clebaw., in quo ductu usque ad proximam viam (den HoltzwegkDumont, CTS: Holtzweg.) qua a pago Klütz, Binovium fert, adhuc septem postes erecti sunt. Ducti praeterea limites trans nominatam viam den Holtzwegk, ad cujus alterum latus propre viam publicam Dammensem (dem Dammischen Landtweg) statim palus positus. Sequitur hinc limitum ductus caesuram (den Scholm) in saltu fagineo (der Buchheiden) ubique factam, misso a dextris, quod ad Cleboviense praedium pertinet, querceto, usque ad paludem (das Lange SiepDumont, CTS: Sieb.), quae latitudinis non nihil, strictaDumont, CTS: stricte. in longum porrigitur, in cujus margine denuo palus querneus est positus. Iuxta hanc paludem (das Lange Siep) viae inhaerendo ductus porro ad imum montis (des Butterbergs) assurgit, ubi hujus paludis, des Langen SiepsDumont, CTS: des lange Siegs. origo ac initum. Superat deinde limes transverso ductu montem, den Butterberg dictum, in cujus jugo palus erectus, cui magna quercus, incisa cruce notabilis adstat, quo in loco quercetum Cleboviense, saltusque ad Colbacensem Praefecturam pertinens disterminantur. Descendens de monte (dem Butterberge) ductus BinovicensemDumont, CTS: Dinoviensem. insistit semitam, par planicies, die raumen <.>lageUndeutliche Schreibweise: P, K. Dumont, CTS: Flacht., sese extendentem, ad avulsumDumont, CTS: falsum. stipitem seu truncum querneum, cui palus additus. Semitae huic Binoviensi, quae ad rivulum (die GoltbeckeDumont, CTS: Golbbecke.) ducit, paululum inhaerendo, eamque transgrediendo, ad montem, ubi palus immissus. Tollitur postea limes in montem, cujus summitas itidem palum accepit, rursusque demittitur in vallem, quam rivulus die GoltbeckeDumont, CTS: Golbdecke.(qui hic terra absorbetur) interfluit; quo superato, in margine ipsius, inter duas fagos incisas, statim palus erectus. Ab hoc palo limes, dictam vallem secundo, per acclive in longum montem (den Langen BergkDumont, CTS: Berg.) crescit, cujus jugi principium querneo poste insignitum, ubi etiam latum a caesa quercu truncum, ut et adjectas aliquot quercus invenire licet. Dorsum longi hujus montis premendo (utroque latere caesuris notato) ad finem ejus, ubi scilicet viae Colowiensi jungitur, fines protracti, estque huic loco palus ex quercu inditus. Ab hoc palo termini in viam Colowiensem diriguntur, eique ascendendo dextrorsum, versus pagum Colow inhaerent, ad campum Wildehardensem, qui a dextris situs, ubi viam attingit, palo signatus. Porro viam hanc insistendo, usque ad campum Colowiensem, quousque dicta haec via Colowiensis limitem designat, quae et utrinque caesuri notata. Excendendo ex hac via Colowiensi limes sinistrorsum flectitur, versus paludem (die Beddestede) relictis a dextris campis Colowiensibus, ubi palus immissus. Positis adhuc duobus palisDumont, CTS: postibus., et utroque latere incisionibus asciarum notato, in parvam viam (vulgo den kleinen weg) directi limites, quae in paludem fert (die Beddestede) eamque premendo, duo pali adhuc erecti. Adhuc postis erectus in valle, atque sic ultra, die Beddestede,ubi parva extat palus. Ascendit inde montem ductus, paloque in cacumine ejus posito, in viam CölpinensemDumont, CTS: Colbicensem.ab agris Colowiensibus dextrorsum decurrentem dirigitur. Erectis dein duobus palis, viam hanc Colpinensem continuo insistendo, quatuor interim pali adhuc additi sunt. Adhuc palus in valle. Hinc, relicta a sinistris Colpinensi via, limitibusque dextrorsum, versus locum die HelleDumont, CTS: Holle., dictum, intensis, statim sylva caedua BuchholtzensiumDumont, CTS: Buchholzensium., das Buchholtzische Cavellholtz (jure tamen Buchholtzensibus in hac competente salvo) occurrit. Interfluit hanc sylvam parvus rivulus, speciali nomine carens, qui hicce locorum pro termino est. Ideoque incisio arborum, ut supervacanea, omissa. Sequitur itaque limes continuo decurrentem hunc rivulum, auf die Helle, per paludosum pratum, itidem die Helle, dictum, in cujus extremitate dictus rivulus alium subit, qui conjuncti rivuli, infra locum die Helle, seu jam dictum pratum, die Kleebecke vocatur; Estque hic locus, in quo ambo hi rivuli confluunt, palo insignitus. Porro hic rivulus die Kleebecke limites eo usque ostendit, ubi ad ejus ripam nemus et arbores desinunt. Positus est et hic postis. ADumont, CTS: et. jam dicto poste, propre rivulum die Kleebecke, defixo termini sinistrorum, per agros Buchholzenses (die LampenhuffenDumont, CTS: Lampen-Hufen. dictos) perque incisum et recens submotum virgultum, recta in montem surgunt, propre pinetum, ubi denuo palus erectus. Decurrunt hi porro juxta dictum pinetum a sinistris situmDumont, CTS: sitam., ad aliquot in hac linea positos palos. Indeque ad cavam Ilicem, bene magnam, die KüsterDumont, CTS: Kuster. Eiche dictam. Ab hac porro recta in rivulum die Kleebecke rursum e terra prorumpentem (ubi etiam postis erectus), qui porro limites ducit, versus paludem, den TuchmantelDumont, CTS: Kuckmanter. dictam, eamque a sinistris, etDumont, CTS: ut. den UpstallDumont, CTS: et Upstall. a dextris relinquendo ad erectum palum, ubi per paludem linea vel ductus prodit. Hinc recteDumont, CTS: rectae. insistendo lineae, per agros Buchholtzenses, novellis pinubus non nihil impeditos, termini, viam rgiam Piricensem (dem Pyritzischen Landtweg) secando, StargardensiDumont, CTS: Stargardensem. (dem Stargardischen Landtweg) inferunturDumont, CTS: ingrediuntur., ubi ab erecto poste Stargardensis haec via publicos limites (die LandtgrenzeDumont, CTS: Land-Grantz.) ad pontem usque Buchholtzensem protendit, (proprietate tamen et jure Buchholtzensium) salvis. Pons hic Buchholtzensis, qui super fluvium die PlöneDumont, CTS: Plocke. sterniturDumont, CTS: sternit etc., ita limites constituit, ut dimidium ejus, et illud quidem, quod domum salutarii (das HeidhausDumont, CTS: Heydhausz.spectat), sacrae regiae maj[esta].ti Sueciae, alterum vero versus Buchholtz ser[enita].ti electorali addictumDumont, CTS: additum. sit; factaque dimensione, integer hic pons longitudine centum viginti pedum invenuts, medioque jugo signatus est, ut ita unicuique parti ejus medietas, quae est pedum sexagitaDumont, CTS: quae 60. pedium., cedat, propriis sumptibus exstruenda et conservanda. Ab hoc ponte ductus recta viam, quae Golnoviam fert, ingreditur, ita ut domus (das Heidhaus) a sinistris, partibus regiis, vetus autem munimentum (die alte Redoute) electoralibus cedat. Hic propre viamDumont, CTS: jam. a dextris statim palus defixus. Iterum palus in bivio erectus, ubi ex dicta via regia Golnoviensi alia oritur, qua nachdem TeerotenDumont, CTS: Theerosen. ducit. Prorogantur itaque termini secundumDumont, CTS: Auslassung: secundum.Golnoviensem hanc viam, relicta a sinistris palude, Liebesheer voacata, cui palus adjectus. Iterum palus a sinistris impactus, propre compitum (dem Creutzwege) quo vom TeeroteDumont, CTS: Theer Ofen. iter patet ad molendinum, den Hammer. Adhuc palus positus. Flectitur postea limes ex via Golnoviensi sinistrorsum in saltum Friedrichswaldensem, quem aditum alta pinu incisioneDumont, CTS: incisive. signata ut et impacto palo notatum invenies. Sequuntur tres pali utroque interim latere incissionibus notato. Adhuc palus inter den Lieten, und den Tiergarten. Palus juxta quercum incissam, apud quam exigua via, quae ad particulam saltus die <Felchow>Dumont, CTS: Feichau.vergit, huic paululum insistendo. Dein palus ad quercum. Adhuc duo pali erecti inter den Lieten a dextris, quod electorali, et der <Felchow>Dumont, CTS: Chaw. a sinistris, quod regiae parti cedit. Palus in colle a dextris habendo den Neuen Baltz, quod est pinetum, novellis arboribus plenum. Duo pali hinc palus in monticulo, quem adhuc sequitur palus: submotis ubique, quae ductui obstanbant arbustis, facta etiam in utroque latere caesura. Post haec limites penetrant ad Collem den HeringsbergkDumont, CTS: Herings-berg.dictum, juxta quem palus serectus. Hic collis scinditur via vom TerotenDumont, CTS: Teerosen.descendente, dicta der Kloster- seu BeckerwegkDumont, CTS: Beckerweg., quae ex hoc colle sinistrorsum scilicet decurrendo, limitem ostendit, et propterea incisionibus et caesuris utrinque notata. Interim impactus palus juxta tramitem Beinfurtensem et alter ad viam Dammensem (dammischen Hotzwegk) nec non tertius prope viam Friederichswaldensem, quae caeteras vias scindit. Missa a dextris hac via (Kloster-oder Beckerwegk) limes porro, sinistrorum flectendo, conterminam ingreditur, viam (den kleinen Creutzwegk) qui locus palo insignitus. Huic viae (dem kleinen Creutzwegk) ulterius inhaerendo, relinquitur a dextris (die WolfskuhleDumont, CTS: Wolffs-Kuhle (auch unten).) propre viam transversam HintzendorffensemDumont, CTS: Hinzkendorffensem., ubi etiam palus immissus. A dicto loco der Wolfskuhle porro insistendo viae dem kleinen Creutzwege, limites, factis in utroque latere caesuris et incisionibus diversisque palis querneis successive positis, signati sunt, usque ad viam superiorem Golnoviensem, dem GolnouschenDumont, CTS: Golnowischen.Oberwegk, estque spaciumDumont, CTS: spatium.illud, quo der kleine Creutzwegk, viam hanc superiorem subit, poste notatum. Inhaeret ab hoc loco limes continuo viae huicDumont, CTS: huic viae. regiae Golnoviam, versus a dextris scilicet partem electoralem Friedrichswaldensis saltus, a sinistris vero Dammensem sylvam habendo. Transeundo a sinistris Dammense et sylvae paedagogianae confinium, usque ad arborem limitaneamDumont, CTS: limitaneum.(Golnouer MahlbaumDumont, CTS: Golnauer.) a dextris, ubi Friedrichswaldensis et Golnoviensis saltus sibi invicem junguntur. Arbor haec limitanea, procera est pinus, incisa cruce, qua Friedrichswaldensem spectatDumont, CTS: spectabant.saltum, qua Golnoviensem vero, duabus inversis, dorsoque junctis semi lunulis Dumont, CTS: lunaribus., rubrica pictis, notata: Inveniunturque haec signa ab hoc loco usque ad fluvium IhnaDumont, CTS: Ihne., in omnibus caesuris expressa. Apud arborem hanc limitaneam palus insuper impactus: Incipitque hic mons der StallbergkDumont, CTS: Stollberg., cujus jugumDumont, CTS: jugus. continuo tractu veteres suppediat metas. Currunt itaque termini a jam dicto palo et arbore limitanea in spaciumDumont, CTS: spatium.quodammodo datum, ubi inter duas annosas et in suprascriptum modum signatas pinus, postis demissus est. Hic superata transverso ductu via (den Beckerwegk) relictaque incisa et signata pinu. Duo adhuc pali infossi. Inde ad veterem palum, cui novus additus, in eo scilicet spacioDumont, CTS: spatio., ubi ericetum (ein Ort mit Heidekraut bewachsen), der OldebrandtDumont, CTS: Oldebrandt. vocatum. Producuntur dehinc termini in parvum collem, ubi terrae cumulus limitem constituit, procedendo per vallemDumont, CTS: procendoque vallem., ibique haud procul a saltu palus positus. Ab hoc palo termini in antiquas vertuntur incisiones (denDumont, CTS: der. alten Schalm), quae in hoc ductu ubique extant, iisque insistunt, usque ad viam, qua Golnouia Friedrichswaldiam itur: hanc transgrediendo statim palus in altero ejus lateri erectus, veniuntque porro observandae dictae veteres incisiones, usque ad locum die MordtkuhleDumont, CTS: Mordkuhle (auch unten)., qui est fovea in colle continens pinum satis proceram, securi notatam, ut et quercum, quibus et palus super additus. Ex hac fovea (die Mortkuhle) limes per pascua non nulla et paludes devolvitur in fluvium die Ihna, qui hic proxime praeterfluit, eoque superato in pratum vel paludes ultra Ihnam sitas, den HamhorstDumont, CTS: Ramhorst., ubi Stargardenses et Golnovienses saltus coeunt. Inde fines seu termini publici (die LandgrentzenDumont, CTS: Landgrantzen.) sequuntur veteres limites, StargardensiumDumont, CTS: Stargard.et Golnoviensium territoriis antiquitus intercedentes, usque ad viam Stargardensem, ubi vetus ex terra cumulus sed acervus, musco plane obductus, ut et procera pinus securi notata conspicitur. Hinc sinistrorum, viae inhaerendum usque ad rivum die Wittebecke Dumont, CTS: Wiltebecke.. DehincDumont, CTS: deinc.publicis hisce limitibus includitur Golnoviense, nec non huic conterminum Marsdorffense territorium, quousque hujus pagi ut et dictae urbis genuini et antiqui fines extenduntur, ita quidem, ut utrumque regio ductui accenseatur: usque ad triplex illud confinium (drey OrtsmahlDumont, CTS: Ortmuhle.), in quo Golnoviensium, FlemingorumDumont, CTS: Flemmingorum (auch unten).et StepenitzensisDumont, CTS: Stepenizensis (auch unten).saltus se invicem contingunt. Hic in aggestae terrae cumulo novellae aliquot pinus surgunt, quibus etiam palus querneus adjectus, uti nec longe hinc descendentes inter Golnoviensium et Flemingorum saltus terminos erecto poste notatos invenies. A dictoDumont, CTS: adjecto.confinio limites porro incipienti banno ferino (vel WildtbaheDumont, CTS: Wildbahn (auch unten).) quod inter Stepenizensem et Flemingorum saltum decurrit, statim incumbunt, Stepenizensem a sinistris, Flemingorum a dextris reliquendo. Suntque huic banno ferinoDumont, CTS: Auslassung: ferino.(vel Wiltbahe) diversi pali appositi, ut et arbores proxime adstantes, asciarum caesura notatae. Percurrit inde ductus profundam paludem, ex eaque alterum attingitDumont, CTS: contingit.confinium triplex (das andere drey Orthmahl) ubi ad saltum Stepenizensem Flemingorum desinit, der KöllerDumont, CTS: Koller., vero incipit. Hic itidem grumus, seu effossa terra conspicitur, cui postis insuper quernusDumont, CTS: querceus.inditus. Hinc limites veteri insistunt sulco terminali, quousque Stepenitzensis saltus porrigitur, suisque ab antiquo habentibus terminis exacte includitur. Estque hic ductus à sinistris, incissionibus et caesuris ubique notatus, usque ad ZarranDumont, CTS: Jarran.. Inde rivulo deorsum versus inhaerendo ad usque den MülenteichDumont, CTS: Muhlen Teich (auch unten).unde dextrorsum, qua Zastroviensium saltus den Mülen Teich contingit; flectendo et inibi campo ad HohenbrüggeDumont, CTS: Hohen Brucke., caeterasque regias partes una cum ipso molendino spectante a sinistirs relicto ad viam publicam Wollinensem, ibique sitam arborem dem Mahlbaum, porro a sinistris praetereundo, ac regio ductui includendo den StrideDumont, CTS: Stries.Ort, ad tiliam curvam (die alte krumme Linde) quae juxta cavitatem viae in monticulo constit. Ad hanc tiliam Sarnoviense territorium incipit. A curva hac tilia (der krummen Linde) inhaerendum limitibus inter pagos SarnowDumont, CTS: Sornau.et RinowDumont, CTS: Risnou.ab antiquo constitutis, nempe per medium lacum, (die lange SeheDumont, CTS: See.) usque ad fines pagorum Lancken ac IassowDumont, CTS: Jaszaw., juxta eandem Wollinensem viam, ex qua porro inter Schinnichowienses ac Risnovienses terminos ascenditur in rivum subtus molendinum Risnoviense, ita ut Risnow una cumDumont, CTS: Risnowra.molendino, electorali, caetera vero modo dicta regio ductui includantur. Insistendo porro hisce terminis usque ad illud spaciumDumont, CTS: spatium., ubi extremum territorii Risnoviensis terinatur fluento, quod hinc in lacum MartentinensemDumont, CTS: Martinensem (auch unten).descendit. Progreditur porro limes a jam dicto loco trans pagiDumont, CTS: pagum.kleinen WeikowDumont, CTS: Weikau.ad regium territorium pertinentis fines, per medium lacus Martentinenses et Pazekensis, penetrando ad rivulum, qui ex hoc lacu paludemDumont, CTS: paludem lacu.(das RoerbrockDumont, CTS: Rohrbrook.) perfluit, cui ulterius insistendum usque ad illum locum, ubi hic rivulus Scharchoviensem terram primum alluit. Decurritur inde inter BussentinensiumDumont, CTS: Bustensium.et Scharchoviensium territoria (quorum illud electorali, hoc vero regio ductui cedit) per pascuum (Viehetrifft) pagis hisce commune, ad pontem in campis Scharchoviensibus situm, quem sex perticis BussentinumDumont, CTS: Buventinum.versus metiendis, limes praeterit, sequiturque porro veteres terminos, usque ad territorium Jassoviense, quod una cum pago JassowDumont, CTS: Jassau.electoralis ditionis permanet. Inter Iassoviense et Scharchoviense territoria ulterius extenduntur limites per paludes in longum porrectasDumont, CTS: porrecti., ad Milchoviense territorium quod regio ductui innexum, a Jassoviensi totum includitur, usque ad confinium, ubi Milchoviense, Scharchoviense et Camminensis urbis territoria conjunguntur, a quo porro limes insistit veteribus metis ac terminis, prout in Camminense territorium (urbe Cammino inclusa) exacte circumdant: ubi tamen conventum est (licet duo pagi TribbeziowDumont, CTS: Tribbezow.et Grambow, in quorum unoquoque civitas Camminensis praedium (Vorwerck) et aliquot rusticos, ut et einen Kotzendorff in Marquarts MühleDumont, CTS: Muhle.possidet, extra ductum regium cadunt, ut nihilominus jus territoriale in dictos duos pagos et den Kotzendorff in Marquarts Mühle, quatenus civitas Camminensis in ea jus habet, ad sacram regiam maj[esta].tem et coronam Sueciae pertinere, dictaque civitatis loca a jurisdictione serenitatisDumont, CTS: Sereniss.electoralis Brandeburgicae plane exempta esse debeant (pergendo usque ad Graboviense territorium regio ductui inclusum, quod antiquis suis et genuinis limitibus publicos constituit terminos, usque ad TritzovienseDumont, CTS: Trizoviense.territorium regiae ditioni adscriptum. Huic denuo inhaerendo ad territorium, Raddakense itidem regiae parti inclusum, quod antiquis exactisque quibus gaudet, limitibus, publicos hic exhibet fines, iisque inter hoc et NewlüchtentinenseDumont, CTS: Neu Lichtenbergense.territorium, (quod ductui electorali cedit) in mare falsum usque porretis, hoc ipso extremum territorii regiiDumont, CTS: Auslassung: regii.constituit.

XXIV Caeterum etsi urbs Camminensis cum suo territorio, sacrae regiae maj[esta].ti ac regno Sueciae, ut supra dictum, a sua serenitate electorali cessa sit, capitulum tamen Camminense ex dispositione instrumenti pacis ac pacta haereditariae unionis ducum Pomeraniae, nec non vigore praesentis transactionis utrinque commune remanet. Consistit autem ea communio in sequentibus, nempe in iure patronatus, privilegiorum capituli confirmatione, visitatione ecclesiae cathedralis, ac rationum reddendarum examine, revisione ac reformatione statutorum capituli, collectarum participatione (vulgo Steuren) ex bonis communibus, servitiis equestribus (der Roßdienste), in quibus utraque pars ex aequo participat, nisi quodDumont, CTS: qui.insuper servitia equestria ratione pagorum FritzkowDumont, CTS: Fritzne.et Raddack, sacrae regiae maj[esta].ti cessorum ab episcopatu Camminensi, quo antehac spectarunt, ad sacram regiam majestatem regnumque Sueciae translata sint; ac denique in homagii praestatione, ratione eorum, quae a capitulo utrinque patrono conjunctim debentur ac praestantur; salvis servitiis personalibus, ex speciali obligatione ab unoquoque praelatorum, suo collatori debitis. Ratione tamen participationis collectarum hunc in modum specialiter conventum es. Cum collectae ex bonis praepositurae ad ulteriorem Pomeraniam solam, vi unionis ad pacti haereditarii ab antiquo spectent, bona vero non nulla dictae praepositurae, nempe KuckelowDumont, CTS: Kukelow., DusdinDumont, CTS: Dustin., Lancken, et Gauglitz per hanc transactionem territorio regio nunc incorporata sint, ut collectae ex illisDumont, CTS: iisbonis juxta normam matriculae provincialis citeriorem Pomeraniam imposterumDumont, CTS: in posterum.sequantur, ex bonis vero communibus juxta eandem normam electorali parti loco aequivalentis collectae ex pagis Ransberg, LuchtentinDumont, CTS: Luchteirin., Horst, Lensin, SchlewinDumont, CTS: Slesvin., RevahlDumont, CTS: Rewahe., NimichowDumont, CTS: Nimichau.et Necklas vicissim cedant. Praedicta vero communio ad episcopatum Camminensem soli electori cessum extendi nonDumont, CTS: Auslassung: non.debet.

XXV Quamvis autem a sarca Caesarea maj[esta].te ac Imperio vigore art. 10 § quicquid etc, nec non art. 11 instr[umentum]. pacis § tenatur idem Dominus Elector, utriqueDumont, CTS: utrinque.patrono post decessum modernorum canonicorum et capitularium potestas capitulum Camminense extinguendi, reditusque ejus mensaeDumont, CTS: mensae ejus.ducali applicandi concessa sit. Tamen sacra regia maj[es].tas nec non serenitas suaDumont, CTS: Auslassung: sua.electoralis, salvo acquisito jure, ex singulari gratia ac favori (hac tamen expressa lege et conditione, ut capitulum se se erga patronos vicissim gratum gerat, nec gravi aliqua ingratitudine a toto collegio collegialiter commissa semetipsum hac regia et electorali gratia et favore speciali indignum reddat) consentiunt, ut dictum capitulum ratione administrationis in priori statu, nempe ut ratione status, dignitatis formae, modi caeterorumque (sola facultate episcopumDumont, CTS: episcopi.eligendi exclusa), quae per fundationem, privilegia ac conventionesDumont, CTS: Auslassung: ac conventiones.acquisivit, juxta normam statuorum et pactorum haereditariorum plane idem, nec non utrique parti commune permaneatDumont, CTS: maneat., sique in futurum defectus non nulli exstiterint, ut ii per utrinque deputatos commissarios facta intra trium mensium spatium reciproca intimatione componantur; ac si praeter spem ex communione hac inter sacram regiam majes[ta].tem ac serenissimum electorem lites exortae fuerint, ut eae vel amicabiliter arbitris seu mediatoribus, pari numero ex statibus provincialibus, secundum dispositionem unionis haereditariae ducum Pomeraniae ad id delectis, vel via iuris mature tollantur. Jurisdictionem, vero civilem ac ecclesiasticam, nec non jura ordinis ac legis dioecesanaeDumont, CTS: dioecesaniae.super capitulum ejusque ministerium ecclesiasticum, quod concernit, et si ex dispositione pactorum unionis haereditariae ista omnia ad solum ulterioris Pomeraniae ducem olim spectarunt; cum tamen per transactionem hanc limitaneam (cujus intuitu exigua pars terrarum ac bonorum olim ad ulteriorem Pomeraniam, pertinentium, atque ita quoque capituli, utriusque territorii facta estDumont, CTS: est facta.) res in alium statum deducta sit, ad praecavendas in futurum dissensiones super jurisdictione in ecclesiasticis, politicis et appellationibus, in sequentem modum transactum est; nempe primo, ut jurisdictio ecclesiastica una cum caeteris juribus episcopalibus, sicutiDumont, CTS: sicut. ex transactione Passaviensi, et eam subsecuta pace religiosa, excluso capitulo, ad solos Ppincipes devoluta est, ita imposterumDumont, CTS: in posterum (auch unten).quoque ad sacram regiam maj[esta].tem ac seren[issi].mum electorem solos ex aequo pertineat, ex more prioribus ducibus usitato, ac praescripto ordinantiae ecclesiasticae, per utriusque partis consistoria etiam in capituli bonis exercenda et administranda. Secundo, ut capitulum primam instantiam, quam vigore fundationis, privilegiorum et veterum consuetudinum in secularibus in omnes sibi subjectos ad antiquo habuit, imposterum quoque retineat. Quo ad praelatos vero et nobiles, inter causas distinguendum est, an illae beneficia ecclesiastica, quae ex capitulo dependent, an vero alias res, ut pote contractus, fractam pacem publicam, maleficia, honorem ac famam, vitam vel bona feudalia concernant. Hoc posteriori causa praelati ac nobiles non coram capitulo, sed dicasterio primam instantiam obtineant, ac tum quisque sui magistratus ordinarii, ac domini feudi forum ratione territorii agnoscere teneaturDumont, CTS: teneantur.. Si vero praelatus bona habeat in alterius domini territorio sita, ejus forum ratione illorum bonorum sequatur. Tertio, cum vero praelatis non nullis, ut pote praeposito, decano, scholastico, ac thesaurario in suos pagos et subditos peculiaris instantia ac iurisdictio ex gratia sui collatoris competat, aequum visum fuit, non attento territorio, appellationes, si quae extiterint, ad cujusqueDumont, CTS: hujusque.praelati patronum ac collatorum devolvi. Quarto, si praelati ac nobiles, ratione causarum in quibus primam capituli instantiam agnoscere tenentur, gravatos se senserint, ita ut appellare cogantur, convenientissimum fuerit, actorem in personalibus rei, in beneficialibus collatoris, in realibus veroDumont, CTS: Auslassung: vero.forum rei sitae, in prosequendo jure suo sequi, ita ut in illis, si reus vel regius vel electoralis praelatus sit, appellatio ad iudicium regium vel electorale in istis ad dicasterium collatoris, in his vero ad dominum territorii, in quo res sita est, dirigatur. Quod et quinto, ratione iurisdictionis super ipsum capitulum, quoDumont, CTS: quod. adcurias praelatorum in secunda instantia attendi placuit. Si vero ipsum capitulum seu collegium residentiam ejusque ministros ac mandatarios ex gestis nomine capituli vel actione personali, vel reali, vel ex contractu, vel delicto, a privato conveniri contigerit, visum fuit in actione reali vel personali ad certam rem instituta, eam coram domino territorii, ubi res sita est, institui. In actione vero mere personali iudicium utrique parti commune per utrinque delegatos exerceri. Si autem causa concernat contractum, vel delictum, vel in ipsa sede capituli communi, vel in curiis praelatorum inter privatos initum vel commissum, priori casu praeventio tanquam in re communi habebit locum, posteriori vero locus contractus vel delicti arrendendus erit, ita, si contractus vel delictum in curia regii, provocatio ad regium, si vero in curia praelati, electoralis celebratusDumont, CTS: celebratum.vel perpetratum sit, ad electorale dicasterium dirigatur. Sexto, placuit iurisdictionem ecclesiasticam ut et ea, quae pertinent ad iura ordinis, et legis dioecesanae (extra ecclesiam cathedralem) juxta distinctionem territoriorum dividi, ita ut omnes ecclesia pastores ac ministri ecclesiarum, nec non res ecclesiasticae in iis locis, quae in territorio regio sitae sunt, regium consistorium ac superintendentem, ac vice versa, omnes ecclesiae ministrisDumont, CTS: ministry.ac res ecclesiasticae, in iis locis, quae electoralis territorii sunt, electorale consistorium ac superintendentem solum modo agnoscere teneantur, atque synodi seu dioeceses juxta eam divisionem formandae veniant. Septimo pariter in caeteris quoque respectu praelatourm ac nobilium supra non exceptis, quo ad civilia ac criminalia in secunda instantia distinctio territoriorum observari, ac persona rei attendi debet, ita ut ad ejus principis forum sub quo domicilium reus habet, appellandum sit. Octavo, ne quid autem praejudicii vel confusionis circa distinctionem praelatorum in executionibus cuiquam parti oboriatur, convenit, omnes executiones (exceptis in quibus res extra capituli territorium sita est, ubi ordinario dicasteriorum exequendi modo standum) ad capitulum remitti ut per ejus executorem, nomine tamen principis, a quo sententia lata est, effectui mandentur.

XXVIDumont, CTS: keine Zählung. Porro et si pacto veteris haereditariae divisionis utrique tam citerioris quam ulterioris Pomeraniae duci, ut pote fratribus, cognatis ac propinquis, ex lege haereditaria sibi succedentibus, praeter jura capituli, etiam alia multa fuerint communia, ea tamen communio in alium longe statum nunc deducta est. Amore enim ac studio concordiae firmandae, ser[nissi].mus quidem elector jam ante per Osnabrugensia pacis universalis pacta, nunc vero utraque pars junctim per hanc transactionem omnibus ac singulis quocunque nomine ac titulo veniant, juribusDumont, CTS: juribusque.communibus respective in citeriori vel ulterioriDumont, CTS: Auslassung: vel ulteriori.Pomerania, locisque annexis, sacrae regiae maj[esta].ti cessit, nec non episcopatu Camminensi ducibus Pomeraniae hactenus, sive ex pactis haereditariis, sive alias, ultro citroque competentibus, expresse ac si nominatim hic enumerata essent, renunciat reciproce, et quidem sua ser[eni].tas electoralis simpliciter, nulla plane communione ullius rei vel juris in loca regno Sueciae cessa, sibi vel posteris suis reservata, regia vero maj[es].tas cum temperamento ac reservato communionis in capitulo Camminensi, nec non eventualis homagii et successionis in ulteriorem Pomeraniam et episcopatum Camminensem, de quibus articuli partim antecedentes partim sequentes plenius disponuntDumont, CTS: Auslassung: nec non ... disponunt..

XXVII Reservata ergoDumont, CTS: Auslassung: ergo.est sacrae regiae maj[esta].ti ac regno sueciae praeter dimidiam capituli Caminensis partem, supra exceptam ac descriptam, in casum deficientis lineae masculaeDumont, CTS: masculinae.domus Brandenburgicae simultanea investitura in ulteriorem Pomeraniam et episcopatum Camminensem huicque connexumDumont, CTS: annexum.eorundem ordinum eventuale homagium sacrae regiae maj[esta].ti ac succesoribus regnoque Sueciae praestandum. Circa illius vero exceptionem cum more solito procedi debeat, sequens ordo observandus erit, ut scilicet ser[enissi].mo electori Brandenburgico post conventionem amicabilem super omnibus minutiis per instrumentum pacis remissis, plenarie factam, in termino jam ante definiendo, ducatus ulterioris Pomeraniae, nec non episcopatus Camminensis cum omnibus juribus secularibus et ecclesiasticis, tam quo ad dominium utile, quam directum, pleno iure ex disposititone dicti instrumenti restituatur. Quo facto ser[eni].tas sua electoralis post adeptam plenam ducatus et episcopatus praedicti possessionem, peractasque ultimi Pomeranorum ducis familiae jamDumont, CTS: Auslassung: jam.extinctae exequias, absque ulla interposita mora certum provincialis homagii terminum constituat, illumque tribus ante mensibus sacrae regiae maj[esta].ti literis quidem eidem inscriptis, ad regimen tamen ejusdem Pomeranicum transmissis denunciet, et ad modum olim inter ser[enissi].mos electores Brandenburgicos et duces Pomeraniae usitatum, praesentibus regiis commissariis, datisque ordinibus ac statibus ulterioris Pomeraniae ac episcopatus Camminensis (inclusis etiam bonis Johannitici Ordinis in dicta ulteriori Pomerania) acceptisque ab iisdem mutuis reversalibus juxta formulam hactenus observatam, circumstantiis tamen praesentibus accommodatam, homagium ab iis recipiat. Quod etiam imposterum existente mortalitatis casu, quem Deus diutissime avertat, a successore defuncti electoris, quo ad notificationem termini et adjunctionemDumont, CTS: Einschub: regiorum.commissariorum regiorumDumont, CTS: Auslassung: regiorum.de casu ad casum perpetuo observandum estDumont, CTS: Auslassung: est.. Ita tamen, ut prius pacta hac de re confecta utrinque ante homagii praestationem renoventur et successoribus statibusque una cum reversalium literis de verbo ad verbum renovatis extradantur. Inde obtento ab Imperatore termino investiturae renovandae, is similiter quatuor ante mensibus sacrae regiae majestati SueciaeDumont, CTS: Auslassung: Sueciae.ad modum supra dictum a sua ser[enita].te electorali significandus est, quo sacra regia maj[es].tasDumont, CTS: Einschub: Sueciae. suos ad solitas circa recipiendam simultaneam investituram per contactum vexilli solennitates peragendas mature satis ad aulam Caesaream ablegare, simultaneamque investituram super ducatu ulterioris Pomeraniae, episcopatusque Camminensi solito more recipere possit, prouti haec et quae porro huc spectant, peculiari conventione inter sacram regiam maj[esta].tem et ser[enissi]mum dominum electorem pluribus determinata ac definta sunt. Caeterum, et si sacra regia maj[es].tas circa investituram CaesareamDumont, CTS: Auslassung: Caesaream.hac quoque vice a ser[enissi].mo electore recipiendam eundem ordinem servari oportere censuerit; Postquam tamen sua ser[eni].tas electoralis investituram jam ante ab Imperatore, praestito homagio, sibi collatam, ac nihil nisi adplicationemDumont, CTS: applicationem.ejusceDumont, CTS: ejusque.ad partes ulterioris Pomeraniae et episcopatum Camminensem per instrumentum pacis et hunc tractatum sibi restituendasDumont, CTS: Auslassung: et hunc tractatum sibi restituendas.(exclusa reliqua PomeraniaDumont, CTS: Pomeraniae.sacrae regiae maj[esta].ti cessa) speciali diplomate, absque reiteratione homagii expressam desiderari, hocque totum absque ullo sacrae suae regiae maj[esta].tis ejusque successorum ac regni Sueciae praejudicio (ut pote quibus nihilo fecius investiturae Caesareae nec non eventualis ordinum ulterioris Pomeraniae ac in secularem statum redacti episcopatus Camminensis, homagii receptio etiam pro praesenti reservata sit) fieri posse asseverassetDumont, CTS: adservasset., adductisque rationibus demonstrasset, sacra regia maj[es].tas studio concordiae stabiliendae non ultra insistendum, sed sibi acquiescendum existimavit, cum hac tamen expressa lege ac reservatione, ut sibi integrum sit (prout et convenit) investituram eventualem in ulteriorim Pomeraniam et episcopatum Camminensem ab Imperatore, uti et homagium simultaneum ab ordinibus dictae ulterioris Pomerania et episcopatus Camminensis non minus hac vice ac pro praesenti, quam successoribus suis, ac eegno Sueciae in posterum recipere, ac reversalibus ordinum sibi firmare, observando circa homagii receptionem, nunc et imposterum ea, quae supra determinata inveniuntur.

XVIII Ne vero obDumont, CTS: per.simultaneam investituram respectu administrationis ducatus ulterioris Pomeraniae et episcopatus Camminensis, ulla difficultas inposterum oriatur; conventum est, ut quemadmodum ser[enissi].mus dominus elector in se recepitDumont, CTS: recipit.administrationem ducatus et episcopatus, tam quo ad bona quam jura, non aliter, quam ad normam privilegiorum ac recessuum provincialium, nec non constitutionem imperalium se exerciturumDumont, CTS: seu exercituum.. Ita sacra regia maj[es].tas sese vicissimDumont, CTS: invicem.declarat, nolle se ser[enissi].mo domino electori in iuribus suis per ulteriorem Pomeraniam et episcopatum Camminensem jam extinctum, et in feudum seculare conversum exercendis, ante existentem casum, ulla ratione modum praefinire autDumont, CTS: Auslassung: modum praefinire aut.impedire.

XXIX Caeterum, cum sacrae regiae maj[esta].ti regnoque Sueciae, per instrumentum pacis non modo Pomerania et Rugia, cum ibi specificatis locis ex ulteriori Pomerania, ac simultanea investitura in reliquam ejusceDumont, CTS: ejus. partem, sed etiam omnia antecessorum ducum Pomeraniae iura ac expectantiae, atque ita quoque expectantia et simultanea in Neo-Marchiam et districtum Sternbergensem ultra Oderam, nec non in Castra Vierraden ac Läkenitz, eorumque adpertinentia bon cis Marchiacos fines in Pomerania sita, concessa et collataDumont, CTS: Auslassung: ducum Pomeraniae iura ac expectantiae, atque ita quoque expectantia et simultanea Investitura in Neo-Marchiam et districtum Sternbergensem ultra Oderam, nec non in Castra Vierraden ac Läkenitz, eorumque adpertinentia bon cis Marchiacos fines in Pomerania sita, concessa et collata. Statt dessen: ducum Pomeraniae secundum tenorem instrumenti pacis concessa.sint, in eam quidem concessionem et expectatiam sub sacrae Caesareae maj[esta].tis ratificatione serenissimus dominus elector Brandenburgicus ejusque successores, nec non agnati omnes ac tota familia (quorum consensum specialem s[ereni]tas sua electoralis procuraturam in se recepitDumont, CTS: recipit.) hisce denuo consentiunt, idque cum declaratione sequenti, nempe, si contingat (quod Deus avertat) ser[enissi].mum electorem Brandenburgicum ejusque totam domum et familiam electoralem absque prole mascula deficere, quod eo casu sacra regia maj[es].tes reges, regnumque Sueciae in hasce ditiones succedere, earumque vacuam possessionem, praevia supra dicta Caesarea ratificatione et confirmatione regia omnium iurium, libertatum etDumont, CTS: Auslassung: libertatum et.privilegiorum, ad quam sacra regia maj[es].tas sese statibus et ordinibus dictorum locorum literis suis reversalibus obstrinxit, auctoritateDumont, CTS: autoritate.propria nemine ultra requisito, arripereDumont, CTS: Auslassung: arripere.. Interea autem casu emanente simultanea investitura gaudere debeant; adjunctis electori ejusque successoribus quotiescunque homagium provinciale, vulgo Landeshuldigung, ab ordinibus dictarum ditionum receperint, commissarii et consiliis suis, quibus nomine reginae, regum, regnique Sueciae, eventuale homagium praestabiturDumont, CTS: praestabit., et reversales ordinum receptis regiis reversalibus, juxta formulas usitatas singulis vicibus extradentur. Prout haec et quae porro huc spectant, particulari conventione inter sacram regiam ma[jesta].tem et ser[enissi].mum dominum electorem pluribus definita ac determinata sunt. Quod tamen ita intelligendum est, ut cum ordines dicti moderno electori jam ante instrumentum pacis confectum, vel haec pacta sancitaDumont, CTS: hoc pacto sancito.fidelitatis juramentum praestiterint, atque hac vice res simultanee geri nequiverit, ut nihilominus dicti ordines post haec pacta ratificata intra bimestre spatium reversalibus suis caveant, se inposterum quotiescunque casus evenerit, id ipsum ac caetera omnia, ad quae ex hoc articulo ac praedicta speciali conventione ratione simultaneae investiturae obligantur, inviolabiliter praestituros. Interim vero sacrae regiae maj[esta].ti ac regno Sueciae uti eventuales subditos simultaneo nexu devinctos permansurosDumont, CTS: Auslassung: Interim vero sacrae regiae maj.ti ac regno Sueciae uti eventuales subditos simultaneo nexu devinctos permansuros..

XXX Cum item reginae regibusque ac regno Sueciae a sacra Caesarea majestate atque Imperio moderna vectigalia ad littora portusque Pomeraniae ac MegapoleosDumont, CTS: Auslassung: ac Megapoleos.juro perpetuo concessa sint, ac eam concessionem, ut pote in satisfactionem regiam factam, ex vi vocum generalium ac indeterminatarum instrumenti pacis, ad littora portusque tam ulterioris quam citerioris Pomeraniae extensam voluisset, sacra regia maj[es].tas serenissimus vero elector ad loca regno Sueciae non eventualiter sed de praesenti cessa, exclusis (donec casus aperturae extiterit) portubusDumont, CTS: protubusque.reliquae Pomeraniae sibi cessae, restringi debere existimasset, eaque res acri animorum concertatione diu multumque disceptata esset, tandem Dei auxilio amicabili transactione res ita composita est, ut sacra regia maj[es].tas augendae firmandaeque amicitiae ac bonae vicinitatisDumont, CTS: civitatis., nec non contestandi adfectusDumont, CTS: affectus.sui causa erga suam ser[enita].tem electoralem propinquo sanguinis nexu sibi junctam, pluresque alios ob respectus serenissimum dominum electorem in perceptionem pro parte dimidia omnium vectigalium in portubus ulterioris Pomeraniae electoralis exigendorum (exceptis vectigalibus antiquis, quorum plena ac indivisa perceptio ssae Ser[enita].ti electorali vigore instrumenti pacis ex jure territoriali debitaDumont, CTS: Auslassung: debita.permanebit), nec non emolumentorum in iisdem portubus ex confiscatione circa ea resultantium, ex favore admiserit, uti adeo hisce admittit. Eam vero admissionem certis conditionibus, super quibus peculari conventione transactum est, determinari passa est.

XXXI Commerciorum autem libertati etsi art. IX et art. X vers de caetero ordinibus, instrumenti pacis universalis civitatibus Pomeraniae Anseaticis, quo ad libertatem ncvigationis et Commerciorum cum exteris regibus ac rebus publicis provisum sit, utrinque tamen et revisum fuit, ea quae Pomeranicas ac Marchiacas ditiones in particulari officiunt, hoc articulo per specialem adplicationemDumont, CTS: applicationem.exprimere, ac extra dubitationis aleam collocare. Libera ergo imprimis ac minime impedita sint commercia ac negationes inter utramque Pomeraniam citeriorem ac ulteriorem earumqueDumont, CTS: eorumque.subditos omnes ac singulos, mari, fluminibus ac terra ad eum plane modum, quo superioribuis ducibus vigueruntDumont, CTS: floruerunt.ac in observantia fuerunt, nec ullis interdictis vel quacunque alia ratione mutua ac reciproca mercium cujuscunque sunt generis ac nominis, importatio, exportatioDumont, CTS: Auslassung: exportatio. ac distractio antehac usitata prohibeatur, impediatur, vel novis oneribus gravetur. Salvo tamen utriqueDumont, CTS: utrinque.tam sacrae regiae maj[esta].ti ac regno Sueciae, quam ser[enissi].mo electori ducibus Pomeraniae ab antiquo competenti jure occludendi portus ac provinciam, ex tante casuDumont, CTS: usu. gravis annonae caritatis, salvisqueDumont, CTS: salvis.urbis ac loci cujusque privilegiis, prouti ante bellum et hucusque in usu et observantia fueruntDumont, CTS: fuerint., nec non salvis ac competenti foro relicits, vel ad amicabilem transactionem remissis, si quae inter urbes non nullas, vel alios adhuc indecisae manent litis pendentiis. Liberum praeterea sit utriusque Pomeraniae subditis ac incolis credita sua, si quae invicem praetendunt, quocunque loco ac tempore reposcere atque exigere, nec liceat debitoribusDumont, CTS: creditoribus.sub praetextu separationis ditionum solutioni debitae se eximere, quin iustitia in omnibus tam superioribus quam inferioribus instantiis unicuique jus suum docentiDumont, CTS: docendi.absque mora et indilate administretur, necDumont, CTS: ut.praeter ius vel fas ullusDumont, CTS: nullus.gravetur. Idem etiam circa haereditatum obventiones, donationesDumont, CTS: dominations., contractus aliosve modos, quoscunque reciproce observetur, et si quiDumont, CTS: quae.emigraverint, ne ultra solitam summam onerentur; Salva immunitate officialium regiorum ac electoralium, nec non aliarum personarum privilegiatarum. Denique jura, libertates, immunitates, privilegia, bona aliaque, quae unius partis subditi ac incolae quicunque in alterius partis ditionibus, urbibus, ac territoriis a ducibus Pomeraniae prioribus, vel aliis quovis legitimo titulo acquisiverunt, quiete huc usque possederunt, et indubitatis documentis etiamnum specifice demonstrare poterunt, ea (salva si alicubi forte reperiatur, litis pendentia) omnibus ac singulis sive communitatibus sive privatis, non obstante separatione utriusque regiminis, integra et inviolata permaneant ac reliquantur. Libera deinde ac minime impedita sint commercia inter Pomeraniam utramque et marchiam Brandenburgicam terra ac fluminibus, praesertim per Oderam ac Wartham, inque eorum praejudicium tempore belli inducta augmenta theloneorumDumont, CTS: teloniorum (auch unten).ex praescripto instrumenti pacis e vestigio tollantur, et thelonea in antiquum statum deducantur. Controversiam vero, quae ratione juris depositorii cum caeteris eodem pertinentibus inter urbes Stetinum ac Francofurtum a multis retro annis agitata fuit, quod attinetDumont, CTS: Auslassung: quod attinet., optatum quidem fuit, eam amicabili hoc tractatu aequis rationibus consopiri potuisse, cum autem varia obstacula transactioni pro praesenti obstiterint, totam eam causam ad specialem commissionem a sacra regia maj[esta].te ac ser[enissi].mo electore intra spatium unius anni a dato rati habiti hujus tractatus adornandam utrinque remittere placuit. Interea vero sua ser[eni].tas electoralis sese hisce per expressum declarat, quod edictum prohibitorum anno 1572Prohibitionsedikt 1572. a ser[enissi].mo electore Johanne Georgio publicatum, quo omne commerciorum ac negationis exercitium terra et fluminibus ex marchiacis ditionibus Stetinum versus vetatur, prouti insecutis temporibus obliteratum atque in desuetudinem perductum est, ita imposterum per haec pacta et hanc sanctionem penitus abolitum, cassatum atque annullatum esse debeat, nec ullis unquam temporibus in futurum reducatur. Salva tamen atque integra utrinque nempe inter Stetinum ac Francofurtum vertente tota causa salvoqueDumont, CTS: salvo.utriusque partis jure in iudicium deducto, vel porro deducendo, per amicabilem compositionem (uti dictum) vel si id praeter spem fieri nequit, ordinaria iuris via determinando.

XXXII Caeterum, cumDumont, CTS: Einschub: eum in finem. ad firmamentum perpetuo duraturae amicitiae et dissida imposterum praecavenda haud parum faciat, si ex litigiis forensibusDumont, CTS: Auslassung: imposterum praecavenda haud parum faciat, si ex litigiis forensibus.in dicasterio Stetinensi vel etiam in consilio status anteactis hisceDumont, CTS: his.temporibus inter partes agitatis ac decisis, quamDumont, CTS: quum ad.minimum reliquum sit, quod futuris temporibus in disceptationem denuo trahi possit, convenit, ut omnia acta, iudicata ac decreta, quae toto belli tempore ac durante regimine sacrae regiae maj[esta].tis Sueciae, in partibus ser[enissi].mo electori cessis, in utroque jam dicto collegio praevia causarum cognitione definita ac decisa sunt, plenum robur in perpetuum obtineant, nec ullo praetextu a ser[enita].te sua electorali, vel ejus successoribus rescindi aut in dubium vocari debeant, exceptis tamen causis bona, reditus, regalia, caeteraque jura domanialia, in quantum iis, quo ad eum statum in quo temporibus posteriorum ducum Pomeraniae fuerunt, derogatum est, concernentibus, ut pote quae vigore art. 28 in dicto suo statu permanere debent, salva inposterum dispositione ser[enissi].mi electoris, quatenus ea ex praescripto dicti articuli ipsi competitDumont, CTS: Auslassung: reditus... ipsi competit.. Si vero litis pendentiae aliquae post factam restitutionem adhuc remanserint, eae cum actis in eo statu electorali regimini extradantur, et circa continuationem processus relinquantur, in quo tempore restitutionis inventae fuerunt. Pariter omnia decreta, mandata ac gesta collegiiDumont, CTS: consilii.status, quae publicum statum, in partibus ser[enissi].mo electori cessis concernunt, quatenus cum legibus, constitutionibus ac observantiis provincialibus ac Imperii concordant, in suo vigore permaneant, nec ulla ratione abrogentur aut rescindantur.

XXXIII Praeterea cum ob multas rationes publicas utramque tam regiam quam electoralem partem afficientes, inprimis vero competentem distributionem debitorum aerario provinciali, nec non camerae ducali in inhaerentium, uti et onerum imperialium ac circularium, utile visum fuerit, matriculam provincialem ulterioris Pomeraniae (vulgo die Landt Matricul) ad justam aequitatem ac rationem reducere, ea quidem cura a dominis commissariis ministrorum regiorum atque electoralium non nullis, nec nonDumont, CTS: est.deputatis ordinum commissa acDumont, CTS: aut.subdelegata estDumont, CTS: Auslassung: est., qui matriculam eam (quatenusDumont, CTS: quamquam.solum corpus ulterioris Pomeraniae, excluso episcopatu Camminensi concernit) debito adhibito studio, ab erroribus ac confusionibus, quibus hactenus scatebat, in quantum hoc rerum statu fieri potuit, vindicarunt, inque consonantiam redegerunt, cui post factam relationem a commissariiis adprobataeDumont, CTS: approbata., circa dictam distributionem debitorum provincialium ac cameraliumDumont, CTS: Auslassung: ac cameralium., aliorumque erogandorum pro praesenti stare placuit; liberum tamen sit imposterum cuilibet parti in suo territorio, si quid residui erroris post factam visitationem ac inspectionem particularem locorum omnium instituendam, ad huc deprehensum fuerit; eandem pro rata numeri mansorum caeterorumque iis adnexorumDumont, CTS: annexorum. corrigere ac praesenti tempori statuique adaptandam in melius emendare.

XXXIV EjusceDumont, CTS: qua.ergo ex matriculae praescripto, facta liquidatione ex debitis provincialibus ad summam quinquies centenum octuagiesDumont, CTS: octogies.semel millium, nec non quadringentorum sexaginta sexDumont, CTS: 466 (Ziffern auch im Folgenden).florinorumDumont, CTS: florenorum.adscendentibusDumont, CTS: ascendentibus.centies et quinquies milles, nec non centum et sexDumont, CTS: 106.floreni regiae, a reliquo ulterioris Pomeraniae corpore decendentiDumont, CTS: decenti.. Electorali vero parti quadringenties septuagies sexies mille, ut et recentiDumont, CTS: Auslassung: recenti.sexagintaDumont, CTS: 360.floreni exsolvendi incumbunt. Quo autem de solutione creditores eo certiores reddantur, tam sacraDumont, CTS: serenissima.regia maj[est]as, quam ser[enissi].mus elector, quilibet in suo territorio (facta prius divisione debitorum provincialium, eorundemque pro rata ad alterutram partem remissione) quatuor vel ad summum sex a facta traditione mensibus, de modo terminisque solutionis, caeterisque eodem facientibus, cum ordinibus provincialibus suis tractationem suscipiet. Interim statibus et ordinibus deDumont, CTS: et.mutua evictione, si forte fidejussor ex parte vel regia vel electorali, ob debitum alterutri parti in praesenti divisione assignatum, a creditore eligeretur, atque judiciali decreto ad solutionem compelleretur, sibi invicem stipulantibus, quo casu quilibet princeps in suo territorio, tam ratione fidejussionis, quam mutuae evictionis, cuilibet parti ius et iustitiam omni meliore modo administrabit, prout haec omnia speciali recessu a praedictis subdelegatis confectoDumont, CTS: confecta., et in omibus [!] suis articulis postea a commissariis ratificatioDumont, CTS: ratificata., pleniusDumont, CTS: pleniusque.determinata suntDumont, CTS: Auslassung: sunt..

XXXV Debita vero cameralia quod concenit, eorum quidem liquidatio ob varia impedimenta ante restitutionem fieri non potuit. Convenit autem, ut quatuor post mensibus deputati utrinque in certo loco conveniant, qui civitatis creditoribus examinatisque cujuslibetDumont, CTS: statt: examinatisque cujuslibet: et cujusque.juribus, actum liquidationis expediant, et huic negotio finem imponant. Interea vero ser[enissi].mus elector debita liquida in quantum de jure, pro rata agnoscere non detrectat, omnibusqueDumont, CTS: omnibus.iis creditoribus, qui obligationes ducales coram commissariis in actu liquidationis justificatas in manibus habent, earumque intuitu certus hypothecas nacti sunt, et in quieta possessione ac perceptione hactenus fuerantDumont, CTS: fuerunt., usque ad generalem liquidationem ac plenam solutionem hypothecas suas earumque usum fructum juxta tenorem cujusque obligationis relinquit. Quod pariter in regia parte ulterioris Pomeraniae observandum venit.

XXXVI Si quoque contingat a statibus Imperii in comitiis publicis vel circulo superioris Saxoniae in dictis circularibus subsidia per conventionem laudari, matricula Imperii seseDumont, CTS: se.matriculae provinciali, ratione partium regiarum et electoralium in Pomerania accomodabit, ac inde ex aequatioDumont, CTS: aequo.arcessenda; salva tamen et non immutanda matricula ImperiiDumont, CTS: Imperii matricula., quoad antiquam quotam ab episcopatu Camminensi praestari solitam; quam totam ser[enissi].mus dominus elector seDumont, CTS: in.recipitDumont, CTS: recepit., nec ulla ejus pars in sacram regiam maj[esta].tem et regnum Sueciae, eique cessas partes uterioris [!]Pomeraniae devolvetur.

XXXVII Cumque post restitutionem ulterioris Pomeraniae et episcopatus Camminensis homagii receptioni ordinum, ibidemDumont, CTS: ibi.sepulturam ultimi ducis Bogislai XIV.beatae recordationis praemitti mos ac jusDumont, CTS: jus ac mos.postulet, impensae funebres utrique parti pro modo praesentis ducatus, tam citerioris, quam ulterioris Pomeraniae divisionis et hujus respectu locorum annexorum itidem ex norma matriculae provincialis pro rata incumbent, quibus praestandis sese minimeDumont, CTS: minime sese.defuturasDumont, CTS: defuturis., in se recipiunt. Termino vero sepulturae peragendae, cum utriusque consensu definito, super solennitatibus ac ceremoniis ejusdem conveniendum. Exequiis autem ducalibus rite peractis, terminus homagii recipiendi absque ulla interposita mora juxta tenorem art. XXVII. a sua ser[enita].te electorali constituendus, ac sacrae regiae maj[esta].ti regnoque Sueciae denunciandus.

XXXVIII Dum etiam ex dispositione instrumenti pacis acta et regestaDumont, CTS: res gestae., caeteraque documenta literaria originalia, loca restituenda concernentia, communia vero, et utramque nempe tam citeriorem quam ulteriorem Pomeraniam afficientia, in authentica et probante forma, quae in archivo et chartophylaciis aulae Stettinensis vel alibi, intra vel extra Pomeraniam reperiuntur, restitui oporteat. Ideo acta archivalia, iudicialia, consistorialia et oeconomica, caeteraque literaria documenta ad electoralem partem spectantia, ubicunque reperiuntur in originali, reliqua vero in copia (postquam in antecessum ab actis regiis per certos utrinque deputatos rite ab invicem separata fuerint) ser[enissi].mo electori simul cum restitutione ulterioris Pomeraniae et episcopatus Camminesis bona fide extradantur. Cum vero experientia teste, communia brevi temporis spacioDumont, CTS: spatio.describi, nequeant convenit, ut etiam post traditionem, quae descripta non sunt, ad describendum sine contradictione quocunque tempore communicentur. Idem etiam sacrae regiae maj[esta].ti jussit in describendis actis loca restituenda concernentibus, ut eorum copias ob spem successionis in ulteriorem Pomeraniam, quocunque tempore regimini Suecico conficiendi admissio ad acta extradita, et facultas libera sit.

XXXIX Quae vero ratione residuae summae ex occasione armistitii inter sacram regiam maj[esta].tem et serenissimum electorem Stockholmiae anno MDCXLDumont, CTS: 1640. Waffenstillstand von Stockholm zwischen Brandeburg und Schweden 24. Juli 1641. initi, eDumont, CTS: et.marchiacis ditionibus a sacra regia maj[esta].te praetensa, controversia hactenus agitata fuit, ea cum tota atque integra causa ad specialem commissionem intra annum a dato ratihabiti hujus tractatus a partibus adornandam remissa est, amicabiliter terminanda.

XL NecDumont, CTS: non.minus convenit, ut veteres controversiae limitaneae inter Pomeraniam et Marchiam, ubicumque eae sitae sunt, intra biennium a dicto dato amicabiliter, vel per oidinariam Iuris viam componantur.

XLI HisDumont, CTS: hisce.omnibusDumont, CTS: Einschub: ita.conventis ac respective effectui datis, sacra sua regia maj[es].tas ser[enissi].mo electori Pomeraniam ulteriorem ac episcopatum Camminensem cum suis metis ac terminis, nec non adpertinentiis, bonis ac juribus secularibus et ecclesiasticis omnibus, quibus in nstrumento pacis, et hoc recessu desripti inveniuntur. In specie vero tormenta bellica ad urbem Colbergam spectantia ac tempore belli nonDumont, CTS: Auslassung: non.abducta (in abductorum tamen locum ex favore tria tormenta majora (vulgo Halbe CarthaussenDumont, CTS: Carthaunen.) et duo minora (Einpfundige) ibidem nunc praesentia de suo urbiDumont, CTS: Auslassung: urbi.donat ac relinquit (pleno jure, tam quod ad dominium utile, quam directum restitui faciat, salvoDumont, CTS: Einschub: tamen. suo ac regni Sueciae jre eventualis sccessionis per omnia, sub hac tamen expressa lege ac cutione, ut dploma cessionis partium rgiarum eectorale, ad eam formam, super qua inter commissarios regios et electorales convenit, reductumDumont, CTS: redactum., et a ser[enissi].mo domino electore in charta pergamena subscriptum ac subsignatum, nec non ratificatio electoralis hujusce recessus ac compositionis in originali, itidem in charta pergamena a sua ser[enita].te electorali subscripta ac subsignata simul cum reciproca extraditione ratificationis regiae dicti recessus ac conventionis in charta pergamena a sacra regia maj[esta]te subscriptae ac subsignataeV, ac restitutione supra dicti ducatus ulterioris Pomeraniae et episcopatus Camminensis in manus dominorum commissariorum regiorum tradatur ac consignetur. In cujus rei fidem huic conventioni manu nostra subscripsimus ac sigilla nostra adpendi fecimus. Datum Stetini die quarta majj anno millesimo sxcentesimo qinquagesimo tertio.

_ _ _Dumont, CTS: Unterschriften der Unterhändler: Arfuidus Forbus. Johan-Nicod. Lillienströhm. H. von Schwallenberg. Johannes Georgius a Borne. Johann Friedrich von Buch. Fransz von Pahle. Friedrich Rung Dr.

_Dumont, CTS: Procuratorium Suecicum. Nos Christina, Dei gratia Suecorum, Gothorum, Vandalorumque designata regina et princeps haereditaria, magna princeps Finlandiae, dux Esthoniae et Careliae, IngriaeDumont, CTS: Ingriaequedomina etc. Notum testatumque facimus universis et singulis, quorum interest; Cum post conclusa universalis pacis pacta per Germaniam, minutiora non nulla ducatum Pomeraniae concernentia in ipso pacis instrumento ad particularem conventionem ac tractatuum inter nos regnumque nostrum ex una, ac celsissimum principem, cognatum et amitinum nostrum charissimum dominum , marchionem Brandenburgensem, S. Romani Imperii archi camerarium et principem electorem Magdeburgi, Prussiae, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomeraniae, Cassubiorum, Vandalorumque, nec non in Silesia Crosnae et Carnoviae ducem, burgraviumDumont, CTS: burggravium.Noribergensem, principem Halberstadii et Mindae, comitem Marchae et RavensburgiDumont, CTS: Ravensbergi., dominum in Ravenstein etc, ex altera parte, remissa sint; Nosque ista negotia nullibi melius, commodiusque, quam in ipsa Pomerania, abDumont, CTS: ob.actorum archivalium, ad quae subinde recurrendum est, praesentiam locorumque ipsorum, caeterorumque controversorum oportunamDumont, CTS: opportunam.inspectionem, expediri et complanari posse arbitremur. Itaque in mandatis dedimus, sicuti et vigore harum patentium literarum in mandatis damus nobis sincere fidelibus ac dilectis, magnificis, generosis et nobilibus respective generali excubiarum praefecto ac vice gubernatori Pomeraniae, et vice praesidi in collegio nostro status ibidem, nec non consiliariis nostris in Artsio et JackarbiiDumont, CTS: Artsiö et J ockarby., in Eka et Sandershagen, ac in Söderby haereditariis, ut cum suae dilectionis electoralis commissariis loco, super quo non minus, quam super tempore jam ante conventum est, porro congrediantur, relictas controversias minutiores, praesertim super limitum determinatione, caeterisque quocunque titulo et nomine occurrant, complanent ac conscipiantDumont, CTS: consopiant., instrumentumque desuper conficiant. Quicquid igitur praedicti commissarii nostri, non obstante unius alteriusve absentia in hisce negotiis egerint, statuerint ac concluserint, id nos vigore harum omni meliori modo gratum, ratumque habiturae sumus. In cujus rei majorem fidem praesentes manu nostra subscriptas, sigillo nostro regio muniri fecimus. Dabantur in regia nostra Stockholmensi die vigesima julii anno supra millesimum excentesimum quinquagesimo.

Christina

_ _ _Dumont, CTS: Einschub Titel: Procuratorium Electorale. Nos , Dei gratia, marchio Brandenburgensis, Sacri Romani Imperii archi camerarius et princeps elector, Magdeburgi, Prussiae, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini Pomeraniae, Cassubiorum Vandalorumque, nec non in Silesia Crosnae et Carnoviae Dux, Burgravius NoribergensisDumont, CTS: bn(sic!)rggravius Norinbergenisi., princeps Halberstadii et Mindae, comes Marcae et Ravensbergi, dominus in Ravenstein etc.. Vigore praesentium omnibus et singulis, quorum interest, notum testatumque facimus. Posteaquam in generalibus Monasterii et Osnabrugae habitis pacis tractatibus conventum, nec non in ea de causa confecto et publice edito pacis instrumento, articluo decimo, § primo, totam Pomeraniam, citeriorem etc., perspicue provisum sit, quod super iis, quae juxta tenorem modo allegati § ibidem decidi haud potuerunt, inter serenissimae et potentissimae principis ac dominae, dominae Christinae, Suecorum, Gothorum Vandalorumque designatae reginae et principis haereditariae, magnae principis Finlandiae, ducis Esthoniae et Careliae, Ingriaeque dominae, dominae cognatae et amitinae nostrae colendissimae et nostros quoque commissarios, amicabiles tractatus iniri et conventio conciliari debeat, et exinde jam eo deventium sit, quod modo laudata regia dig[nitas]. et dil[ectio]. suos satis et plenarie instructos ob obeundam hanc commissionem ablegaverit. Proinde et nos ut pote ad talem amicam et placidam, tam limitum, quam reliquorum (quae adhuc inter regiam dig[nitatem]. et dil[ectionem]. et nos indecisa et Pomeraniae ducatum concernentia supersunt) punctorum, determinationem et conventionem jam dudum propensissimi, ne quicquamDumont, CTS: quidquam., quod ad promovendum et perficiendum adeo utile et salutare opus conducere valeat, a nobis desiderari possit, generosis, nobilibus et spectabilibus nobis sincere dilectis et fidelibus, nostris respective cancellario Cüstrinensi, intimis consiliariis, provincialibus deputatis et consiliariis in Pomerania, , , , , et , i[us]. utriusque doctori plenariam potestatem contulimus et vigore praesentium in optima et praestantissima juris forma, eam potestatem conferimus et concediums, ut eo in loco, de quo cum regiis commissariis amice convenire poterunt, comparere cum jam dictis commissariis, quos regia sua dig[nitas]. et dil[ectio]. cum sufficienti mandato instructos ad hos miserit, eos tractatus de finium seu limitum, aliorumque adhuc indecisorum, Pomeranicas ditiones concernentium punctorum et secundum tenorem nostrae ipsis praescriptae instructionis certa definitione, nostro nomine inire et ad finem perducere, amicabiliter transigere et concludere, et ea omnia agere ac perficere possint et debeant, quaecunque ad corroborandum, quod in saepius laudato instrumento pacis, tam in Reg[iae]. suae dig[nitatis]. et dil[ection]is. quam nostrum met emolumentum clare dispositum et comprehensum est, nec non ad stablilimentum perpetuo duraturae correspondentiae, amicitiae et vicinitatis inter regiam suam dig[nitatem]. et dil[ectionem]. et coronam Sueciae ex una, et nos, nostrumque electoralem statum, ditiones et subditos, ab altera parte, utilia et proficua esse poterunt. Quicquid igitur supra nominatinNostri consiliarii et commissarii, vel conjunctim omnes, vel uno aut altero morbo aliisve accidentibus praepeditis et absentibus, tres ex eorum numero, ceu major et potior pars, cum regiis Suecicis commissariis fecerint, transegerint et concluserint, id omne nos semper adeo firmiter et infalibiliterDumont, CTS: infallibiliter., ac si ipsimet coram his tactatibus interfuissemus et praesentes rem omnem transegissemus atque conclusissemus, servaturos, electorali verbo et fide pollicemur. In cujus rei fidem praesens hocce mandatum propriae manus subscriptione subsignavimus et secretioris sigillia apensioneDumont, CTS: appensione.corroborari fecimus. Quod dabatur in arce nostra lectorali Coloniae ad Spream die XVII aprilis anno MDCL.

_ _ _Dumont, CTS: Ratificatio Regia (Abdruck abweichender Text). Nos itaque Christina, Dei gratia Suecorum, Gothorum, Vandalorumque regina, magna princeps Finlandiae, dux Esthoniae, Careliae, BrehmaeDumont, CTS: Bremae., Verdae, Stetini, Pomeraniae, Cassubiae et Vandaliae, princeps Rugiae, dominaDumont, CTS: dominaque.Ingriae et Wismariae, promittimus ac in nos recipimus, nomine nostro successorum nostrorum regnique nostri, singula et universa capita, conventioni suprascriptae inserta et comprehensa, bona et regia fide adprobari, laudari et ratihaberiDumont, CTS: adprobare, laudare et ratihabere., sicuti ea hisce adprobamus, laudamus et ratihabemus, nec passuras a nostratibus aut aliis, ullo modo violari. In quorum majorem fidem ac certitudinem, huic nostrae ratificationi manu nostra subscripsimus ac sigillum nostrum adpendi jussimus. Datum Stockholmiae die decima quartaDumont, CTS: 14.mensis majj, anno millesimo sexcentesimi quinquagesimo tertioDumont, CTS: 1653..

Christina

Reichsarchiv (1653-05-04) Reichsarchiv, Band 5 (1713), PSpec I-3, S.142-157 Aus: Dokumentenarchiv der Universitätsbibliothek Augsburg (Drucke vor 1900 / Historische Geschichtswerke). Langer, Dimensionen der Pommernfrage in der zweiten Hälfte des Dreißigjährigen Krieges. in: Pommern. Geschichte, Kultur, Wissenschaft. 3. Kolloquium zu pommerschen Geschichte, S.169-186. Bär, Die Politik Pommerns während des dreißigjährigen Krieges. Branig, Geschichte Pommerns, 2: Von 1648 bis zum Ende des 18. Jahrhunderts, S. 1-6.
1

Kristina (1644-1654), Königin von Schweden.

2

Friedrich Wilhelm (1640-1688), Kurfürst von Brandenburg.

3

Friedrich Runge (gest. 1655), Staatsminister; er vertrat die Interessen Pommerns 1645-1647 in Osnabrück.

4

Johann Friedrich (gest. 1600), 1567-1569 Mitregent in Pommern-Wolgast, 1569-1600 Herzog von Pommern-Stettin.

5

Bogilsaw XIII. (1544-1606), 1567-1569 Mitregent von Pommern-Wolgast, 1603-1606 Herzog von Pommern-Stettin.

6

Barnim X. (1600-1603), Herzog von Pommern-Stettin.

7

Casimir VII. (1557-1605), Bischof von Cammin.

8

Mecklenburg. Adolf Friedrich I. von Mecklenburg-Schwerin (1592-1658).

9

Unter Bogislaw X. wurde das durch Erbteilungen gespaltene Territorium 1478 wieder zusammengeführt und als Reichslehen genommen. Dies wurde 1529 im Grimnitzer Vertrag von Brandenburg anerkannt. Im Erbvertrag von Jasenitz teilten die vier Söhne Philipps I. 1569 die Herrschaft unter sich auf (Stettin, Wolgast, Barth und Rügenwalde). Unter Bogislaw XIV. wurde Pommern 1625 noch einmal vereinigt.

10

Johann Georg (1571-1598), Kurfürst von Brandenburg.

11

Bogislaw XIV., der letzte Herzog aus dem Geschlecht der Greifen, starb ohne männlichen Erben am 10. März 1637. 1654 wurde seine Leiche in die Stettiner Fürstengruft umgebettet.